Kredyt konsumencki – definicja
Kredyt konsumencki został dość precyzyjnie zdefiniowany w Ustawie o kredycie konsumenckim z dn. 12 maja 2011 roku. Zgodnie z jej zapisami takim kredytem nazywamy zobowiązanie, które:
- zostało zaciągnięte przez konsumenta (czyli osobę fizyczną) od przedsiębiorstwa lub instytucji (w praktyce chodzi o banki, firmy pożyczkowe, SKOK-i itp.),
- jest przeznaczone na pokrycie wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub zawodową,
- nie przekracza kwoty 255 550 zł.
Kredytem konsumenckim są zatem wszelkiego rodzaju pożyczki i kredyty, które spełniają powyższe warunki. Wyjątkiem są kredyty, które nie przewidują żadnych kosztów zaciągnięcia zobowiązania, a więc np. popularne chwilówki za darmo proponowane przez firmy pozabankowe.
Czy kredyt hipoteczny podlega ustawie o kredycie konsumenckim?
Kredyt hipoteczny jest uregulowany odrębną ustawą - o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami z dnia 23 marca 2017 r. Ponieważ zgodnie z zawartymi w niej przepisami jest on udzielany konsumentom, podlega także wybranym postanowieniom ustawy o kredycie konsumenckim.
Chodzi o postanowienia dotyczące:
- obowiązku informacyjnego (czyli np. obowiązku przekazania klientowi przed zawarciem umowy formularza informacyjnego kredytu zawierającego podstawowe warunki zaciągnięcia zobowiązania),
- formy i obowiązkowych elementów umowy kredytowej,
- sankcji kredytu darmowego – jeśli np. umowa nie zawiera wszystkich elementów wymaganych przez przepisy, można od niej odstąpić i zwrócić kredyt bez odsetek i innych kosztów,
- regulacji wprowadzonych ustawą antyspreadową (dotyczących możliwości spłaty rat kredytu walutowego w walucie obcej).
Najważniejszą kwestią, jaka interesuje klientów, jest jednak to, czy do kredytu hipotecznego odnoszą się przepisy ww. ustawy dotyczące zwrotu kosztów kredytu poniesionych przez konsumenta w przypadku wcześniejszej spłaty zobowiązania.
Zasada ta jest uregulowana w art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim i została potwierdzona wyrokiem TSUE c-383/18 – czy kredyt hipoteczny jej podlega? Bezpośrednio nie, ponieważ wyrok TSUE odnosił się konkretnie do ustawy o kredycie konsumenckim.
Należy jednak pamiętać, że analogiczna zasada zwrotu kosztów po wcześniejszej spłacie zobowiązania jest ujęta w Ustawie o kredycie hipotecznym – konkretnie w art. 39, według którego w przypadku spłaty całości kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie całkowity jego koszt ulega obniżeniu o odsetki i inne opłaty za okres, o który skrócono umowę.
Ważne!
Na powyższy przepis można się jednak powołać jedynie wtedy, jeśli umowa kredytowa została zawarta po dniu 22 lipca 2017 r., czyli po dacie wejścia w życie Ustawy o kredycie hipotecznym.
Jak odróżnić kredyt konsumencki od kredytu hipotecznego?
Już wiemy, że zasada dotycząca zwrotu kosztów z tytułu wcześniejszej spłaty zobowiązania dotyczy zarówno kredytów hipotecznych, jak i konsumenckich. W przypadku kredytu konsumenckiego opisuje ją art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim a kredyt hipoteczny ma tę regulację zawartą w art. 39 Ustawy o kredycie hipotecznym.
Jakie jeszcze podobieństwa występują między kredytem konsumenckim i hipotecznym, a czym się różnią te dwa rodzaje kredytów? Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich.
| Podobieństwa i różnice | Kredyt konsumencki | Kredyt hipoteczny |
| Najważniejsza podstawa prawna regulująca zasady udzielania kredytu | Ustawa o kredycie konsumenckim | Ustawa o kredycie hipotecznym |
| Ile może wynieść kwota kredytu? | Do 255 550 zł | Bez limitu |
| Kto może być kredytobiorcą? | Konsument | Konsument, przedsiębiorca, spółka prawa handlowego, jednostka samorządowa itp. |
| Cel kredytowania | Niezwiązany z działalnością zawodową lub gospodarczą |
Jeśli umowę zawiera konsument – cel kredytowania nie może być związany z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego; Jeśli umowę zawiera firma, cel kredytu może być związany z działalnością gospodarczą |
Czy kredyt hipoteczny jest kredytem konsumenckim?
Od momentu wejścia w życie Ustawy o kredycie konsumenckim, czyli od dnia 18 grudnia 2011 roku kredyty hipoteczne nie są uznawane za kredyty konsumenckie. Jeśli jednak są udzielane konsumentom, podlegają niektórym przepisom Ustawy o kredycie konsumenckim.
Co więcej, wiele uregulowań zawartych w tej ustawie znaleźć można również w Ustawie o kredycie hipotecznym, która określa zasady udzielania takich kredytów właśnie konsumentom.
Można zatem uznać, że kredyt hipoteczny udzielony konsumentowi w kwocie nie wyższej niż 255 550 zł jest kredytem konsumenckim. Nie jest nim przede wszystkim wtedy, gdy jest udzielony firmie bądź osobie fizycznej, która przeznaczy środki z takiego kredytu na cele związane z działalnością gospodarczą – na przykład na zakup nieruchomości pod lokal użytkowy.
Więcej informacji: Kredyt konsumencki a konsumpcyjny - czym się różnią? >>
Co zapewnia kredyt konsumencki, czego nie zapewnia kredyt mieszkaniowy?
Od momentu wejściu w życie ustawy o kredycie hipotecznym konsumenci zaciągający taki kredyt mają dzisiaj bardzo podobne uprawnienia i przywileje jak konsumenci zaciągający pozostałe rodzaje kredytów konsumenckich. Mają bowiem m.in. prawo do pełnej informacji o warunkach i kosztach kredytu, a także do odstąpienia od umowy kredytu w ciągu 14 dni.
Takie zasady nie dotyczą osób, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy przed 2017 rokiem lub które nie są konsumentami i nie mogą się także powołać na przepisy Ustawy o kredycie konsumenckim z 2011 roku. Nie obowiązuje ich na przykład przepis mówiący o zwrocie kosztów kredytu po jego wcześniejszej spłacie, czy też przewidujący sankcję kredytu darmowego w przypadku nieprawidłowego zawarcia umowy.
12 Komentarze