Czy ubezpieczenie kredytu hipotecznego i gotówkowego jest obowiązkowe?

Ubezpieczenie kredytu jest kosztem dodatkowym, ale w określonych sytuacjach banki go wymagają, bo dzięki temu spłata jest lepiej zabezpieczona. Przed podjęciem decyzji o wybraniu takiego produktu warto rozeznać się w rodzajach ubezpieczeń towarzyszących kredytom, bo nie każde wiąże się z takimi samymi skutkami.

Ubezpieczenie a prawo

Zgodnie z Ustawą o kredycie konsumenckim całkowity koszt kredytu obejmuje wszystkie zapisy w umowie pomiędzy bankiem a klientem, czyli odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże oraz koszty usług dodatkowych takich jak ubezpieczenie, gdy jest ono niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Klientowi musi zostać przedstawiony spis wszystkich opłat, jakie go dotyczą, przed podpisaniem umowy. 

Kredytobiorca powinien mieć wiedzę, czy ubezpieczenie jest opcjonalne, czy obowiązkowe w danej sytuacji. W obu przypadkach warto zorientować się, z czym dokładnie się ono wiąże. Nie zawsze jest to korzystne rozwiązanie. Szczególną uwagę należy zwrócić na wszystkie wyjątki, które spowodują, że ubezpieczyciel nie wypłaci pieniędzy.

Kredyt gotówkowy i kredyt hipoteczny a ubezpieczenie

Kredyt gotówkowy ma uproszczony proces weryfikacji i analizy pod kątem zdolności kredytowej klienta. W tym przypadku bank zwykle nie wymaga ubezpieczenia, ale wciąż można dokupić taki produkt, by nie bać się problemów ze spłatą zobowiązania po nastaniu trudniejszego okresu.

Kredyt hipoteczny wiąże się z bardziej wnikliwą analizą. Jednym z wymagań banków jest wkład własny w wysokości minimum 20 proc. lub 10 proc. (nie wszędzie jest taka możliwość), jeśli klient wykupi ubezpieczenie od niskiego wkładu.

Czy ubezpieczenie kredytu hipotecznego jest obowiązkowe?

O obowiązkowym ubezpieczeniu można mówić zasadniczo wtedy, gdy obowiązek zawarcia umowy wynika z ustawy lub umowy międzynarodowej, która została ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską. Przykładem takiego ubezpieczenia jest OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych. Nie ma przepisów, które nakładają na konsumentów obowiązek ubezpieczenia kredytu hipotecznego.

Czy pomimo tych uwarunkowań prawnych ubezpieczenie kredytu jest obowiązkowe w niektórych przypadkach? Czy bank może nakazać klientowi wykupienie ubezpieczenia spłaty zobowiązania? Rzeczywiście w przypadku ubezpieczenia kredytu hipotecznego bank może nałożyć na klienta wymóg jego wykupienia – jako jeden z rodzajów zabezpieczenia kredytu. Jest ono wymagane w szczególności w przypadku zobowiązań, które opiewają na duże kwoty i są udzielane na wiele lat. Bank zabezpiecza swoje interesy i ogranicza ryzyko dzięki wymogowi ubezpieczenia kredytu hipotecznego. Ile kosztuje takie ubezpieczenie? To zależy od jego rodzaju i od wartości nieruchomości.

Ubezpieczenie kredytu hipotecznego nie może być klientowi narzucane, bank nie ma zaś prawa żądać wykupienia ubezpieczenia u siebie lub w towarzystwie ubezpieczeniowym, z którym współpracuje. Innymi słowy, bank nie może zmuszać klienta do wybrania konkretnego produktu. Nie ma przeszkód, by kredytobiorca sam znalazł ubezpieczenie i negocjował jego warunki. 

Czy ubezpieczenie kredytu gotówkowego jest obowiązkowe?

Wiemy już, że ubezpieczenie kredytu hipotecznego może być jednym z wymogów banku, choć nie można go określić mianem ubezpieczenia obowiązkowego. Jak jest jednak w przypadku ubezpieczenia kredytu gotówkowego? Na czym ono polega i czy to ubezpieczenie również może być w pewnym zakresie obowiązkowe dla kredytobiorcy? 

