Co to jest kredyt indeksowany do waluty?

Co to jest kredyt indeksowany?

W banku możesz zaciągnąć różnego rodzaju kredyty – nie tylko kredyt gotówkowy, ale także mieszkaniowy, czy też konsolidacyjny. Swego czasu popularny był również kredyt indeksowany – co to jest i na czym on polega? Większość z nas kojarzy go z hipotecznym kredytem walutowym, ponieważ choć był wypłacany w złotówkach, przeliczany był na franki szwajcarskie lub euro. W takim razie czy kredyt indeksowany to kredyt walutowy?

Zacznijmy od podstaw, czyli jak brzmi jego definicja. Kredyt indeksowany do waluty obcej jest to kredyt, który zostanie wypłacony przez bank w złotych, a jego wysokość będzie ulegała zmianie w trakcie okresu kredytowania w zależności od bieżącego kursu danej waluty do złotego.

Co to właściwie oznacza? Jeśli decydujesz się na kredyt indeksowany, to wysokość Twojego zadłużenia zostanie obliczona zgodnie z kursem zakupu waluty w momencie wypłaty środków. Pociąga to zatem ze sobą pewne ryzyko. Może się bowiem okazać, że zanim nastąpi wypłata środków, kurs obcej waluty znacząco spadnie, co dla Ciebie jako kredytobiorcy nie będzie korzystne. Może się nagle okazać, że brakuje Ci środków na zakup nieruchomości, mimo iż pierwotnie już je miałeś.

Jak to możliwe? W przypadku umowy kredytowej dotyczącej kredytu indeksowanego pojawia się zapis, iż wielkość kredytu przeliczona będzie po kursie kupna waluty, ale dopiero w dniu wypłaty kredytu. Nie możesz jednak przewidzieć, jak zachowa się kurs walut między dniem podpisania umowy kredytowej, a wypłaty środków, nawet gdy sytuacja na rynku kursów walut wydaje się stabilna.

Co ważne, od kursu waluty obcej zależy nie tylko kwota wypłacanego kredytu, ale także wysokość spłacanych później rat. Wiąże się to z dość dużym ryzykiem walutowym, o czym przekonały się osoby, które kiedyś zaciągnęły taki kredyt indeksowany na przykład we frankach szwajcarskich. Po wzroście kursu tej waluty, ich raty bowiem wzrosły nawet dwukrotnie i tym samym stały się niezwykle trudne do regulowania.

Kredyt walutowy indeksowany a denominowany

Kredyt walutowy denominowany wyróżnia fakt, że zarówno kwota wnioskowania i kwota na umowie kredytowej, wyrażona jest w obcej walucie. Niemniej, wypłata należnych środków także ma miejsce w złotówkach. W tym przypadku wysokość środków również będzie obliczona według kursu walutowego w dniu ich wypłaty. W wielu bankach pod nazwę kredytu denominowanego występują zupełnie różne produkty, stąd problem z jego nazewnictwem. Zawsze warto dokładnie sprawdzić jego opis. 

Wydawać by się mogło, że różnica między kredytem walutowym indeksowanym a denominowanym jest wręcz niezauważalna. W praktyce jednak wygląda to nieco inaczej, dlatego warto posłużyć się przykładem.

Wyobraź sobie, że zamierzasz pożyczyć 400 tysięcy złotych na zakup nieruchomości. Ubiegasz się zatem o kredyt hipoteczny. Umowa kredytowa zakłada zatem, że pożyczasz 100 tysięcy euro (dla uproszczenia obliczeń założono, że 1 euro kosztuje 4 zł) i właśnie tę sumę otrzymujesz w dniu wypłaty środków.

Jeśli w okresie między podpisaniem umowy a dniem wypłaty środków, złoty się umocni, a tym samym euro spadnie, np. do 3,75 zł, to kwota wypłacona w złotówkach będzie niższa niż ta, o którą się ubiegałeś. Zamiast 400 tys. zł, otrzymasz zatem 375 tys. zł. Tak to właśnie wygląda przy kredycie walutowym denominowanym.

