Likwidacja wskaźnika WIBOR®. Co to oznacza dla kredytobiorców?

Rada Polityki Pieniężnej w odpowiedzi na wysoką inflację od października 2021 r. cyklicznie podnosiła stopy procentowe. Ostatnia podwyżka miała miejsce we wrześniu 2022 r. Główna stopa referencyjna NBP wzrosła do poziomu 6,75% i osiągnęła najwyższy poziom od 2012 roku. Skutkiem takich decyzji są rosnące raty kredytów hipotecznych, ale także kredytów gotówkowych ze zmiennym oprocentowaniem. Dlatego aktualnie widoczne jest większe zainteresowanie kredytami hipotecznymi ze stałym oprocentowaniem.

W związku z coraz poważniejszą sytuacją kredytobiorców rząd zaproponował pakiet rozwiązań, które miałyby pomóc spłacającym kredyt hipoteczny, bo rata ich zobowiązania drastycznie wzrosła. Wśród rządowych pomysłów pojawiły się m.in. wakacje kredytowe i dopłaty do rat, jak i również powrót do pomysłu, aby zastąpić wskaźnik WIBOR® inną, bardziej transparentną stawką. Co stanie się z WIBOREM® od 2023 roku?

Kredytobiorcy w trudnej sytuacji, ale rząd chce im pomóc!

Część osób, które zdecydowały się na kredyt hipoteczny w okresie od maja 2020 r. do października 2022 r., zaczyna żałować swojej decyzji. Cykl podwyżek spowodował, że rata przeciętnego kredytu mieszkaniowego wzrosła o około 70%. Oznacza to, że jeśli Kowalski jeszcze rok temu płacił ratę kredytu na poziomie 1 400 zł, to aktualnie wysokość jego comiesięcznego zobowiązania wzrosła nawet do kwoty około 2 400 zł. Niestety eksperci prognozują, że to wciąż nie jest koniec podwyżek.

Widać, że problem jest naprawdę poważny, a kredytobiorcy, którzy na spłatę kredytu wydawali do tej pory jedynie około 29% swojego dochodu, to dziś na ten cel muszą wydać już około 40-45% swojego wynagrodzenia.

Z propozycją zmian, które miałby ulżyć kredytobiorcom, wyszedł rząd. Premier Mateusz Morawiecki przedstawił cztery główne punkty pomocy Polakom, dotkniętym podwyżkami stóp procentowych.

Plan pomocowy, czyli wakacje kredytowe, dopłaty do kredytów i fundusze wsparcia

Jednym z kluczowych założeń planu pomocowego dla kredytobiorców są wakacje kredytowe. Rozwiązanie to było już stosowane w czasie twardego lockdownu. Tym razem będzie można z nich skorzystać w nowej formule. Premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że każdy posiadacz kredytu hipotecznego będzie mógł raz na kwartał „odroczyć” spłatę raty kredytu. Nie oznacza to, że rata zostanie umorzona, ale trzeba będzie ją zapłacić w przyszłości. Korzystając z wakacji kredytowych, wydłużeniu ulegnie więc okres spłaty kredytu. Banki będą miały obowiązek umożliwić takie rozwiązanie kredytobiorcom bez naliczania dodatkowych odsetek.

Kolejnym pomysłem jest wzmocnienie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców dodatkowymi środkami w wysokości 2 mld zł w 2023 r. Pieniądze zostaną przeznaczone na dopłaty dla osób, które mają szczególny problem z terminowym regulowaniem rat kredytu. Miesięcznie można uzyskać z tego funduszu nawet 2 000 zł, a wsparcie można otrzymywać przez maksymalnie 36 miesięcy. Jedna trzecia kwoty wsparcia może zostać umorzona. Program dopłat dotyczy osób, które straciły pracę lub rata ich zobowiązania hipotecznego wzrosła do tego stopnia, że na spłatę wydają ponad połowę swojego dochodu. Wniosek o takie wsparcie można złożyć elektronicznie.

Ponadto powstać ma dodatkowy fundusz, który miałby być zabezpieczeniem sektora bankowego. Fundusz ma być zasilony kwotą nawet 3,5 mld złotych, a środki mają pochodzić z zysków banków komercyjnych.

Ostatnim elementem pakietu dla kredytobiorców jest likwidacja WIBOR®. Kredyt hipoteczny i inne zobowiązania obecnie mogą być już przeliczane po wskaźniku WIRON®.

Czytaj także: Sprawdzamy, czy WIRON przełoży się na tańsze kredyty

Kiedy WIBOR® może zostać zlikwidowany?

