Co wliczamy do miesięcznych zobowiązań przy określaniu zdolności kredytowej?

Zdolność kredytowa to nie tylko Twoje wydatki. Wpływ ma na nią znacznie więcej czynników, jak chociażby staż pracy i liczba osób pozostająca na Twoim utrzymaniu. Co jeszcze ma znaczenie? Sprawdź, co wlicza się do zdolności kredytowej.

Jak bank oblicza zdolność kredytową?

Na podstawie rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego bank zobowiązany jest do tego, by badać zdolność kredytową klientów. W zaleceniach dotyczących dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych KNF wskazało, że obowiązkiem każdej instytucji bankowej jest zachowanie ostrożności w procesie udzielania zobowiązań oraz odpowiednie zarządzanie ryzykiem.

Na mocy Rekomendacji T KNF każdy bank przy okazji udzielania np. kredytu hipotecznego musi w sposób wnikliwy zbadać zdolność kredytową potencjalnego kredytobiorcy. Jeśli więc ubiegasz się o kredyt w instytucji bankowej, to bank będzie dążył do ustalenia ponad wszelką wątpliwość, jaka część twojego dochodu pozostaje do twojej indywidualnej dyspozycji i może być przeznaczona na spłatę raty potencjalnego kredytu. Bank może też zastosować uproszczoną procedurę oceny twojej zdolności kredytowej, ale w takim przypadku musi poinformować o tym fakcie KNF.

Banki mogą stosować różne algorytmy przy wyliczaniu twojej zdolności kredytowej, ale najczęściej biorą pod uwagę bieżące dochody z pracy zawodowej oraz koszty ponoszone przez ciebie z różnych tytułów co miesiąc.

Banki przy szacowaniu zdolności kredytowej sprawdzają nie tylko to, ile zarabiasz i ile wydajesz co miesiąc, ale także ile masz dochodu pozostającego do twojej indywidualnej dyspozycji. Biorą pod uwagę jednocześnie wiele innych parametrów związanych z twoją osobą. Są to między innymi:

wiek,
liczba osób w twoim gospodarstwie domowym,
wykonywany zawód,
ciążące na tobie zobowiązania.

Instytucje kredytujące mogą stworzyć własny katalog parametrów branych pod uwagę przy wyliczaniu twojej zdolności kredytowej. Kalkulator zdolności kredytowej dostępny online pokazuje przybliżoną zdolność, a ta wyliczona przez bank może być nieco inna, o czym nie powinieneś zapominać.

Co wlicza się do zdolności kredytowej?

Zdolność kredytowa to zdolność osoby lub gospodarstwa domowego do spłacania pożyczek lub kredytów w określonych terminach. Banki i instytucje finansowe biorą pod uwagę wiele czynników przy ocenie zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy. Najważniejsze z nich znajdziesz poniżej:

