Nowa stawka referencyjna POLONIA. Czy może skutecznie zastąpić WIBOR?

Rada Polityki Pieniężnej w odpowiedzi na wysoką inflację od października 2021 r. regularnie podnosi stopy procentowe NBP, żeby zahamować drastyczny wzrost cen. W czasie majowego posiedzenia nastąpiła już ósma z rzędu podwyżka. Aktualnie stopy są najwyższe od 2008 r., a stopa referencyjna, główna stopa NBP, wzrosła do 5,25 proc.

Przez wysoki wskaźnik referencyjny rosną raty kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, przez co sytuacja zadłużonych robi się coraz trudniejsza. Rząd proponuje więc pomoc dla kredytobiorców w postaci pakietu rozwiązań, który ma wspomóc przede wszystkim tych, którzy zaciągnęli kredyt hipoteczny, a przez podwyżki rat nie radzą sobie ze spłatą.

Jednym z pomysłów w ramach rządowej pomocy jest likwidacja WIBOR i zastąpienie go stawką POLONIA. Co to jest za stawka? Co warto o niej wiedzieć i czy skorzystanie z niej jest dobrym pomysłem?

Likwidacja WIBORu wśród założeń pomocy dla kredytobiorców. Na co go zamienić?

W czasie pandemii stopy procentowe osiągnęły rekordowo niski poziom, co dla wielu stało się zachętą do zaciągnięcia kredytu. Część kredytobiorców, szczególnie tych, którzy w ostatnich latach wzięli kredyt, teraz żałują swojej decyzji. Przez serię podwyżek stóp procentowych teraz rata kredytu jest średnio o 70 proc. wyższa niż jeszcze przed paroma miesiącami. A według ekspertów stopy procentowe jeszcze wzrosną.

Sytuacja kredytobiorców robi się więc naprawdę trudna. Dlatego ogłoszona została tarcza kredytowa, która ma pomóc im w uporaniu się ze spłatą długu wobec banku. Prace nad programem pomocowym dla zadłużonych wciąż trwają, jednak wiadomo już mniej więcej, jak on będzie wyglądać.

Tarcza dla kredytobiorców w 2022 r. obejmuje takie formy pomocy jak:

1. Wakacje kredytowe w latach 2022-23.
2. Likwidacja WIBOR i zastąpienie jej inną stawką od 1 stycznia 2023 r.
3. Zwiększenie pomocy z Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców.
4. Fundusz wzmacniający odporność sektora bankowego, do którego banki ze swoich zysków przekażą 3,5 mld zł.

Skupmy się jednak na punkcie drugim, czyli likwidacji WIBORu. Ma go zastąpić inny, potencjalnie niższy i bardziej transparentny wskaźnik referencyjny, przez co kredyt hipoteczny będzie tańszy, bo raty będą niższe. Nie do końca wiadomo, jaka stawka od stycznia przyszłego roku zastąpi WIBOR. Wiele wskazuje na to, że będzie to stawka POLONIA, choć pod uwagę brany jest także Wskaźnik Kosztu Finansowania (WKF).

Stawka POLONIA. Jak obliczany jest ten wskaźnik referencyjny?

Przejdźmy teraz do wyjaśnienia, czym jest stawka POLONIA. Obliczana jest na podstawie średniej ważonej poszczególnych operacji przeprowadzonych na rynku pieniężnym o terminie O/N (overnight). Chodzi o niebezpieczne depozyty międzybankowe zawarte w danym dniu roboczym. Stawka referencyjna POLONIA ma odzwierciedlić wahania kosztu pieniądza, czyli ceny depozytów na rynku międzybankowym o terminie O/N.

Uczestnicy Fixingu Stawki Referencyjnej POLONIA mają obowiązek przesłać do NBP informacje na temat złożonych oraz przyjętych w danym dniu roboczym niezabezpieczonych depozytów międzybankowych o terminie O/N, przy czym muszą to zrobić do godziny 16:45. Stawka POLONIA publikowana jest w serwisie informacyjnym NBP jeszcze tego samego dnia roboczego ok. godz. 17:00.

Stawka POLONIA i WIBOR mają pewne różnice. Aktualnie wysokość kredytów o zmiennym oprocentowaniu ustalana jest przy pomocy stawek WIBOR: WIBOR 3M i WIBOR 6M. Stawka WIBOR jest jednak ustalana o godz. 11:00, przez co nie obrazuje stanu rynku międzybankowego podczas całego dnia obrotu, a to w przypadku depozytów mających krótki termin (O/N) ma bardzo duże znaczenie.

Aktualne notowania stawki POLONIA można sprawdzić na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego.

Czy stawka POLONIA spełnia wszystkie wymagania wskaźnika referencyjnego dla kredytów hipotecznych?

Po tym, jak zostało ogłoszone, że stawka referencyjna POLONIA zastąpi WIBOR, pojawiły się wątpliwości. Według informacji podanych przez KNF w 2019 r. stawka O/N POLONIA nie spełniała legalnej definicji wskaźnika referencyjnego. Wszystko dlatego, że nie była stosowana w określonych przez BMR umowach kredytu ani w instrumentach finansowych lub funduszach inwestycyjnych.

W przepisach BMR występują dwa pojęcia: indeks oraz wskaźnik referencyjny. Stawka Referencyjna POLONIA spełnia definicję indeksu. Jeśli jednak na mocy prawa lub decyzji banków stawka POLONIA NBP zacznie być stosowana w kredytach hipotecznych jako element stopy procentowej rozumianej jako suma marży i indeksu, to wtedy zostanie spełniona definicja legalna wskaźnika referencyjnego w rozumieniu BMR.

Podsumowując, jeśli stawka POLONIA spełni określone warunki, to w rozumieniu unijnych przepisów BMR będzie mogła być wskaźnikiem referencyjnym.

Stawka POLONIA a WIBOR. Która jest korzystniejsza dla osób z kredytami?

Aby dowiedzieć się, co stanie się z ratą kredytu, gdy stawkę WIBOR zastąpi POLONIA, wystarczy spojrzeć na wysokość obu tych wskaźników.

Trudno jest jednak teraz jednoznacznie powiedzieć, czy WIBOR rzeczywiście zostanie zastąpiony stawką POLONIA i ile dokładnie na tej zmianie zyskają kredytobiorcy. Na szczegóły trzeba poczekać przynajmniej do stycznia 2023 r.

Kiedy możemy się spodziewać wprowadzenia stawki POLONIA?

O likwidacji WIBOR mówi się już od dłuższego czasu, aktualnie dużo więcej niż kiedyś. GPW Benchmark już od kilku kwartałów prowadzi działania związane z rozwojem alternatywnych wskaźników stopy procentowej. Niestety do tej pory nie zostały wypracowane żadne rozwiązania w tym temacie.

Już wkrótce rząd we współpracy z bankami i sejmem prawdopodobnie narzuci obowiązek posługiwania się inną stawką niż WIBOR. Według informacji przekazanych przez premiera Mateusza Morawieckiego stanie się to 1 stycznia 2023 r. Właśnie wtedy zostanie wprowadzona stawka referencyjna POLONIA lub inna, która przyczyni się do poprawy sytuacji kredytobiorców.

Na koniec polecamy również: Inflacja a wartość nieruchomości z kredytu. Czy wartość mieszkania rośnie wraz z inflacją?