Ze spreadem można mieć do czynienia wiele razy w życiu. Spotkamy się z nim m.in. podczas kupowania lub sprzedawania waluty obcej w kantorze czy w banku. Widoczna jest wówczas różnica pomiędzy ceną, za którą kantor lub bank kupują od klienta walutę, a ceną, za którą tę samą walutę sprzedają. Na tej właśnie różnicy kantor czy bank zarabiają.
W zależności od miejsca, w jakim dokonuje się transakcji (kantor stacjonarny, internetowy, w banku), różnica między kupnem a sprzedażą waluty może być większa lub mniejsza. Spotyka się z nią również w przypadku spłaty kredytu hipotecznego walutowego. Sprawdźmy zatem, jak liczony jest spread i od czego właściwie zależy jego wysokość.
Co to jest spread? Definicja i znaczenie
Co to jest spread? Według ogólnej definicji spread to różnica pomiędzy kursem (ceną) sprzedaży a kursem (ceną) kupna aktywów (np. walut, papierów wartościowych czy towarów). Można powiedzieć, że spread walutowy jest różnicą pomiędzy ceną sprzedaży i ceną kupna danej waluty.
Czy wiesz, że…
Spread ma polską nazwę – to widełki cenowe.
W kantorach walutowych bardzo często można zobaczyć nie jedną cenę danej waluty, ale aż trzy różne kursy, które ulegają dynamicznym zmianom w związku ze zmianami zachodzącymi na rynkach walutowych. Wówczas widoczne są:
- kurs kupna, najwyższy, po którym można kupić daną walutę;
- kurs sprzedaży, najniższy, po którym można sprzedać walutę;
- kurs rynkowy, który plasuje się pomiędzy dwoma poprzednimi kursami i określa poziom notowania danej waluty oraz jej wartość na rynku walutowym w danym czasie.
Gdzie wykorzystywany jest spread? Znaczenie ma dla kantorów wymieniających walutę, zarówno tych działających stacjonarnie, jak i w trybie online, oraz dla banków, firm rozliczających się z kontrahentami w walutach obcych, a zwłaszcza dla osób spłacających kredyty w walutach obcych.
Spread całkiem słusznie postrzegany jest jako dodatkowy koszt wymiany waluty, jaką ponosi osoba chcąca wymienić swoje pieniądze czy koszt spłaty kredytu, choć tego można uniknąć poprzez spłatę rat kapitałowo-odsetkowych bezpośrednio w walucie obcej w swoim banku i pozyskanie waluty z dowolnie wybranych źródeł.
Wartość spreadu walutowego najczęściej określa się w procentach lub w pipsach, tj. z dokładnością do czwartej cyfry po przecinku w kursie walutowym.
Nie tylko walutowy. Spready w branży finansowej
Spread, z którym najczęściej można mieć do czynienia podczas kupna czy sprzedaży walut, to spread walutowy. Nie jest to jednak jedyny spread, z jakim można spotkać się w praktyce rozliczeń międzynarodowych.
Występują też – przy transakcjach na rynku Forex – inne rodzaje spreadu:
- Spread stały – ustalany odgórnie przez brokera. Jego wysokość nie powinna się zmieniać, niezależnie od warunków panujących na rynku.
- Spread zmienny – przyjmuje wartość rynkową, powiększoną o marżę brokera.
- Spread rynkowy – jego wartość wynika z płynności instrumentu, do której broker oferuje nam dostęp. Zazwyczaj jest dużo niższy niż spread stały i zmienny.
Spread stały, jak sama nazwa wskazuje, ma widełki cenowe ustanowione na tym samym poziomie, niezależnie od tego, co właściwie dzieje się na rynku. Na ogół spread stały ma szerszy zakres od spreadu zmiennego. Broker bierze w nim na siebie ryzyko rynkowe, które przejawia się w konieczności utrzymywania danego spreadu przez cały dzień, nawet na rynkach charakteryzujących się wysoką zmiennością i małą płynnością, gdzie także spready międzybankowe często ulegają poszerzeniu.
Polecamy też: W jakiej walucie trzymać oszczędności? Jaką walutę warto kupić w 2022?
Spread zmienny jest popularny wśród klientów, bo jest zwykle niższy niż spread stały, choć podlega większym wahaniom w zależności od panujących warunków rynkowych. W czasach najwyższej płynności, kiedy np. sesja europejska i amerykańska nakładają się na siebie, spread na rynku walutowym na EURUSD jest znacznie niższy niż w trakcie sesji azjatyckiej.
Widełki cenowe walutowe stają się szersze w okresach niższej płynności, czyli po zamknięciu centrów finansowych w Nowym Jorku, a jeszcze przed rozpoczęciem handlu na rynkach azjatyckich.
Spread w banku również jest spreadem walutowym, jednak w transakcjach innego rodzaju już niekoniecznie. Może być on określany jako różnica pomiędzy kursem kupna, tj. ceną Bid, a kursem sprzedaży – ceną Ask danego instrumentu finansowego.
Istnienie spreadów to już standard wpisany w rynek finansowy. Są one albo kosztem transakcyjnym, albo pełnią funkcję prowizji dla brokera.
