Czy opłaca się nadpłacić kredyt hipoteczny?

Zgodnie z przepisami jako konsument masz prawo w każdej chwili nadpłacić lub spłacić swój kredyt hipoteczny w całości przed terminem.

• Nadpłata kredytu hipotecznego polega na wpłaceniu do banku dodatkowej kwoty niż wynika to z harmonogramu spłaty kredytu.
• Nadpłata kredytu przynosi wiele korzyści, ponieważ przyśpieszając spłatę kapitału, skutkuje obniżeniem łącznej kwoty odsetek.
• W 2024 r. nadpłata kredytu hipotecznego pomoże obniżyć koszty i raty kredytowe, które nadal są dość wysokie ze względu na wysokie stopy procentowe.

Czym jest nadpłata kredytu hipotecznego i dlaczego warto ją rozważyć?

Definicja nadpłaty kredytu hipotecznego jest bardzo prosta – taka nadpłata kredytu polega bowiem na wpłaceniu do banku dodatkowej sumy środków, poza tą obowiązkową wynikającą z raty kredytowej.

Czy warto nadpłacać kredyt hipoteczny? Tak, ponieważ w ten sposób szybciej spłaca się kapitał, co powoduje, że automatycznie zmniejsza się także kwota naliczanych od niego odsetek. Poprzez nadpłacanie rat kredytowych można zatem obniżyć całkowity koszt kredytu, co wiąże się z tym, że do banku wpłaci się w sumie znacznie mniejszą kwotę zobowiązania niż wynikało to z umowy.

Korzyści wynikające z nadpłacania zobowiązań

Korzyści z nadpłaty kredytu hipotecznego są zwykle wielowymiarowe, ponieważ można do nich zaliczyć m.in.:

• obniżenie całkowitego kosztu kredytu – po nadpłacie maleje łączna kwota odsetek i całkowita kwota do spłaty;
• zmniejszenie kolejnych rat kredytowych – dzięki temu w domowym budżecie zostaje więcej pieniędzy, które można przeznaczyć na inne wydatki;
• poprawa sytuacji finansowej – będzie ona miała miejsce, jeśli np. wskutek nadpłaty zbyt wysokie raty kredytu wrócą do poziomu sprzed podwyżek stóp procentowych;
• możliwość skrócenia okresu kredytowania – przez to można także szybciej uwolnić się od długu i od ciążącej na nieruchomości hipoteki,
• zwiększenie zdolności kredytowej – czyli finansowych możliwości do zaciągania kolejnych pożyczek.

Czy nadpłata pomaga w walce z inflacją?

Inflacja w Polsce od wielu miesięcy przekracza cel inflacyjny NBP, choć na szczęście stopniowo maleje. Według wstępnego odczytu GUS w listopadzie 2024 r. wyniosła 4,6 proc. rok do roku, a więc była niższa niż w październiku (5 proc.).

Czy nadpłata kredytu hipotecznego się opłaca przy wysokiej inflacji? Z pewnością trudniej jej dokonać, ponieważ ze względu na ogólny wzrost cen produktów i usług zwiększają się wydatki na utrzymanie, co nie ułatwia odkładania nadwyżek finansowych.

Z drugiej jednak strony wysoka inflacja skutkuje wysokimi stopami procentowymi, co z kolei powoduje, że rosną odsetki w ratach kredytowych. Przypomnijmy, że właśnie z powodu inflacji Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe i od kilkunastu miesięcy utrzymuje je na wciąż wysokim poziomie 5,75%. Jak obniżyć koszty kredytu przy inflacji i wysokich stopach procentowych? Jednym ze sposobów jest właśnie nadpłata kredytu.

Dowiedz się więcej: Inflacja a kredyt. Poznaj wpływ inflacji na koszty kredytów gotówkowych i hipotecznych

Jak nadpłata kredytu wpływa na wysokość rat i całkowity koszt?

Nadpłata rat kredytowych co do zasady powinna iść na poczet spłaty kapitału. Wskutek takiej nadpłaty bank musi zatem dokonać ponownego przeliczenia kredytu, a przede wszystkim odsetek, które automatycznie się obniżą.

Warto jednak wiedzieć, że obniżenie kapitału i odsetek kredytu po nadpłacie może dwojako wpłynąć na kredyt:

• bank może obniżyć kolejne raty kredytu – pozostawiając jednocześnie ten sam okres kredytowania,
• może nastąpić skrócenie okresu kredytowania – wówczas raty pozostaną na dotychczasowym poziomie.

