Długi Polaków na koniec 2020 roku wynosiły łącznie ponad 59,2 mld zł. Taką kwotę zwrócić powinno różnym instytucjom 2,74 mln osób. Średnie zadłużenie u konsumentów wynosi niemal 20 tys. zł, a u firm – 39 241 zł. Zdecydowana większość z nich wpisanych jest na listy biur informacji gospodarczych, nazywanych czarnymi listami dłużników. Kiedy możesz znaleźć się na takiej liście i co to właściwie oznacza?
Czarna lista dłużników – jak sprawdzić, czy się na niej znajduję?
Chcesz wiedzieć, czy jesteś na liście dłużników? Możesz to sprawdzić i przekonać się, czy nie zostałeś tam wpisany z uwagi na istniejące zadłużenie. Jak możesz sprawdzić, czy twoje nazwisko tam widnieje?
Aby to zweryfikować, trzeba pobrać raport z biura informacji gospodarczej, do której zostałeś prawdopodobnie wpisany. Można go określić jako czarną listę dłużników. Nazwiska osób znajdujących się w takim biurze umieszczane są tam przez wierzycieli, ale nie od razu, kiedy zaciągasz kredyt, pożyczkę czy inne zobowiązanie. To odróżnia je od Biura Informacji Kredytowej (BIK).
Czarna lista dłużników w Polsce to wspólne określenie dla baz danych prowadzonych przez różne biura informacji gospodarczej, jak: BIG InfoMonitor, KRD, ERIF itp. Potoczne określenie weszło do powszechnie wykorzystywanej przez dłużników i wierzycieli terminologii.
Na czarną listę trafiają nazwiska i nazwy firm, które nie spłacają terminowo swoich zobowiązań finansowych. Co istotne, dane gromadzone na „czarnych listach dłużników” wskazują na długi, czyli są negatywne. W BIK-u natomiast gromadzone są wszystkie informacje o kredytobiorcach i części pożyczkobiorców – również te pozytywne.
Rejestry dłużników w Polsce
Istnieje co najmniej kilka różnych rejestrów dłużników w Polsce. Wszystkie działają na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o udostępnianiu informacji i wymianie danych gospodarczych. Czarna lista dłużników bankowych to rzeczywiście część BIK-u, ale trzeba podkreślić, że znajdziesz tam nie tylko negatywne informacje, lecz także pozytywne. Jeśli spłacałeś kredyty i pożyczki terminowo, wówczas w BIK-u znajdą się dobre informacje na twój temat, dzięki którym łatwiej zaciągniesz zobowiązanie finansowe w przyszłości.
Powinieneś natomiast unikać wpisania swojego nazwiska do rejestrów, które prowadzą BIG InfoMonitor, KRD, ERIF i inne biura informacji gospodarczej. Instytucje te zajmują się przyjmowaniem, archiwizowaniem oraz udostępnianiem informacji o dłużnikach i ich danych gospodarczych. Na czarnej liście mogą znaleźć się zarówno indywidualni konsumenci, jak i przedsiębiorcy.
Wśród najbardziej znanych w naszym kraju list dłużników znajduje się BIG InfoMonitor. To Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor Spółka Akcyjna. Firma ta zajmuje się, podobnie jak i inne BIG-i, przechowywaniem, przyjmowaniem oraz przekazywaniem informacji gospodarczych na temat zadłużenia i nieterminowych płatności u poszczególnych osób w Polsce.
Warte podkreślenia jest to, że BIG InfoMonitor w istocie jest też czarną listą dłużników bankowych, ponieważ to jedyny rejestr, który udostępnia dane zaczerpnięte z sektora bankowości, tj. ze wspominanego już Biura Informacji Kredytowej oraz Bankowego Rejestru. BIG InfoMonitor to również czarna lista dłużników alimentacyjnych, czyli takich, którzy nie płacą zasądzonych alimentów np. na dziecko czy drugiego współmałżonka.