Zasadność obowiązkowego ubezpieczenia kredytu należy w tym przypadku podać w wątpliwość z jeszcze większą mocą niż w przypadku kredytu hipotecznego. Może ono jednak stanowić jedno z zabezpieczeń spłaty zobowiązania. Bank może pozwolić na przykład na ubezpieczenie od utraty pracy czy ubezpieczenie na życie, przez co zmniejszy się ryzyko, jakie instytucja ponosi, udzielając zobowiązania. Im lepiej zabezpieczony będzie kredyt gotówkowy, tym lepiej zarówno dla banku, jak i dla samego kredytobiorcy.

Ubezpieczenie kredytu gotówkowego czy każdego innego zobowiązania finansowego polega bowiem na tym, że towarzystwo ubezpieczeniowe bierze na siebie obowiązek spłaty kredytu lub części rat kapitałowo-odsetkowych, jeśli wystąpią zdarzenia ubezpieczeniowe, np. kredytobiorca straci pracę (nie z własnej winy), przez co nie będzie w stanie uiszczać rat. Wówczas przez z góry ustalony czas będzie to za niego robić firma ubezpieczeniowa.

Rodzaje ubezpieczeń przy kredytach

Najczęściej proponowane produkty to:

• ubezpieczenie na życie – dla kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych, w przypadku śmierci ubezpieczonego na wniosek banku lub rodziny dochodzi do spłaty pozostałej części kredytu (tylko kapitału lub kapitału oraz odsetek);
• ubezpieczenie na wypadek trwałego inwalidztwa - spłata pozostałej części kredytu ma miejsce na wniosek kredytobiorcy po doznaniu przez niego  trwałego uszkodzenia ciała, które uniemożliwia mu wykonywanie pracy;
• ubezpieczenie na wypadek utraty pracy – dla kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych, spłata następuje po utracie pracy nie z winy ubezpieczonego i obejmuje 6 lub 12 kolejnych rat, zwykle dotyczy osób z umową o pracę na czas nieokreślony lub przedsiębiorców;
• ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy – dla kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych, warunki podobne do tych w ubezpieczeniu na wypadek trwałego inwalidztwa, ale tu objęte są dodatkowo choroby uniemożliwiające pracę, spłata na wniosek ubezpieczonego;
• ubezpieczenie pomostowe – zawierane przez banki przy kredytach hipotecznych, chroni spłatę w okresie pomiędzy podpisaniem umowy a uzyskaniem przez bank wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości;
• ubezpieczenie niskiego lub brakującego wkładu własnego – dla kredytów hipotecznych jako dodatkowe zabezpieczenie różnicy pomiędzy wymaganym wkładem własnym, a tym, którym dysponuje klient;
• ubezpieczenie nieruchomości – dla kredytów hipotecznych, obejmuje ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych, środki mogą być wypłacone kredytobiorcy lub bankowi w zależności od umowy, kredytobiorca może sam wybrać ubezpieczyciela (po spełnieniu warunków);

Do wypłaty środków potrzebne są dodatkowe dokumenty w zależności od rodzaju ubezpieczenia:

• akt zgonu (przy polisie na życie);
• dokumenty medyczne dotyczące powstania uszczerbku na zdrowiu lub choroby (ubezpieczenie na wypadek trwałego inwalidztwa, ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy), czasem też zaświadczenie z ZUS-u lub KRUS-u;
• świadectwo pracy (ubezpieczenie na wypadek utraty pracy).

Przed podpisaniem umowy o ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy warto wykonać serię badań, bo ubezpieczyciel może nie wypłacić środków, jeśli uzna, że ewentualna choroba rozwijała się już wcześniej. Ma on bowiem prawo kontaktowania się z placówkami medycznymi, w których leczył się klient. Może też zajrzeć do dokumentacji medycznej ubezpieczonego.