Skrócenie okresu kredytowania vs obniżenie rat – co wybrać?

W wielu bankach kredytobiorcy mogą samodzielnie wybrać, czy wskutek nadpłaty ma nastąpić skrócenie okresu kredytowania czy obniżenie rat. Co się bardziej opłaca? Zdecydowanie większą kwotę odsetek można oszczędzić na skróceniu okresu umowy. Taka opcja jednak nie przyniesie ulgi osobom, które szukają sposobów na zmniejszenie raty kredytu.
 

Dowiedz się więcej: Lepiej nadpłacać kredyt czy skrócić okres kredytowania?

Przykładowe oszczędności na odsetkach przy różnych strategiach nadpłaty

Aby przekonać się, jakie oszczędności na odsetkach przynosi obniżenie rat i skrócenie okresu kredytowania wskutek nadpłaty kredytu, najlepiej je dokładnie policzyć. Poniżej prezentujemy taką kalkulację oszczędności przy następujących założeniach:

• nadpłacamy kredyt hipoteczny w kwocie 500 000 zł z okresem spłaty 30 lat i oprocentowaniem 8 proc.;
• nadpłata kredytu następuje jednorazowo poprzez wpłatę kwoty 25 000 zł w 12. miesiącu kredytowania.

Nadpłata kredytu hipotecznego - kalkulator oszczędności

Jak obliczyć, ile zaoszczędzisz dzięki nadpłacie?

Chcąc obliczyć oszczędności z nadpłaty kredytu hipotecznego, sięgnij po specjalny kalkulator nadpłaty kredytu. Znajdziesz go m.in. na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów pod tym adresem. Działa on także jak standardowy kalkulator kredytu hipotecznego – nadpłata jest opcją dodatkową, która pomaga obliczyć korzyści zarówno z obniżenia raty, jak i ze skrócenia okresu kredytowania.

Nadpłata kredytu hipotecznego w praktyce – jak to zrobić?

Jak nadpłacać kredyt hipoteczny? Możesz to robić w dwojaki sposób: albo dokonując regularnych nadpłat rat kredytowych mniejszymi kwotami, albo wpłacając jednorazowo większą sumę pieniędzy. W obu przypadkach nadpłata kredytu hipotecznego zwykle wymaga dopełnienia dodatkowych formalności.

Procedura nadpłaty w bankowości elektronicznej

W większości banków dokonasz nadpłaty kredytu hipotecznego w bankowości elektronicznej. Procedura wygląda następująco:

1. Zaloguj się do bankowości internetowej lub aplikacji.
2. W katalogu swoich produktów wybierz kredyt hipoteczny.
3. Kliknij opcję „Dyspozycje”.
4. Wybierz opcję „Nadpłata kredytu hipotecznego” lub „Wcześniejsza częściowa spłata kredytu hipotecznego”.
5. Wpisz kwotę i termin planowanej nadpłaty kredytu.
6. Jeśli jest taka możliwość, wybierz skutek nadpłaty – obniżenie rat lub skrócenie okresu kredytowania.

Samej nadpłaty dokonaj samodzielnie poprzez wykonanie przelewu na wskazany przez bank rachunek kredytowy lub zapewniając odpowiednią ilość środków na koncie, aby bank mógł ją samodzielnie pobrać w terminie nadpłaty.

Czy nadpłata wymaga dodatkowych formalności?

Nadpłata kredytu hipotecznego zwykle wymaga jedynie złożenia dyspozycji nadpłaty z odpowiednim wyprzedzeniem. W niektórych przypadkach konieczne jest jednak dodatkowo podpisanie aneksu do umowy kredytowej – zwłaszcza jeśli skutkiem nadpłaty ma być skrócenie okresu kredytowania. Poza tym bank może naliczyć opłaty za nadpłatę kredytu hipotecznego – prowizję z tytułu wcześniejszej częściowej spłaty kredytu oraz opłatę za sporządzenie aneksu.

Koszty aneksów i prowizji za nadpłatę – na co uważać?

Nadpłata kredytu a koszty aneksów w polskich bankach – kwestia ta niekiedy budzi obawy wśród kredytobiorców i słusznie, ponieważ opłaty za aneks do umowy kredytowej wynoszą w niektórych bankach nawet kilkaset złotych.

Większym problemem jest jednak prowizja za nadpłatę kredytu, ponieważ liczona jest ona procentowo od kwoty nadpłaty. Ile wynosi taka prowizja? Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym nie może ona być większa niż 3%, a bank może ją pobrać tylko w pierwszych 3 latach obowiązywania umowy.

