Co to jest fundusz hedgingowy?

Inwestowanie jest sferą, w której dobrze czują się osoby akceptujące pewien poziom ryzyka. Jeśli jesteś bardziej zachowawczy pod tym względem, zainteresuj się lokatami terminowymi w bankach, które gwarantują pewne zyski, choć obecnie niezbyt pokaźne z uwagi na skrajnie niskie główne stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego. Jeśli jednak jesteś gotowy do tego, by podjąć pewne ryzyko straty części czy nawet całości posiadanych środków finansowych, otwierają się przed tobą szerokie możliwości. Jedną z nich jest fundusz hedgingowy. Sprawdź, czym on jest i w jaki sposób może pomnażać twoje środki finansowe.

Co to jest fundusz hedgingowy?

Jednym z rodzajów funduszy inwestycyjnych jest fundusz hedgingowy. Co to jest? Nazwa pochodzi od angielskiego wyrażenia „hedge fund”. Termin ten określa fundusz hedgingowy. Jego definicja wskazuje, że jest to fundusz niepodlegający odgórnym regulacjom np. ze strony Komisji Nadzoru Finansowego. Jego cechą charakterystyczną jest to, że powierzając mu własne środki finansowe, podejmuje się wysokie ryzyko.

Więcej o rodzajach funduszy dowiesz się tutaj: Jakie są rodzaje funduszy inwestycyjnych?

Nie ma tak naprawdę jednej, powszechnie przyjmowanej i uniwersalnej definicji funduszu hedgingowego, ale można przyjąć, że pozwala on na inwestowanie w instrumenty pochodne z wykorzystaniem różnorodnych i zaawansowanych technik inwestycyjnych, w tym dźwigni finansowej. Opłaty są tu naliczane za zarządzanie funduszem, a ich wysokość uzależniona jest od wyników inwestycyjnych.

Innymi słowy, fundusz hedgingowy jest funduszem inwestycyjnym o wysokim stopniu ryzyka, pozwalającym zwielokrotnić kwotę realnej inwestycji dzięki mechanizmowi lewarowania, co automatycznie powoduje, że wypracowane zyski mogą być wielokrotnie wyższe, ale i ewentualne straty także będą znacznie bardziej dotkliwe.

Wielu ekspertów rynku finansowego próbowało już zdefiniować fundusze hedgingowe. Dlatego np. w słowniku ekonomicznym Becka znajdziesz informację, że jest to fundusz inwestycyjny przeznaczony dla ludzi bogatych – osób fizycznych lub inwestorów instytucjonalnych. Opiera się na inwestycjach w nietypowe strategie, niejednokrotnie mocno ryzykowne, które wykorzystują dźwignię finansową w dużej skali. Fundusze te przewodzą niekiedy na rynku, stąd też ich spekulacje mogą okazać się opłacalne.

Innym sposbem inwestowania dużych nakładów finansowych jest lokata rentierska. Dowiedz się więcej: Co to jest lokata rentierska?

Z kolei w Cambridge Dictionary „hedge fund”, czyli w istocie fundusz hedgingowy, jest określany jako sposób inwestowania, który może generować pokaźne zyski, ale związany jest też z wysokim ryzykiem. Trudno odmówić tej definicji poprawności, ale jednocześnie jest ona tak lakoniczna, że może objąć wiele różnych inwestycji, nie tylko fundusze hedgingowe.

Aby lepiej zrozumieć to, czym są fundusze hedgingowe, poznaj ich skróconą historię. Pierwsze tego typu inicjatywy pojawiły się na rynku w połowie XX wieku. Za pierwszą instytucję tego typu uznawany jest fundusz założony w 1949 roku przez byłego pisarza i socjologa Alfreda Winslowa Jonesa ze swoimi spółkami A.W. Jones & Co. Jones zgromadził 100 tys. USD i opracował strategię inwestycyjną w celu zminimalizowania ryzyka poprzez utrzymywanie długiej pozycji na akcjach w perspektywie długoterminowej, a jednocześnie na zajmowanie krótkiej pozycji na pozostałych akcjach. Jego pomysł został nazwany klasycznym modelem „long/short equities”. Jones w swojej strategii uwzględnił też dźwignię finansową.