KRD to Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej Spółka Akcyjna. To pierwszy polski rejestr zajmujący się nieprzerwanie od 2003 roku przetwarzaniem informacji o indywidualnych zadłużeniach konsumentów i przedsiębiorców. W KRD znajdują się dane nie tylko na temat niespłacanych kredytów i pożyczek. To także czarna lista dłużników ZUS – jeśli np. przedsiębiorca notorycznie nie płaci należnych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych składek, musi liczyć się z tym, że informacje na ten temat znajdą się w KRD czy w bazie innego biura informacji gospodarczej.
Popularnym w Polsce biurem gromadzącym dane o dłużnikach, czyli w istocie czarną listą dłużników, jest również ERIF. To biuro informacji gospodarczej działa od 2007 roku. Należy do Grupy Kapitałowej KRUK i prowadzi wymianę baz dłużniczych danych. Funkcjonuje samodzielnie i na bieżąco, regularnie weryfikuje stan swojej bazy danych oraz publikuje aktualne statystyki.
Kto może trafić na czarną listę dłużników?
Zastanawiasz się, czy niezapłacony mandat, jedna rata kredytu gotówkowego czy rachunek za telefon spowodują, że znajdziesz się w jednym z rejestrów dłużników? Zobacz, jak sprawdzić czarną listę takich osób i kto właściwie może się na niej znaleźć.
Na czarną listę może trafić dłużnik, który spóźnia się znacząco z zapłatą rat kredytów i pożyczek, alimentów, czynszu za mieszkanie czy opłatą faktur w obrocie gospodarczym. Większość biur stosuje przy tym określone limity długu, których przekroczenie spowoduje, że zostaniesz najprawdopodobniej wciągnięty na czarną listę dłużników.
Powinieneś też za każdym razem zostać powiadomiony o tym, że wierzyciel chce cię wpisać do BIG-u. Nie otrzymasz takiej wiadomości, jeśli zła informacja na twój temat ma być wpisana do Biura Informacji Kredytowej. Wraz z zaciągnięciem kredytu lub pożyczki godzisz się na to, że w wyniku braku spłaty rat kredytowych dane o twoich opóźnieniach lub braku spłaty długu znajdą się właśnie w BIK-u.
Na czarnej liście dłużników mogą znaleźć się zarówno osoby fizyczne ze swoimi konsumenckimi długami, jak i przedsiębiorcy, którzy nie spłacali swoich zobowiązań w terminie.
Skorzystaj z naszego poradnika: Jak spłacić długi? i pozbądź się zadłużenia! >>
Kiedy trafia się na czarną listę dłużników?
Czy do baz biur informacji gospodarczej wpisywani są wszyscy dłużnicy? Czarna lista gromadzi dane osób, których długi mają określoną wysokość i spełniają warunki umieszczenia w takiej bazie danych. Wśród wymagań tych znalazły się:
- dług musi być potwierdzony umową lub innym stosunkiem prawnym,
- wysokość zadłużenia minimum 200 zł u konsumenta i minimum 500 zł u przedsiębiorcy,
- termin płatności powinien upłynąć minimum 30 dni wcześniej,
- dłużnik powinien otrzymać na 30 dni wcześniej, przed umieszczeniem jego danych na czarnej liście dłużników, wezwanie do zapłaty z informacją o zamiarze wpisania go do BIG-u przez wierzyciela.
Na taką listę można trafić nie tylko za brak płatności rat kapitałowo-odsetkowych czy czynszu za mieszkanie, ale również za każdą inną nieterminową płatność, np. za brak opłacenia składki ubezpieczeniowej, rachunków za telefon czy internet, a także mandatu i grzywny za jazdę bez biletu.