Dochody – banki analizują zarobki i źródła dochodów kredytobiorcy. Pod uwagę brane są nie tylko stałe dochody uzyskiwane np. z umowy o pracę czy prowadzonej działalności, ale także dodatkowe dochody, jak np. wynagrodzenie z umowy o dzieło, dochody uzyskane z najmu, itd.
Historia kredytowa – banki sprawdzają historię kredytową potencjalnego kredytobiorcy, w tym spłatę wcześniejszych kredytów. Dobra historia kredytowa, czyli terminowe spłaty zobowiązań, zwykle wpływa pozytywnie na zdolność kredytową.
Aktualne zadłużenia – banki oceniają, ile kredytów i pożyczek już posiada kredytobiorca oraz jakie są jego obecne zadłużenia. Posiadanie wielu aktywnych kredytów lub dużego zadłużenia może negatywnie wpłynąć na zdolność kredytową.
Posiadane zobowiązania finansowe – nie tylko liczba kredytów ma znaczenie, ale także dodatkowe wydatki, takie jak alimenty, comiesięczne opłaty za mieszkanie, raty leasingowe itp. Te zobowiązania zmniejszają dostępne środki na spłatę nowego kredytu. Mają więc istotne znaczenie dla banki.
Stałe wydatki – potencjalne wydatki, takie jak rachunki za media, ubezpieczenia, opłaty edukacyjne i inne comiesięczne wydatki, są analizowane przez bank w kontekście dostępnych dochodów.
Liczba osób na utrzymaniu – banki biorą pod uwagę liczbę osób, które są finansowo zależne od kredytobiorcy, co może wpłynąć na dostępne środki na spłatę kredytu.
Status cywilny – status cywilny także ma znaczenie. To, czy posiadasz małżonka i dzieci ma znaczenie w kontekście zdolności kredytowej. Zazwyczaj singiel ma niższą zdolność kredytową niż osoba pozostająca w związku, w którym dwie osoby uzyskują dochód, nie jest to jednak regułą.
Staż pracy i stabilność zatrudnienia – osoby z długim stażem pracy w jednym miejscu i stabilnym źródle dochodu mogą być postrzegane jako bardziej wiarygodne kredytowo.
Wiek – wiek kredytobiorcy może być brany pod uwagę, ponieważ może wpływać na długość kredytowania i zdolność do spłaty w przyszłości.
Inne czynniki – istnieją także inne czynniki, które mogą być brane pod uwagę, takie jak rodzaj kredytu, cel kredytu, wkład własny, ewentualne zabezpieczenie kredytu (np. hipoteka), itp.

Liczba osób na utrzymaniu – jak liczyć?

Liczba osób na utrzymaniu to istotny czynnik przy obliczaniu zdolności kredytowej. Jak ją liczyć? Jest to po prostu liczba osób w danej rodzinie, która wspólnie prowadzi gospodarstwo domowe. Jeśli więc masz małżonka i dwójkę dzieci, to liczba osób na utrzymaniu będzie wynosić 3. Dlaczego ma to znaczenie?

Banki przyjmują, że minimalne koszty socjalne na każdą osobę w gospodarstwie domowym wynoszą ok. 1000 złotych miesięcznie. Im więcej osób w rodzinie, tym niższa jest więc maksymalna zdolność kredytowa.

Zobowiązania kredytowe – czym są?

Zobowiązania kredytowe to wszystkie regularne i stałe długi finansowe, które obciążają kredytobiorcę i wymagają regularnych spłat w określonym cyklu czasowym, najczęściej co miesiąc. Do kategorii zobowiązań kredytowych można zaliczyć różne rodzaje zadłużeń, takie jak:

Raty kredytów i pożyczek – to zobowiązania związane z regulowaniem spłaty kredytów lub pożyczek, które kredytobiorca aktualnie spłaca. Mogą to być zarówno kredyty bankowe, jak i pożyczki zaciągnięte w innych instytucjach finansowych. Warto uwzględnić wszystkie zobowiązania, niezależnie od źródła ich pochodzenia.
Raty kredytów ratalnych – zobowiązania kredytowe mogą również wynikać z zakupów na raty, na przykład w sklepach sprzedających sprzęt elektroniczny. Tutaj istotne są zarówno wysokość rat, jak i okres spłaty zobowiązań.
Limit na karcie kredytowej – limit na karcie kredytowej to maksymalna kwota, jaką kredytobiorca może zadłużyć się na swojej karcie. Jest ona ustalana indywidualnie przez bank. Choć nie jest to zobowiązanie w tradycyjnym sensie, wykorzystanie limitu karty kredytowej stanowi potencjalne zadłużenie, które trzeba będzie uregulować w przyszłości.
Limit kredytowy w koncie osobistym – również konta osobiste mogą być wyposażone w limity kredytowe, które pozwalają na zaciągnięcie kredytu w razie potrzeby. Podobnie jak w przypadku kart kredytowych, limity te stanowią potencjalne zadłużenie, które trzeba uwzględnić w analizie zdolności kredytowej.

Zobowiązania pozakredytowe – co wpisać?

Zobowiązania pozakredytowe to opłaty finansowe, które nie są związane z instytucjami finansowymi i stanowią stałe lub jednorazowe wydatki. Przeważnie obejmują one płatności, które trzeba uiścić w określonym cyklu czasowym, takim jak miesięczny, kwartalny lub roczny.