Z kolei w Polsce fundusze hedgingowe są dostępne dla polskich inwestorów od 2005 roku, a pierwszym z nich był fundusz typu manager future „SUPERFUND TFI S.A.”. Polski fundusz hedgingowy Superfund inwestuje do 100 proc. posiadanych aktywów w Quadriga Superfund i stąd też w sposób pośredni bierze na siebie ryzyko. Jego wyniki są ściśle uzależnione od tego, jakie decyzje podejmują inwestorzy zarządzający tym funduszem. W skład polskiego funduszu hedgingowego Superfund wchodzą 3 fundusze, które nie są osobami prawnymi, a więc Superfund A – stosujący strategię tradycyjną, Superfund B – stosujący strategię dynamiczną i Superfund C – stosujący strategię agresywną.

Jak działa fundusz hedgingowy?

Podstawę stanowią zespół zarządzający funduszem oraz inwestorzy skłonni powierzyć mu swój kapitał. Kapitał inwestycyjny lub niekiedy również kapitał partnerski powierzany jest przez każdego inwestora lub partnera fund managerowi. To on decyduje, w jakie instrumenty wspólny kapitał funduszu hedgingowego zostanie zainwestowany. Ma on decydujący wpływ na to, jakie papiery wartościowe zostaną kupione, a wszystko po to, by osiągnąć wcześniej wytyczony, wspólny dla wszystkich inwestorów cel.

Nie każdy może zostać fund managerem czy partnerem w funduszu hedgingowym. W tym celu trzeba posiadać odpowiednią wiedzę dotyczącą prowadzonych inwestycji, a także majątek, który pozwoli na wyraźne partycypowanie w zyskach funduszu. Magazyn finansowy „The Street” podaje, że partner czy inwestor akredytowany w funduszu hedgingowym powinien spełniać choć jeden z poniżej wskazanych warunków:

• całkowita wartość aktywów przekracza 1 mln USD,
• przychody osobiste brutto wynoszą co najmniej 200 tys. USD,
• członkostwo wyższego managementu funduszu hedgingowego albo bycie zarządcą majątku o wartości co najmniej 5 mln USD.

Najczęściej menadżerowie funduszy hedgingowych są wynagradzani w modelu tzw. 2 i 20 proc. prowizji menadżerskiej. Oznacza to automatycznie, że otrzymują oni stale 2 proc. prowizji z majątku, którym zarządzają, niezależnie od tego, czy rok obrotowy fundusz hedgingowy zakończy stratą czy zyskiem. Osiągają również 20 proc. rocznego zysku.

Cechy funduszu hedgingowego

Fundusz hedgingowy na tle innych funduszy inwestycyjnych wyróżnia się wieloma cechami. Wśród nich trzeba wymienić:

• Ryzykowność – jako inwestor funduszu hedgingowego ponosisz ryzyko straty części lub nawet wszystkich środków finansowych, jakie mu powierzasz, ale w zamian możesz wypracować ponadprzeciętne zyski z racji podjęcia takiej inwestycji.
• Elastyczność – fundusze hedgingowe stosują elastyczną strategię, a dobór stylu inwestycyjnego przez menadżerów jest w pełni swobodny. Fundusz może co prawda określić narzędzia pomocne w realizacji strategii, ale nie ma obowiązku korzystania z nich w toku prowadzonej działalności. Zarządzający uzyskują do nich stały, swobodny dostęp.
• Aktywne zarządzanie funduszem – fund management podejmują się stałych działań mających na celu inwestowanie w ramach prowadzonego funduszu hedgingowego, a dzięki temu fundusze o takim profilu osiągają przewagę konkurencyjną nad innymi podobnymi formami lokowania środków.
• Możliwość wypracowania nieograniczonych stóp zwrotu z inwestycji – to główna cecha i jednocześnie cel funduszy hedgingowych, w przeciwieństwie do zrównoważonych funduszy, które posługują się relatywną stopą zwrotu. Fundusz hedgingowy ma osiągnąć dodatnią stopę zwrotu, bez względu na aktualną sytuację panującą na rynku finansowym.
• Nietypowe formy prawne działalności funduszu hedgingowego – to ważne, by fundusz podlegał jak najmniejszej liczbie regulacji podatkowych i prawnych; może on mieć formę spółki komandytowej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Obie oferują taki sam stopień ograniczenia odpowiedzialności inwestorów za zobowiązania oraz długi funduszu. Z kolei obowiązki podatkowe powstające w momencie wypracowania przez fundusz określonych zysków są przerzucane na samych inwestorów i to oni płacą podatek od zysków kapitałowych z tytułu dochodów z funduszu hedgingowego. Z uwagi na miejsce rejestracji można wyróżnić fundusze hedgingowe offshore lub onshore.
• Ograniczona pojemność – ograniczenia pojemnościowe dla funduszy hedgingowych dotyczą liczby głównych zarządzających działalnością funduszu, jej zakresem i wielkością. To cecha wbrew pozorom bardzo ważna dla ciebie jako inwestora, przekłada się bowiem na możliwość uzyskania jak największej stopy zwrotu w danym czasie. Bywa więc, że fundusz ma ustalony pewien limit aktywów, którego przekroczenie powoduje, że jest zamykany na nowych inwestorów.
• Ograniczona przejrzystość – formy prawne funduszy hedgingowych wiążą się z brakiem obowiązku ujawniania informacji m.in. na temat tego, w jaki sposób i gdzie są lokowane aktywa, albo jakie wyniki inwestycyjne osiągnął dany fundusz w założonym czasie. Ujawnianie tego typu informacji mogłoby nieść za sobą negatywne konsekwencje dla samego funduszu i jego inwestorów.
• Ograniczona płynność finansowa – środki powierzone funduszom hedgingowym nie tak łatwo wypłacić z powrotem, dlatego inwestycja ta cechuje się niską płynnością. W takich funduszach ustanawiane są wysokie bariery wejścia i wyjścia, w postaci określonych warunków subskrypcji, początkowego okresu zamrożenia kapitału i warunków umorzenia.
• Określona, rozbudowana struktura opłat za zarządzanie funduszem hedgingowym – fundusze za zarządzanie kapitałem inwestorów pobierają opłaty. Wśród nich wyróżnia się opłaty za zarządzanie, w stałej wysokości albo pobierane jako procent wartości aktywów netto, czy opłaty za wyniki inwestycyjne, traktowane jako premia dla zarządzających w wysokości od 15 do 25 proc. wypracowanego przez fundusz zysku. Pojawiają się czasami inne opłaty naliczane dla inwestorów, np. za wejście do funduszu hedgingowego, wyjście z niego czy za umorzenie.

Korzyści, jakie daje fundusz hedgingowy

Największą korzyścią wynikającą z podejmowanych przez ciebie inwestycji w fundusze hedgingowe jest możliwość wypracowania ponadprzeciętnych zysków. Korzystasz z wiedzy i doświadczenia osób zarządzających funduszem, które poświęcają cały swój czas na potrzeby realizowanego projektu. Dlatego są w stanie efektywnie zarządzać inwestycją i wypracowywać założone zyski, zwłaszcza że im samym na tym zależy, ponieważ otrzymują z tego prowizje.

Relatywnie niskie koszty zarządzania oraz bariery wejścia do funduszy hedgingowych to ich kolejne zalety. Koszty zarządzania funduszem rozkładane są na wszystkich jego uczestników proporcjonalnie, co pozwala wykorzystać tzw. efekt skali, czyli o wiele bardziej efektywne rozłożenie kosztów w miarę wzrostu danej inwestycji.

Fundusze typu hedge edukują początkujących inwestorów i inne fundusze na rynku. Umożliwiają inwestowanie w takie aktywa, które dla indywidualnego inwestora byłyby kompletnie niedostępne. Pokazują różne cele, które można osiągnąć za pośrednictwem funduszu w zależności od obranej strategii inwestycyjnej.

Pomimo ponoszonego w związku z funduszami hedgingowymi ryzyka pozostaje ono mniejsze niż przy zastosowaniu konwencjonalnych instrumentów finansowych i inwestycyjnych, o podobnej prawdopodobnej stopie zwrotu. Za pośrednictwem takich funduszy można dywersyfikować swój portfel inwestycyjny i korzystać ze zjawiska dźwigni finansowej, czyli zwielokrotniać sumę swojej inwestycji, by zarobić na niej potencjalnie jak najwięcej. Z wykorzystaniem funduszy typu hedge masz również możliwość inwestowania w różnego rodzaju skomplikowane i trudno dostępne w inny sposób instrumenty.

