Kupujesz mieszkanie? Musisz zapłacić podatek! Zaciągasz kredyt hipoteczny? Choć niewysoki, to także płacisz podatek! W codziennym życiu nie sposób ich uniknąć. To właśnie na nich opiera się budżet państwa. Zamiast się na nie złościć, warto zrozumieć, dlaczego je płacimy.
Czym są podatki?
Podatek to pieniądze, które musisz obowiązkowo zapłacić państwu, gdy wykonujesz określone czynności, na przykład osiągasz dochód, robisz zakupy, przyjmujesz spadek czy kupujesz mieszkanie. Istotą podatków powinno być to, aby zapewnić kapitał na to, za co bezpośrednio nie płacisz, a z czego korzystasz. Podatki mają także umożliwić równy dostęp wszystkim obywatelom do różnych dóbr, w tym m.in. bezpłatnej edukacji.
Obowiązek płacenia podatków wynika bezpośrednio z Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Przeczytać można w niej, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Uchylanie się od tego obowiązków jest zatem karalne.
Podatki w Polsce dzielą się na podatki pośrednie i bezpośrednie. Co je różni?
Podatki pośrednie
Podatki pośrednie nakładane są na wydatki na dobra i usługi. Wiele osób na co dzień nawet nie zdaje sobie sprawy, że duża kwota, którą przeznacza na produkty, na przykład spożywcze, składa się właśnie z podatków. A to dlaczego, że podatki pośrednie zawarte są już najczęściej w cenie danego produktu. Zaliczyć można do nich m.in.: podatek akcyzowy, podatek od gier, cło, a także podatek od towarów i usług.
Wysokość podatków pośrednich nie jest zawsze taka sama. Dla przykładu akcyza na paliwo, czyli tzw. opłata paliwowa, wynosi 26%, a podatek na artykuły dziecięce 5%.
Podatki bezpośrednie
Podatki bezpośrednio nakładane są na nasze dochody lub majątek. W praktyce oznacza to, że im większa dochód, tym wyższa kwota podatku do zapłacenia. Istnieją dwa rozwiązania w konstrukcji podatki bezpośredniego: podatek progresywny i liniowy. Ten pierwszy wzrasta wraz z dochodem, zaś liniowy jest zawsze ten sam i nie zależy od wysokości osiąganego dochodu.
Wśród podatków bezpośrednich wyróżnia się podatki dochodowe, przychodowe i majątkowe. Najbardziej powszechne to:
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT).
Wiesz już jakie rodzaje podatków funkcjonują w Polsce, a także, z czego wynika obowiązek ich opłacania. Pora jeszcze odpowiedzieć na jedno, zasadnicze pytanie: dlaczego płacimy podatki?
Przeczytaj też: Lista obowiązkowych podatków. Które trzeba płacić, a kiedy można ich uniknąć?
Po co są podatki – ich funkcje i cele. To stąd bierze się obowiązek płacenia podatków
O konieczności płacenia podatku myślisz jako o najgorszym, bezsensownym obowiązku? Zastanawiasz się, ile więcej byś zarabiał, gdybyś nie musiał odprowadzać PIT-u, albo o ile mniej płaciłbyś za codzienne zakupy, gdyby nie VAT?
Wbrew pozorom pieniądze, które dajemy państwu, potem do nas wracają, niestety niekoniecznie w takiej samej wysokości. Niemniej, bez podatków do wielu dóbr czy usług nie miałbyś dostępu. A to dlatego, że dobra w społeczeństwie dzieli się na prywatne, publiczne oraz społeczne. Podatki mają zaś umożliwić ich jak najbardziej uczciwą dystrybucję.
Podatki płacimy po to, by zapewnić państwu dochód na realizację zadań publicznych, to tzw. funkcja fiskalna opodatkowania. Podatki to największe źródło dochodu, jakie może zapewnić sobie państwo, więc chętnie z niego korzysta, podnosząc stawki.
W jakim celu rząd pobiera podatki? Musisz wiedzieć, że są one przede wszystkim wykorzystywane na potrzeby realizacji zadań publicznych. W praktyce oznacza to, że trafiają m.in. do skarbu państwa, województwa, powiatu, a także gminy. Każdy z tych podmiotów może dzięki temu inwestować w różne obszary, które mają polepszyć codzienne życie obywateli. To właśnie z podatków finansowany jest rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty czy służby zdrowia.
Dzięki temu, że płacimy podatki, nie jesteśmy skazani wyłącznie na siebie. Trudno wyobrazić sobie codzienne życie bez dostępu do szkół czy szpitali. W kraju, w którym obywatele nie składaliby się na działanie różnych instytucji, życie jednostek zależałoby od posiadanego majątku. Trudno byłoby także zmienić swoją sytuację życiową – w końcu dostęp do edukacji, która często zapewnia lepsze możliwości rozwoju, także byłby płatny.
Podatki są nieodłącznym elementem dochodów państwowych, dlatego gdy zastanawiamy się, czy podatki są potrzebne, musimy zdawać sobie sprawę, że bez nich istnienia państwa nie byłoby w pełni możliwe. Obowiązek podatkowy ciąży na każdym obywatelu i nie ma możliwości od tego obowiązku się uchylić. Istnieją niemniej pewne ulgi podatkowe, które w niektórych przypadkach pozwalają je obniżyć. Występują one jednak najczęściej w kontekście podatku dochodowego.
Dlaczego płacimy podatki? Teraz, mamy nadzieję, już wiesz!
Choć obowiązek podatkowy nie jest odbierany z entuzjazmem (trudno oczekiwać, że będziemy się cieszyć z zabierania nam wypracowanych pieniędzy), to bez nich życie społeczne byłoby niemożliwe. Pojawia się jednak sporo głosów, że podatki w Polsce są zdecydowanie za wysokie.
Tym bardziej że pobierane są nie tylko od osiąganych dochodów (wystarczy spojrzeć na wydruk z wypłaty, aby zobaczyć, jak wiele naszego dochodu jest przeznaczanego na cele państwowo-społeczne), ale także od każdej rzeczy, którą nabywamy. Tankujesz auto? Płacisz podatek. Kupujesz owoce? Płacisz podatek. Zamawiasz jedzenie w restauracji? Płacisz podatek.
Na podatkach opiera się każde państwo. Są i takie, gdzie ich wysokość jest znacząco niższa, jak również takie, gdzie będą one wyższe niż w Polsce.
Wiesz już, po co płacisz podatki? Mamy nadzieję, że tak!
A na koniec powinno Cię jeszcze zainteresować: Nowy Ład i zmiany w podatkach. Kto zapłaci wyższe podatki, a kto odda mniej fiskusowi?
2 Komentarze