Jakie są przykładowe zobowiązania pozakredytowe?

Koszty związane z wynajmem lub utrzymaniem mieszkania, takie jak czynsz, opłaty za prąd, gaz, wodę, i inne.
Wydatki na zakup żywności i artykułów spożywczych potrzebnych do codziennego życia.
Koszty zakupu i konserwacji odzieży.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne, wizyty u lekarza, leki i inne wydatki związane z opieką zdrowotną.
Koszty związane z opieką nad dziećmi, takie jak opłaty za przedszkole lub opiekunkę.
Wydatki związane z edukacją, takie jak opłaty za szkołę, podręczniki i inne materiały edukacyjne, a także kursy i szkolenia.
Opłaty podatkowe, w tym podatek dochodowy, podatek od nieruchomości itp.
Rachunki za media, telekomunikację, ubezpieczenia oraz inne regularne płatności.
Koszty subskrypcji gazet, czasopism, usług streamingowych, itp.
Świadczenia alimentacyjne płatne na rzecz dzieci lub byłego partnera.
Koszty związane z utrzymaniem samochodu, takie jak paliwo, ubezpieczenie, przeglądy techniczne, oraz wydatki na komunikację publiczną.

Jak zatem widać lista zobowiązań pozakredytowych jest długa i w każdym przypadku może wyglądać nieco inaczej. Warto pamiętać, że banki zalecają, aby rata kredytu nie przekraczała najczęściej kwoty 40-50% dochodów.

Jeśli nie masz pewności, czy uzyskasz kredyt w banku, możesz wstępnie oszacować swoją zdolność kredytową korzystając z kalkulatora zdolności kredytowej. Dzięki temu dowiesz się, na jaką kwotę zobowiązania możesz liczyć. Pamiętaj jednak, że nie są to szczegółowe wyliczenia.

Przeczytaj też: Jakich minimalnych dochodów wymaga bank do kredytu?

Zobowiązania, jakie należy wymienić, starając się o kredyt hipoteczny

Każdy spłacany kredyt, osoba na utrzymaniu, a także płacone alimenty obciążają twoją zdolność kredytową i zmniejszają szanse na uzyskanie kredytu. Jeśli masz bardzo wysokie dochody i stosunkowo niskie zobowiązania, otrzymasz kredyt bez większych problemów.

Starając się o kredyt hipoteczny, który z reguły jest długoterminowym, wysokim zobowiązaniem finansowym, musisz wykazywać się odpowiednio dużą zdolnością, inaczej nie otrzymasz od banku pozytywnej decyzji kredytowej.

We wniosku kredytowym powinieneś wpisać wysokość zobowiązań spłacanych co miesiąc, w tym:

wysokość rat kredytów i pożyczek, które właśnie spłacasz;
wysokość limitu na karcie kredytowej;
wysokość limitu kredytowego w koncie;
wysokość rat kredytowych (kredytów ratalnych) – jeśli kupowałeś na raty np. pralkę czy lodówkę, musisz wysokość raty wpisać w kategorii bieżących zobowiązań do kredytu hipotecznego;
wysokość płaconych składek na ubezpieczenia, np. na życie, na mieszkanie czy samochodowe;
koszty utrzymania siebie i mieszkania.

Musisz wymienić we wniosku kredytowym wszystkie stałe koszty, takie jak np. czesne za szkołę syna, ale niekoniecznie zajęcia dodatkowe, z których łatwo można zrezygnować. By poprawić swoją zdolność kredytową, przed wnioskowaniem o większy kredyt hipoteczny lepiej spłacić poprzednio zaciągnięte kredyty i pożyczki.