Natomiast jeśli twój dług został stwierdzony tytułem wykonawczym, wówczas kwota oraz okres zaległości w płatnościach nie będą miały już żadnego znaczenia. Warunkiem wpisania cię na czarną listę dłużników będzie wysłanie do ciebie przez wierzyciela listem poleconym lub osobiste doręczenie wezwania do zapłaty, na 14 dni przed przekazaniem danych do rejestru. Tytułem wykonawczym będą:
- wyrok sądu,
- ugoda zawarta przed sądem.
Oba muszą być opatrzone ponadto tytułem wykonalności.
Wierzyciele nie mają możliwości wpisania twoich danych na czarną listę dłużników, jeśli nie ostrzegą cię o takich konsekwencjach braku spłaty długu. Nawet po otrzymaniu listu lub jego doręczeniu osobiście przez wierzyciela nie jest takie pewne, że twoje dane znajdą się w rejestrze. Jeśli chociaż w części szybko spłacisz swój dług, to tak się nie stanie.
Jestem na czarnej liście dłużników – co mam zrobić?
Wpis na czarną listę dłużników kreuje twój negatywny obraz jako osoby, która nie spłaca na czas zobowiązań finansowych. Kiedy bank udziela ci kredytu, najpierw weryfikuje twoją sytuację. Jeśli okaże się, że w BIK-u znajdują się negatywne informacje na twój temat, zamyka ci to właściwie drogę do kredytowania. Niektóre firmy pożyczkowe są natomiast skłonne udzielić pożyczki bez BIK-u.
Licz się jednak z tym, że twoja sytuacja finansowa na czarnych listach dłużników i tak zostanie sprawdzona. Pożyczkodawca chce mieć pewność, że udziela zobowiązania osobie, która rzetelnie wywiąże się ze spłaty rat czy pełnej kwoty pożyczki, kiedy nadejdzie odpowiedni czas.
Wpis na czarną listę dłużników powoduje, że będziesz mieć problemy z zawieraniem umów, np. ubezpieczenia czy zakupu telefonu na abonament. Wszystko dlatego, że wiele firm weryfikuje bazy dla sprawdzenia wiarygodności konsumentów oraz firm. Przedsiębiorcy przy zawieraniu pierwszej umowy z nowym kontrahentem także zaglądają do BIG-ów, aby zobaczyć, czy widnieje tam jego nazwisko lub nazwa firmy. W ten sposób mogą uniknąć współpracy z nierzetelnym partnerem biznesowym.
Jak usunąć swoje dane z krajowej listy dłużników?
Kiedy już po sprawdzeniu bazy danych dłużników zobaczysz na niej swoje nazwisko lub adres prowadzonej przez ciebie firmy, musisz uczynić wszystko, by dane te zostały jak najszybciej wykreślone. Najlepszym sposobem na to jest spłacenie całego zadłużenia wraz z odsetkami.
Czarna lista dłużników w Polsce działa w ten sposób, że po uregulowaniu długu wierzyciel ma 14 dni na to, by usunąć negatywny wpis z listy. Jeśli spłacisz, choć część swojego zadłużenia, wierzyciel musi z kolei dokonać aktualizacji negatywnego wpisu, powiadamiając określone biuro informacji gospodarczej, że doszło do częściowej spłaty zobowiązania. Każdy BIG ma ustawowo 14 dni na dokonanie aktualizacji danych na czarnej liście dłużników.
Raporty BIG pokazują zawsze aktualną sytuację płatnika. Jeśli nawet dzień później wierzyciel usunie twoje dane, to naturalnie nie będzie to widoczne w pobranym raporcie. Warto podkreślić też, że jeśli nie uregulujesz swojego zobowiązania, to informacje o nim pozostaną w wybranym rejestrze biura informacji gospodarczej nawet przez 10 lat. Wszystko przez to, że zgodnie z prawem dane o dłużnikach usuwane są z czarnych list dłużników po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, ale nie później niż po 10 latach od dnia ich przekazania przez wierzyciela.
Warto wiedzieć: Jak umorzyć długi? Upadłość konsumencka >>
3 Komentarze