Takie zasady dotyczą jednak wyłącznie kredytów hipotecznych zaciągniętych od lipca 2017 roku i z oprocentowaniem zmiennym. W pozostałych przypadkach banki mają większą swobodę w ustalaniu prowizji za nadpłatę kredytu, zatem warto sprawdzić jej wysokość w swojej umowie kredytowej.

Kiedy nadpłata kredytu jest nieopłacalna?

Nadpłata kredytu niemal zawsze przynosi jakieś oszczędności. Istnieją jednak sytuacje, w których te oszczędności będą niewielkie lub kiedy bardziej opłacalne jest przeznaczenie nadwyżek finansowych na inwestycje.

Nadpłata a niskie stopy procentowe

Czy nadpłata kredytu się opłaca przy niskich stopach procentowych? Na pewno wygeneruje oszczędności, jednak nie będą one tak spektakularne jak przy wysokich stopach procentowych, które wpływa na wyższe oprocentowanie kredytu.

Gdyby nasz przykładowy kredyt na 500 tys. zł miał oprocentowanie o połowę niższe, czyli 4%, to nadpłata w kwocie 25 000 zł poskutkowałaby obniżeniem raty o 121,50 zł, a więc całkiem sporo. Jednak oszczędności na odsetkach byłyby znacznie mniejsze niż przy oprocentowaniu 8%, bo by wyniosły tylko 17 279,69 zł.

Przy niskich stopach procentowych nadpłata kredytu także się zatem opłaca i warto o niej pomyśleć tym bardziej, że w takiej sytuacji mało opłacalne jest trzymanie oszczędności na lokatach.

Opłaty za nadpłatę w pierwszych latach kredytowania

Nadpłata kredytu hipotecznego najmniej się opłaca w pierwszych 3 latach kredytowania, kiedy bank ma prawo naliczyć prowizję z tego tytułu. Taka prowizja zredukuje bowiem oszczędności na odsetkach i będzie dodatkowym kosztem całej operacji.

Alternatywy dla nadpłaty – lokaty i inwestycje

Alternatywą dla nadpłaty kredytu hipotecznego jest ulokowanie nadwyżek finansowych na lokacie bankowej lub w produktach inwestycyjnych. Ma to sens jednak tylko wtedy, jeśli odsetki od lokat lub inwestycji są wyższe od odsetek kredytowych.

Warto wiedzieć, że według BIK w 2022 roku Polacy nadpłacili kredyty w kwocie 22,8 mld zł, natomiast w 2023 roku przeznaczyli na to zaledwie 16,7 mld zł. W wypowiedzi dla „Rzeczpospolitej” przytoczonej przez portal Money.pl Bartosz Turek, główny analityk HREIT wyjaśnił ten spadek zainteresowania nadpłatami kredytu właśnie różnicą w oprocentowaniu lokat i kredytów:

W szczytowym momencie w 2022 r. różnica ta wynosiła aż 5 pkt. proc. na niekorzyść lokat, a w ubiegłym roku spadła średnio do 3,03 pkt. proc. To wciąż dosyć sporo i nadpłacanie nadal jest opłacalne, ale nie wydaje się już tak pilną koniecznością jak w 2022 r.

W 2024 roku wciąż oprocentowanie lokat jest niższe niż oprocentowanie kredytów, dlatego bardziej opłaca się przeznaczyć środki na nadpłatę zobowiązania niż na trzymanie ich w banku.

Nadpłata kredytu a wakacje kredytowe – czy to się opłaca?

W 2024 roku nadal obowiązują rządowe wakacje kredytowe, które pozwalają na zrobienie sobie bezpłatnej przerwy od spłaty rat. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by w czasie ich trwania nadpłacić zobowiązanie. Czy nadpłata kredytu w wakacje kredytowe jest korzystna? Jak najbardziej i za chwilę dowiesz się dlaczego.

Mechanizm nadpłaty w czasie wakacji kredytowych

Mechanizm nadpłaty w czasie wakacji kredytowych jest prosty - wystarczy w tym celu normalnie spłacać raty kredytowe pomimo ich zawieszenia. Nie będzie to zatem wymagało dodatkowego wysiłku finansowego, a przyniesie większe korzyści – podczas wakacji kredytowych bank bowiem zaksięguje całą kwotę raty na poczet spłaty kapitału.

Symulacje i przykłady oszczędności dzięki nadpłacie kredytu

Chcąc obliczyć oszczędności z nadpłaty kredytu hipotecznego podczas wakacji kredytowych, warto sięgnąć po wspomniany wyżej kalkulator nadpłaty kredytu. Tutaj podamy Ci tylko krótki przykład, na czym polegają oszczędności.