Wniosek o kredyt hipoteczny a spłacane kredyty i pożyczki

Jeśli chcesz zaciągnąć kredyt hipoteczny, zdolność kredytowa będzie absolutnie wymagana. Jak ją sprawdzić, by wiedzieć, czy stać cię na pożądane zobowiązanie? Każdy kredyt i każda pożyczka, którą aktualnie spłacasz, w momencie wnioskowania o kredyt hipoteczny obciąża twoją zdolność kredytową i wpływa na nią w ujemny sposób. Dlatego najlepiej by było, abyś przed złożeniem wniosku kredytowego w miarę możliwości spłacił wcześniejsze zobowiązania.

W praktyce nawet niewielka pożyczka czy karta kredytowa ze stosunkowo niskim limitem wydatków potrafią zmniejszyć o dziesiątki tysięcy złotych twoją wyjściową zdolność kredytową. Kredyt hipoteczny może w ogóle nie być przyznany ci przez bank, jeśli takie obciążenia posiadasz, jeśli dochód, który pozostał ci do dyspozycji po ich opłaceniu, będzie zbyt niski. Jeśli więc masz w planach zakup mieszkania, domu czy budowę własnego lokum, to solidnie się przygotuj do wnioskowania o kredyt hipoteczny, o ile oczywiście chcesz sfinansować taką inwestycję z wykorzystaniem kredytu z banku.

W ramach wspomnianych przygotowań spłać wcześniejsze zobowiązania. Nie ukrywaj faktu, że je spłacasz, ponieważ bank i tak się dowie, jeśli masz jakiś kredyt do spłaty – informacja ta trafia do Biura Informacji Kredytowej (BIK). Każdy bank przed wydaniem decyzji kredytowej sięgnie do BIK-u i sprawdzi twoją historię kredytową.

Czasem warto odczekać nawet 2–3 miesiące i doprowadzić do spłaty kredytów, jakie obciążały twoją zdolność kredytową, by zwiększyć szanse na kredyt hipoteczny. Kalkulator zdolności kredytowej pomoże ci wytypować te zobowiązania kredytowe czy pożyczkowe, których w pierwszej kolejności powinieneś się pozbyć.

Pamiętaj też, że nie wystarczy samo spłacenie zobowiązania, konieczne jest też zamknięcie go w banku. Powinieneś poprosić swojego kredytodawcę o wydanie stosownego zaświadczenia, w którym stwierdzi, że rachunek kredytowy został ostatecznie zamknięty, i wskaże pierwotną kwotę kredytu wraz z datą jego zaciągnięcia. Taka informacja w krótkim czasie po spłacie zobowiązania powinna być przekazana przez dotychczasowy bank do BIK-u.

Ujemne salda kart kredytowych a kredyt hipoteczny

Jeśli miałeś okazję korzystać z kalkulatora kredytu hipotecznego do wyliczania swojej zdolności kredytowej, być może zauważyłeś, że wpisujesz w nim zobowiązania nie tylko z tytułu spłacanych rat kredytów: gotówkowych, samochodowych itp. Trzeba podać w nim także ewentualne ujemne salda kart kredytowych. To oznacza, że korzystasz aktywnie z karty kredytowej i że jej nie spłaciłeś, co obciąży twoją zdolność kredytową i niestety wpłynie na zmniejszenie szans na uzyskanie pozytywnej decyzji kredytowej.

Już sam fakt, że masz przyznaną przez bank kartę kredytową, a nawet nigdy z niej nie korzystałeś, pomniejsza zdolność. Dla potencjalnego banku, w którym starasz się o kredyt hipoteczny, jest to ważna informacja, że w każdej chwili możesz sięgnąć po kartę kredytową i na przykład zapłacić nią w sklepie czy w punkcie usługowym, tworząc kolejne zobowiązanie do spłaty.

Dlatego przyznanie karty kredytowej przez bank jest traktowane przez instytucje kredytujące tak samo jak ujemne saldo na karcie kredytowej. Pamiętaj więc lepiej o terminowej spłacie karty kredytowej, by dać się poznać jako rzetelny kredytobiorca. Jeśli zaś nie korzystasz z przyznanej ci karty kredytowej, lepiej zamknij jej rachunek, by nie pomniejszała ona zdolności niezbędnej do uzyskania kredytu hipotecznego.