Ta sama sytuacja wygląda nieco inaczej, gdy mowa o kredycie indeksowanym. Jeśli w dniu wypłaty środków kurs spadnie do wspomnianej stawki 3.75, to nadal otrzymasz 400 tys., o które się ubiegłeś, lecz wzrośnie także rzeczywista kwota Twojego kredytu wyrażona w euro. W tym przypadku do ok. 106 tys. euro.

Kredyt indeksowany a waloryzowany

Spotkać się możesz także z określeniem, że kredyt walutowy jest waloryzowany. W istocie kredyt waloryzowany jest właśnie kredytem indeksowanym. Waloryzacja odnosi się bowiem do operacji przeliczenia wypłacanej kwoty kredytu na kwotę wyrażoną w walucie obcej, która potem stanowi saldo zobowiązania.

Kredyt hipoteczny indeksowany

W związku z tym, że kredyt w obcej walucie obarczony jest dużym ryzykiem, lepiej nie decydować się na niego, gdy w grę wchodzą środki wypłacane w transzach. Może to mieć miejsce m.in. przy kredycie hipotecznym. Im dłuższy okres wypłat, tym większe prawdopodobieństwo, że kurs waluty ulegnie zmianie i to na Twoją niekorzyść.

Co więcej, kredyt walutowy ma jedną zasadniczą wadę. Przy jego udzielaniu przeliczany jest po kursie kupna waluty i to wydaje się jak najbardziej w porządku. Niestety, spłacać będziesz go musiał po kursie sprzedaży, który jest wyższy. I tak oto stratny jesteś już na samym początku, ponieważ w momencie wypłaty środków, jesteś winny bankowi więcej, aniżeli pożyczyłeś. 

Dzisiaj banki już praktycznie nie oferują kredytów indeksowanych, ponieważ zgodnie z rekomendacją KNF mogą ich udzielać wyłącznie osobom zarabiającym w danej walucie obcej.

Takie ograniczenie zostało wprowadzone po negatywnych doświadczeniach frankowiczów. Jeszcze kilka lat temu bowiem niezwykle popularny był właśnie kredyt hipoteczny indeksowany do CHF, czyli franka szwajcarskiego. W momencie jego zaciągania, czyli mniej więcej w latach 2005-2008 warunki kredytowania wydawały się bardzo korzystne, choćby ze względu na niższe oprocentowanie w porównaniu do kredytów hipotecznych w złotówkach.

Z czasem jednak koszty związane z przewalutowaniem rat zobowiązania okazały się bardzo wysokie i trudne do udźwignięcia – było to związane m.in. z wysokim spreadem, a także gwałtownym wzrostem kursu franka.

Więcej informacji o frankowiczach: Kredyt we frankach. Prognoza na 2021 dla frankowiczów

Kredyt indeksowany a kursy walut – co warto wiedzieć?

Podstawowym problemem, jaki wiąże się z kredytem indeksowanym, jest ryzyko kursowe. Raty takiego kredytu zależą bowiem od bieżącego kursu danej waluty, która na przestrzeni czasu może znacząco się zmienić i to niekoniecznie na korzyść kredytobiorcy.

Doświadczyli tego frankowicze, którzy zaciągali kredyt indeksowany do CHF np. w 2008 roku, kiedy jego kurs był na rekordowo niskim poziomie 2 zł (tyle trzeba było zapłacić za 1 franka). Rok później wzrósł on jednak do poziomu około 3 zł, a dzisiaj oscyluje w granicach 4 zł.

Jeśli więc ktoś zaciągnął w 2008 roku kredyt indeksowany w CHF i miał ustalone raty w wysokości 300 franków, na początku spłacał co miesiąc około 600 zł, natomiast dzisiaj jego zobowiązanie miesięczne wynosi ponad 1200 zł.

Oferty kredytu indeksowanego w bankach – na co zwrócić uwagę?