Dodatkowe warunki wiążą się też z wypłatą środków w wypadku śmierci ubezpieczonego. Pieniądze nie zostaną wypłacone, jeśli zgon nastąpił w wyniku:

• zażycia środków psychoaktywnych lub alkoholu,
• uprawiania ryzykownego sportu,
• przebywania na terenie objętym wojną,
• udziału w przestępstwie potwierdzonego wyrokiem sądu,
• choroby zdiagnozowanej przed podpisaniem umowy,
• wypadku na drodze – jeśli ubezpieczony prowadził bez uprawnień,
• samobójstwa.

W przypadku ubezpieczenia na wypadek utraty pracy środki nie zostaną wypłacone, jeśli:

• ubezpieczony został zwolniony, ale miał umowę na czas określony,
• rozwiązanie umowy miało miejsce za porozumieniem stron,
• koniec zatrudnienia przypadł na czas trwania karencji ubezpieczenia,
• ubezpieczony nie dostosował się do warunków pracy.

Starasz się o kredyt hipoteczny? Sprawdź jak zwiększyć szanse na pozytywną decyzję banku >>

W każdej sytuacji należy dokładnie zapoznać się z warunkami ubezpieczenia przed podpisaniem umowy i rozważyć opłacalność takiego produktu.

Ubezpieczenie na życie do kredytu hipotecznego

Zwykle w przypadku zaciągania kredytu hipotecznego na wiele lat, w wysokiej kwocie, bank chce zabezpieczyć się przed brakiem spłaty długu przez klienta, dlatego w procesie wnioskowania wymaga wykupienia ubezpieczenia na życie jako ubezpieczenia zobowiązania.

Czy takie ubezpieczenie jest obowiązkowe? Niekoniecznie, ale będzie ono korzystne zarówno dla kredytobiorcy, jak i dla banku. W ciągu 25–30 lat spłaty kredytu hipotecznego wiele może się wydarzyć i nie należy wykluczać wystąpienia żadnej sytuacji. Istnieje na przykład ryzyko, że kredytobiorca umrze, zanim ureguluje ostatnią ratę zobowiązania.

Dlatego w ramach dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu wykupywane jest ubezpieczenie do kredytu w formie polisy na życie kredytobiorcy. Ustanawiana jest przy tym cesja polisy ubezpieczenia na życie na kredytodawcę, co pozwala na spłatę pozostałej części kredytu w przypadku śmierci kredytobiorcy w okresie kredytowania. W efekcie klient nie pozostawia długów swoim bliskim, a bank ma pewność, że nawet mimo takiej tragedii kredyt hipoteczny zostanie spłacony.

Ubezpieczenie kredytu gotówkowego a śmierć kredytobiorcy

Co daje ubezpieczenie kredytu gotówkowego? Dodatkowe zabezpieczenie dla banku, które pozwala zmniejszyć ryzyko finansowania. Dzięki temu instytucja ta jest w stanie zaoferować klientowi korzystniejsze warunki. Można wykupić ubezpieczenie kredytu na wypadek śmierci kredytobiorcy – ubezpieczenie kredytu zostanie uruchomione, jeśli w okresie spłaty klient umrze. W wyniku ustanowienia cesji polisy na bank najpierw z kwoty ubezpieczenia spłacany jest dług wobec instytucji kredytującej, a później pozostała kwota wypłacana jest spadkobiercom zmarłego kredytobiorcy. 

Ubezpieczanie kredytu gotówkowego od śmierci kredytobiorcy to praktyka stosowana przy różnych zobowiązaniach konsumpcyjnych zaciąganych np. przez małżonków. Jeśli w trakcie spłaty mąż lub żona umrą, pozostały przy życiu współmałżonek nie będzie musiał przejąć spłaty kredytu całkowicie na siebie. Towarzystwo ubezpieczeniowe może go w tym odciążyć, spłacając np. przez rok od śmierci współkredytobiorcy raty do banku lub pewną część kredytu. 

Należy pamiętać, że bank w razie wykupienia ubezpieczenia kredytu gotówkowego może zaoferować klientowi lepsze warunki. Jeśli jednak klient w trakcie spłaty zobowiązania uzna, że ubezpieczenie jest mu jednak niepotrzebne i złoży rezygnację, może spodziewać się np. podwyższenia marży, bo bank straci zabezpieczenie.