Alimenty na dzieci a kredyt hipoteczny

Banki przyjmują alimenty płacone przez kredytobiorców jako stały koszt, jaki ponosisz i który zmniejsza twój dochód do dyspozycji. Alimenty możesz mieć zasądzone nie tylko na twoje dziecko czy dzieci, ale i byłego małżonka, a nawet rodziców. Dlatego zastanów się, czy w przypadku posiadania takich zobowiązań będzie cię rzeczywiście stać na spłacanie rat kapitałowo-odsetkowych nowego kredytu hipotecznego. Jeśli obciążenia alimentacyjne są znaczne, a na dodatek nie spłacasz ich terminowo, twoje długi zostaną wskazane w biurach informacji gospodarczej (BIG-ach), dlatego lepiej od razu o nich wspomnij przy wnioskowaniu o kredyt hipoteczny. Bank i tak się o nich dowie.

Kredyt hipoteczny i koszty utrzymania domu

W każdym miesiącu musisz wygospodarować środki na tak zwane utrzymanie. Jeśli jesteś singlem, to są to środki na utrzymanie tylko dla ciebie, ale już przy kilkuosobowej rodzinie koszty te będą znacznie wyższe. Muszą one pomniejszać twoją zdolność kredytową do kredytu hipotecznego. Warunki, w jakich mieszkasz, mają znaczenie dla banku. Aby sprawdzić, czy faktycznie dasz radę spłacać raty kredytowe terminowo, bank przeanalizuje twoje miesięczne wydatki na mieszkanie i na „życie”. Koszty utrzymania gospodarstwa domowego uzależnione są w większości instytucji kredytowych od liczby osób tworzących twoje wspólne gospodarstwo domowe.

Wyliczając koszty utrzymania domu, banki korzystają ze wskaźników ekonomicznych, jakie regularnie publikuje Główny Urząd Statystyczny. Analitycy bankowi biorą pod uwagę około 1 200 zł kosztów utrzymania, jeśli prowadzisz jednoosobowe gospodarstwo domowe, a po około 800–1 000 zł na osobę, jeśli jest to gospodarstwo wieloosobowe. Największe koszty utrzymania bank wylicza dla rodzin wielodzietnych. Jeśli jesteś w takiej sytuacji, najlepiej złóż wniosek o kredyt hipoteczny z małżonkiem albo nawet ze swoimi rodzicami dla zwiększenia swojej zdolności kredytowej.

Inne zobowiązania finansowe ważne przy wniosku o kredyt hipoteczny

Wszelkie zobowiązania, z jakich regularnie musisz się wywiązywać, czyli np. składki ubezpieczeniowe czy koszty utrzymania posiadanego samochodu, potencjalnie wpływają ujemnie na twoją zdolność kredytową przy kredycie hipotecznym. Ranking takich kredytów nie pokaże ci, w jakim banku posiadanie samochodu będzie brane pod uwagę jako koszt zmniejszający zdolność kredytową. Musisz jednak potencjalnie założyć, że tak się stanie i ocenić, czy nie lepiej byłoby sprzedać samochodu w celu uzyskania pieniędzy na wkład własny. Sprzedaż opłaca się na pewno, jeśli masz więcej niż jeden pojazd, a wcale nie potrzebujesz aż kilku.

Które zobowiązania mają wpływ na zdolność kredytową?

Największy wpływ na twoją zdolność kredytową mają zobowiązania kredytowe, które spłacasz lub będziesz jeszcze spłacać na etapie udzielenia ci kredytu hipotecznego. Jeśli więc masz takie możliwości, spłać te zobowiązania albo konsoliduj je, by mieć mniejszą ratę kredytową do spłaty i do odliczenia od twojej zdolności kredytowej. Do grona zobowiązań banki doliczają też koszty utrzymania ciebie i członków twojej rodziny. Nie jest więc tak, że po zsumowaniu twoich dochodów i odliczeniu kosztów kredytów pozostałą kwotę masz do dyspozycji i możesz ją przeznaczyć w całości na spłatę raty kapitałowo-kredytowej nowo udzielanego kredytu.