Przy kredycie 500 tys. zł na 30 lat z oprocentowaniem 8%, rata równa wynosi 3668,82 zł. W każdym miesiącu składa się jednak z innej części kapitałowej i odsetkowej. Przykładowo w racie nr 8 kapitał wynosi zaledwie 351,46 zł, a odsetki aż 3 317,36 zł. Spłacając taką ratę w normalnym trybie, spłacisz zatem tylko 351,46 zł kapitału. Jeśli jednak wpłacisz ją podczas wakacji kredytowych, bank obniży kapitał kredytu o 3668,82 zł.

Przykład oszczędności przy ratach równych i malejących

Nadpłata kredytu hipotecznego bardziej opłaca się przy ratach równych, ponieważ przez znaczną część okresu kredytowania zawierają one większą część odsetkową niż kapitałową. Przy ratach malejących jest inaczej – część kapitałowa jest taka sama przez cały okres trwania umowy, natomiast część odsetkowa stopniowo maleje.

Przy kredycie 500 tys. zł na 30 lat z oprocentowaniem 8%, rata malejąca nr 8 wynosi 4 657,41 zł, z czego kapitał to 1 388,89 zł, a odsetki 3 268,52 zł. W tym przypadku nadpłata kredytu w czasie wakacji kredytowych przeniesie zatem również oszczędności, ale nieco mniejsze niż przy ratach równych.

Jednorazowa nadpłata vs systematyczne dopłaty – co bardziej się opłaca?

Bardziej opłaca się regularnie nadpłacać kredyt np. niewielką kwotą co miesiąc niż odkładać te same pieniądze na jednorazową większą nadpłatę. Generuje to większe oszczędności na odsetkach, a ponadto szybciej odczujesz skutek takich nadpłat, gdyż po każdej z nich kolejna rata kredytu zmaleje.

Warto przeczytać: Kredyt hipoteczny na 2 mln zł – ile wyniesie rata i jakie dochody są potrzebne?

Co musisz wiedzieć o nadpłacie kredytu w 2024 roku?

Nadpłata kredytu w 2024 roku wciąż się opłaca. Przede wszystkim dlatego, że nadal utrzymywane przez NBP wysokie stopy procentowe wpływają na wysokie koszty kredytu i wysokie raty kredytowe. Wskutek nadpłaty można je zatem skutecznie obniżyć, zwłaszcza wykorzystując wakacje kredytowe, które obowiązują tylko do końca 2024 roku.

Co więcej, pomimo wysokich stóp procentowych nie opłaca się trzymać środków na lokatach, gdyż ich oprocentowanie jest zbyt niskie, by zrekompensowało utratę wartości oszczędności wskutek inflacji. Co jeszcze warto wiedzieć o nadpłacie kredytu w 2024 roku?

Zmiany w przepisach dotyczących nadpłat kredytów

Zmiany w przepisach dotyczących nadpłat kredytów na razie nie są planowane, choć w każdej chwili mogą się pojawić. Póki co jednak nie można liczyć na to, że np. ustawodawca zlikwiduje opłaty za wcześniejszą spłatę kredytu lub wprowadzi inne ułatwienia dla kredytobiorców.

Jak uniknąć pułapek związanych z nadpłatą?

Aby uniknąć pułapek związanych z nadpłatą kredytu, czyli np. wspomnianej wyżej prowizji z tytułu częściowej wcześniejszej spłaty zobowiązania, warto dokładnie przeczytać zapisy swojej umowy kredytowej. To właśnie w tym dokumencie określone są dokładne zasady nadpłaty kredytu oraz związane z nią koszty.

Czy nadpłata wpłynie na zwrot prowizji i innych kosztów?

Zgodnie z art. 39 ustawy o kredycie hipotecznym spłata całości kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie powoduje, że bank powinien obniżyć całkowity koszt zobowiązania nie tylko o odsetki, ale też o inne koszty przypadające za okres, o który skrócono obowiązywanie umowy, czyli np. zwrócić część prowizji lub ubezpieczenia kredytu.

Częściowa nadpłata nie spowoduje zatem zwrotu prowizji i innych kosztów pozaodsetkowych, ponieważ taki zwrot przysługuje dopiero po wcześniejszej spłacie całej kwoty kredytu. Nadpłata kredytu skutkuje głównie obniżeniem odsetek oraz opcjonalnie także zmniejszeniem rat kredytowych.