Jak obliczyć wysokość spreadu? Wzór
Wiadomo już, czym jest spread walutowy, warto jednak dowiedzieć się również, jak go obliczyć. Nie jest to bardzo skomplikowane, a najłatwiej mechanizm ten zrozumieć na przykładzie. Podstawą niech stanie się kurs euro z 16 marca 2022 roku.
Podczas wyliczania spreadu walutowego należy po prostu odjąć od kursu sprzedaży waluty kurs jej kupna, a przy obliczeniach wziąć pod uwagę wszystkie cztery miejsca po przecinku – nie bez powodu właśnie w ten sposób podawany jest kurs walut w kantorach czy w bankach.
Kurs sprzedaży |
Kurs kupna |
Spread walutowy |
4,7113 |
4,6814 |
0,0299 |
Wynikiem przeprowadzonego działania jest 0,0299. Jak sprawdzić ile to złotych/groszy?
Czwarta liczba po przecinku to 1 pips. Z kolei 100 pipsów to 1 grosz.
0,0299 = 299 pipsów |
299 x 0,01 = 2,99 gr |
Spread walutowy w tym przypadku wynosi 2,99 gr. Jeżeli trzeba sprawdzić procentową wartość spreadu, należy wykorzystać następujący wzór:
Spread = (kurs sprzedaży waluty – kurs kupna waluty) / [0,5 * (kurs sprzedaży waluty + kurs kupna waluty)] * 100 %
Dla przykładu, który widnieje powyżej, wzór na spread wygląda następująco:
(4,7113 – 4,6814) / [0,5 * (4,7113 + 4,6814)] * 100% = 0,0299 / (0,5 * 9,3927) * 100% = 0,0299 / 4,6964 * 100% = 0,64%
Spread bankowy dla kursu euro w takim wypadku wynosi 0,64%. W przypadku kursów walut w kantorach czy w bankach jest on najczęściej dużo wyższy. Wyjątkiem są kantory internetowe, które w przeważającej mierze są w stanie przedstawić bardzo niskie, konkurencyjne spready walutowe, korzystne dla kupującego lub sprzedającego walutę.
Przeczytaj też: Jak zrobić przelew krajowy i zagraniczny w euro? O przelewach SEPA
Od czego zależy wysokość spreadu w bankach i kantorach?
Można w krótkim czasie sprawdzić, ile wynosi spread w kantorach czy spread bankowy. Dla przeciętnego obywatela nie do końca zrozumiałe jest jednak, z czego bierze się spread i dlaczego przyjmuje konkretną wartość. Tymczasem wielkość spreadu walutowego zależy przede wszystkim od:
- tego, co dzieje się na rynku walutowym;
- od zysku, jaki bank czy kantor chcą uzyskać na kupnie i sprzedaży walut.
Każda instytucja handlująca walutami ustala wysokość spreadu walutowego indywidualnie. Pod uwagę brany jest nie tylko kurs rynkowy danej waluty, lecz także popyt na nią.
W przypadku popularnych par walutowych (np. PLN/EUR, PLN/USD czy PLN/CHF) spread będzie niższy. Z kolei w przypadku walut bardziej „egzotycznych” (np. leka albańskiego) – wyższy.
Na wysokość spreadu wpływa też stabilność kursu danej pary walutowej. Im większe jest ryzyko, że będzie się on wahał, tym spread będzie wyższy. Wystarczy prześledzić wykresy walutowe, aby wiedzieć, jakie pary charakteryzują się największą chwiejnością, co uzasadnia nieco wyższy spread.
Wysokość spreadu walutowego zależy także od tego, czy dokonywana jest transakcja bezgotówkowa (np. kupno/sprzedasz waluty w kantorze internetowym) czy gotówkowa (wymieniana waluty w kantorze stacjonarnym). W pierwszym przypadku masz do czynienia z kursem dla dewiz, w drugim – z kursem dla pieniędzy.
Spread walutowy w polskich bankach. Porównanie wysokości
W poszczególnych instytucjach bankowych może obowiązywać inna wysokość spreadu walutowego, dlatego najlepiej jest porównać ich wysokości.
Nazwa banku |
Spread dla USD |
Spread dla EUR |
Spread dla CHF |
mBank |
6 proc. |
6 proc. |
3 proc. |
Alior Bank |
9,30 proc. |
9,23 proc. |
5,33 proc. |
PKO BP |
5 proc. |
5 proc. |
5,60 proc. |
Pekao SA |
7,65 proc |
7,64 proc. |
4,89 proc. |
ING Bank Śląski |
7 proc. |
7 proc. |
7 proc. |
Getin Bank |
10 proc. |
10,11 proc. |
3,47 proc. |
Santander |
7 proc. |
7 proc. |
2 proc. |
Spread walutowy i konto walutowe – sposób na uniknięcie opłat?
Można pozyskiwać waluty taniej, bez większych kosztów, jeśli korzysta się z kantora online i ma się otwarte w banku konto walutowe. Trafiają na nie kupowane waluty, dzięki czemu nie ma konieczności dokonywania ponownego ich przewalutowania przez bank.