Jak już wspomnieliśmy, kredyt indeksowany do waluty obcej został wycofany z oferty niemal wszystkich banków. Wiąże się to z Rekomendacją S Komisji Nadzoru Finansowego z 2013 roku, która nakazała bankom udzielania takich kredytów wyłącznie osobom, które otrzymują stałe dochody w walucie obcej. Takich osób jest stosunkowo niewiele, dlatego bankom nie opłaca się tworzyć dla nich specjalnej oferty, tym bardziej że kredyty walutowe zyskały bardzo złą opinię i nie cieszą się popularnością.

Banki mają także dzisiaj duże problemy z klientami, którzy wzięli kilkanaście lat temu kredyt indeksowany do franka – większość instytucji skupiona jest na procesowaniu się z frankowiczami oraz na opracowaniu rozwiązań ułatwiających im spłatę problematycznych zobowiązań.

Jeśli jesteś zainteresowany zaciągnięciem zobowiązania w obcej walucie, szanse na walutowy kredyt indeksowany masz m.in. w Alior Banku i Pekao. Inne banki już jakiś czas temu zrezygnowały z udzielania takich kredytów – nie dostaniesz więc kredytu indeksowanego w PKO BP, Credit Agricole, mBanku, czy ING.

Kredyt indeksowany – unieważnienie

Podpisywane kilkanaście lat temu umowy o kredyt indeksowany we frankach szwajcarskich zawierały klauzule niedozwolone, dlatego wielu pokrzywdzonych kredytobiorców zaczęło dochodzić swoich praw w sądach. W sprawę został zaangażowany również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w 2019 roku wydał orzeczenie potwierdzające abuzywność niektórych zapisów w umowach, a także otworzył furtkę do ich unieważnienia przez sądy krajowe.

Dzisiaj sądy najczęściej stwierdzają albo nieważność umowy na kredyt indeksowany, albo nakazują przewalutowanie kredytu na złotówki. Każda sprawa traktowana jest indywidualnie i najczęściej wymaga pomocy kancelarii prawnej specjalizującej się w pomocy frankowiczom.

Kredyt indeksowany – czy warto go rozważyć?

Kredyty walutowe mają specyficzny charakter, a przykład frankowiczów pokazuje, że mogą obrócić się przeciw nam. Mimo że prawdopodobieństwo drastycznej zmiany kursu waluty w tak krótkim okresie, jaki następuje między dniem podpisania umowy kredytowej, a wypłatą środków, jest raczej niskie, to jednak istnieje.

Dlatego do tego rodzaju produktów bankowych warto podchodzić z dużą dozą ostrożności. Najlepiej jeszcze przed złożeniem wniosku kredytowego skontaktować się z doradcą kredytowym w celu uzyskania porady szczególnie, gdy nasza pożyczka ma opiewać na duże sumy.

Pamiętaj również, że kredyt indeksowany czy denominowany w walucie obcej dostępny jest dzisiaj wyłącznie w kilku instytucjach i nie każdy może z niego skorzystać. Ponadto aktualne warunki kredytów hipotecznych w złotówkach są na tyle korzystne (choćby ze względu na bardzo niskie oprocentowanie), że to właśnie ich zaciągnięciem warto zainteresować się w pierwszej kolejności.

Kto powinien rozważać zaciągnięcie kredytu indeksowanego?

Na zaciągnięcie kredytu indeksowanego powinny zdecydować się przede wszystkim osoby, które mają regularne i dość wysokie dochody w walucie obcej oraz planują je uzyskiwać jeszcze przez długi czas. Wówczas, jeśli chcą np. kupić w Polsce mieszkanie na kredyt, wygodniejsze będzie dla nich zaciągnięcie zobowiązania i jego spłata w walucie, w której zarabiają.

Należy jednak wziąć pod uwagę opłacalność takiego rozwiązania, ponieważ kredyty indeksowane są obecnie droższe od tych złotówkowych i wymagają wyższego wkładu własnego.