Dla kogo fundusz hedgingowy jest najlepszy?

Początkowo fundusze typu hedge były niedostępne dla indywidualnych inwestorów, którzy dysponowali niezbyt pokaźnym kapitałem. Tak też było w przypadku pierwszego funduszu hedgingowego w Polsce. Dziś jednak nie trzeba być klientem tzw. Private Bankingu i dysponować dużym kapitałem, aby stać się członkiem takiego funduszu. Z ich oferty może obecnie skorzystać szerokie grono klientów.

Przykładem takiej zmiany jest fundusz hedgingowy Opera TFI, który początkowo oferował fundusz hedge dla klientów dysponujących kwotą minimum 200 tys. zł, jako fundusz Opera FIZ – fundusz zamknięty. Aż 200 tys. zł kosztował wtedy jeden certyfikat inwestycyjny funduszu. Obecnie jest jednak inaczej, a oferta tego samego funduszu typu hedge kierowana jest do mniej zamożnych inwestorów. Minimalny wkład np. w fundusz Opera Za 3 Grosze wynosi 1 tys. zł.

Ile można zarobić na funduszu hedgingowym?

Zazwyczaj fundusze hedgingowe przynoszą wyraźnie lepsze wyniki finansowe w porównaniu z przeciętną stopą zwrotu dla całego sektora inwestycji tego typu. Przy czym musisz wiedzieć, że najsłabsze wyniki uzyskują te fundusze, które grają na spadki. Mogą one osiągać świetne wyniki, ale tylko w bardzo krótkich momentach – kiedy nastąpił krach albo kiedy na rynku panuje bessa. W dłuższym terminie będą najprawdopodobniej notować słabe rezultaty. Jeśli zaś fundusz zakłada strategię arbitrażową oraz wzrost jakiegoś aktywa, wówczas zyski są wyższe.

Trudno jednoznacznie określić, ile możesz zarobić na funduszach hedgingowych, ale niektóre potrafią wygenerować nawet 15–20 proc. zysku w przeciągu kwartału, trudno jest jednak uśrednić ich roczne wyniki – mogą być one znacznie niższe. c

Ryzyko związane z funduszem hedgingowym

Chcesz inwestować w fundusze hedgingowe, ale nie wiesz, jakie ryzyko jest z nimi związane? Lepiej dowiedz się tego wcześniej. Musisz je bowiem zaakceptować, jeśli chcesz czerpać w przyszłości zyski.

Wielu menadżerów zarządzających funduszami hedgingowymi stosuje różne strategie zabezpieczające, o różnym stopniu złożoności, tak by maksymalnie zredukować ponoszone ryzyko. Są na rynku i takie fundusze, które charakteryzują się wysokim poziomem ryzyka. Wśród nich znajdują się podmioty wykorzystujące instrumenty pochodne w swoich strategiach inwestycyjnych, czyli wykonujące zarówno klasyczne transakcje, jak i posługujące się krótką sprzedażą we wsparciu dźwigni finansowej o wysokim poziomie. Sama dźwignia jest instrumentem zwielokrotniającym ryzyko inwestycyjne. Można dzięki niej co prawda o wiele więcej zarobić, ale możliwe są też straty wielokrotnie wyższe niż zainwestowany przez inwestora kapitał, które trzeba pokryć z własnej kieszeni.

Jak założyć fundusz hedgingowy?

Chcesz mieć własny fundusz hedgingowy? Jak założyć taki biznes? Najłatwiej za granicą. W pierwszej kolejności musisz wiedzieć, czym różni się fundusz hedgingowy od inwestycyjnego. Są to dwa odmienne fundusze, których założenie wiąże się z innymi wymaganiami.

Fundusz hedgingowy właściwie założysz w prosty sposób, jeśli tylko znajdziesz dobrą metodę albo metody na pomnażanie pieniędzy powierzonych ci przez inwestorów. Najczęściej jednak nie będzie to polski fundusz hedgingowy, ale fundusz założony w innym kraju, który ma znacznie bardziej preferencyjne ramy prawne zakładania takich podmiotów. Możesz założyć go na Kajmanach, w USA, głównie w stanie Delaware, w Luksemburgu, Irlandii, na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych czy na Bermudach.