Klienci, którzy często wymieniają walutę, ponieważ dużo podróżują czy spłacają kredyt, powinni zastanowić się nad możliwością założenia konta walutowego, pozwalającego na gromadzenie takich środków. Dzięki niemu można korzystać z karty i bankomatów za granicą bez tracenia pieniędzy na przewalutowanie i opłacanie kolejnych spreadów.
To praktyczne rozwiązanie, które pozwala na wypłatę gotówki za granicą, jeśli jest ona potrzebna, czy przelanie raty kredytu walutowego bezpośrednio w walucie, bez wysokiego spreadu, który obowiązuje w wielu bankach. Należy jedynie dopasować walutę konta walutowego do potrzeb użytkownika.
Najlepiej, aby prowadzenie takiego konta było bezpłatne i dawało możliwość uzyskania do niego karty z funkcją wielowalutową. Wtedy rachunek będzie multifunkcyjny i będzie można z niego pobrać kwotę w wybranej walucie bez spreadu.
Jak odzyskać spread od banku? Czy jest to możliwe?
Istnieje możliwość odzyskania spreadu od banku, jeśli spłacało się i spłaca nadal kredyt walutowy. Nie wszystkich kredytobiorców będzie to jednak obowiązywało.
Taką możliwość stworzyła podpisana w sierpniu 2016 roku przez Prezydenta RP ustawa o pomocy dla frankowiczów. Określiła ona, że wszystkie osoby biorące kredyt w obcej walucie (niekoniecznie we frankach szwajcarskich) mają szansę na uzyskanie zwrotu spreadu walutowego. W myśl ustawy zwrot nienależnie pobranych spreadów wraz z odsetkami jest możliwy w wysokości połowy odsetek ustawowych.
Jak uzyskać spread od banku? Najpierw trzeba sprawdzić, czy wskazana ustawa dotyczy danej umowy kredytowej. Zwrot dotyczyć będzie tylko zobowiązań indeksowanych oraz denominowanych w walucie obcej, kredytów trwających i wygasłych.
Aby uzyskać zwrot spreadu od banku, należy złożyć do takiej instytucji stosowny wniosek wraz z podaniem rodzaju waluty kredytu czy terminu spłaty zobowiązania. Instytucja powinna się do niego ustosunkować w ciągu 30 dni. Najczęściej po jego pozytywnym rozpatrzeniu kredytobiorcy mogą liczyć nie tyle na zwrot spreadu w gotówce, ile na pomniejszenie kapitału zadłużenia o wyliczoną kwotę. Aby tak się stało, powinni złożyć do banku kolejny wniosek – mają na to 12 miesięcy od dnia, w którym otrzymali odpowiedź z banku.
Spread walutowy a kredyt hipoteczny. Co muszą wiedzieć kredytobiorcy?
Spread kredytowy dotyczy tych kredytobiorców, którzy spłacają walutowe kredyty hipoteczne (a przede wszystkim kredyty we frankach szwajcarskich).
Banki udzielały tzw. indeksowanych kredytów hipotecznych. Na czym to polegało? Kredyt przyznawany był w złotówkach, ale zazwyczaj w dniu jego uruchomienia (wypłaty) jego kwota przeliczana była na walutę obcą według kursu kupna obowiązującego w dniu wypłaty.
Z kolei comiesięczna rata była wyrażona w walucie, ale spłacana w złotych. W jej przypadku należna kwota była przeliczana z waluty na złote na podstawie kursu sprzedaży obowiązującego w dniu spłaty raty.
Dla kredytobiorców oznaczało to, że miesięczna rata zobowiązania przeliczana była po niekorzystnym dla nich kursie, a spread był wysoki – mógł wynosić nawet 6-7%, przez co kredytobiorca ponosił horrendalnie wysokie koszty.
Dopiero wejście w życie tzw. ustawy antyspreadowej umożliwiło kredytobiorcom hipotecznym spłatę rat bezpośrednio w walucie i samodzielne jej kupowanie. Dzięki temu mogli kupować walutę np. w kantorze internetowym (spread jest tu znacznie niższy od spreadu kredytu hipotecznego stosowanego przez banki – może wynosić od 0% do ok. 1,5%).
Także banki (np. PKO BP czy Santander Bank Polska) wprowadziły korzystniejsze dla kredytobiorców kursy walut z niższym spreadem. Wyraźnie widoczne jest to w powyższej tabeli w odniesieniu do spreadów stosowanych dla franków szwajcarskich.
Jeżeli spłacany jest kredyt walutowy bądź też jeśli kupowana jest waluta przed wyjazdem za granicę, najlepiej jest śledzić nie tylko kursy, lecz także spready, i korzystać zawsze z tych, które są zdecydowanie najniższe. To pozwoli kupić naprawdę tanio potrzebną walutę. Im wyższa kwota wymiany, tym więcej można zaoszczędzić na niskich spreadach.
Na koniec zachęcamy do przeczytania: Przewalutowanie kredytu przy niskim kursie euro?
0 Komentarze