Całkiem niedawno z umów o kredyt we frankach zniknął wskaźnik LIBOR i zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej w jego miejsce pojawił się SARON. Czy podobnej zmiany możemy spodziewać się w przypadku kredytów złotowych? Wygląda na to, że likwidacja stawki WIBOR® jest nieunikniona.

Problem polega jednak na tym, że w przypadku kredytów frankowych i zmiany wskaźnika LIBOR na SARON, regulacje powstały na poziomie prawa unijnego, do którego Polska musiała się dostosować. W przypadku WIBOR® sytuacja wygląda nieco inaczej, ponieważ jest to parametr stosowany wyłącznie w Polsce. Dlatego odpowiednie przepisy muszą zostać wypracowane na poziomie krajowym.

W 2023 roku banki mogą już proponować kredyty oparte na WIRON®, ale WIBOR® nadal funkcjonuje. Całkowita likwidacja drugiego wskaźnika planowana jest na 2025 r. Obecnie WIRON® jest stopniowo wprowadzany w bankach.

Przeczytasz o tym tu: Czy WIBOR(R) jest zgodny z BMR?

Co się stanie, jeśli zniknie wskaźnik referencyjny WIBOR®?

Sam premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że rozmowy dotyczące likwidacji stawki WIBOR® toczą się już długo. Niestety do tej pory nie udało się wypracować nowego wskaźnika. Dlatego od 1 stycznia 2023 r. rząd we współpracy z bankami i Sejmem zaproponował możliwość posługiwania się inną stawką niż WIBOR®, która pochodzi z rynku międzybankowego depozytów overnight i jest przede wszystkim bardziej transparentna. Chodzi o WIRON®.

To, czy zmiana wskaźnika jest dobrym pomysłem, będzie można rzetelnie ocenić po kilku latach udzielania kredytów opartych o indeks WIRON®. Może okazać się, że stopy procentowe zaczną spadać, więc również raty kredytów udzielonych na podstawie WIBOR® będą maleć. Jednak wiele wskazuje na to, że nowy wskaźnik będzie korzystny dla kredytobiorców.

WIRON®, zamiast WIBOR® – co to oznacza dla kredytobiorców?

Wskaźnik WIRON®, czyli Warsaw Interest Rate Overnight odzwierciedla koszt pozyskania pieniędzy na rynku przy uwzględnieniu transakcji jednodniowych depozytów niezabezpieczonych. Indeks szacuje się na podstawie transakcji zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi i dużymi przedsiębiorstwami.

Jak nowy wskaźnik przekłada się na koszty kredytowe? Ile wynosi rata kredytu po WIRON®, a ile po WIBOR®? Sprawdziliśmy szacunkowe koszty kredytu w wysokości 300 tys. złotych, na 25 lat, przy 2% marży banku. Wyniki przedstawiamy w poniższej tabeli.

Obliczenia na podstawie wskaźników obowiązujących 21 lipca 2023 r.

Różnica w ratach wydaje się niewielka, jednak biorąc pod uwagę liczbę rat, suma środków, które należy oddać do banku, jest widocznie niższa. Dlatego WIRON® w dłuższej perspektywie może być dobrą alternatywą dla WIBOR®.

Co po likwidacji WIBOR®?

Całkowita likwidacja WIBOR® nastąpi prawdopodobnie w 2025 r., więc duże zmiany w kredytach dopiero przed nami. Jednak od 2023 roku banki mogą już proponować zobowiązania oparte na WIRON®, razem z kredytami uwzględniającymi wskaźnik WIBOR®.

Niektóre banki mogą zaoferować obecnym kredytobiorcom zmianę warunków kredytowania poprzez aneks do umowy. Likwidacja WIBOR® i wprowadzenie WIRON® przekładają się na niższe raty, więc dla wielu osób takie rozwiązanie może być korzystne. Warto pamiętać, że podpisanie aneksu do umowy nie jest obowiązkowe, jeśli nie chce się zmieniać jej warunków.

W przyszłości banki będą udzielać kredytów tylko na podstawie wskaźnika WIRON®, który jest korzystniejszy dla kredytobiorców.

Sprawdź, jak zmiany wpłyną na ratę kredytu

To, że WIBOR® zniknie, jest już pewne. Wiadomo też, że zostanie zastąpiony przez wskaźnik WIRON®, a na tych zmianach skorzystają kredytobiorcy. Aby zobaczyć wszystkie korzyści tego rozwiązania, trzeba jeszcze trochę poczekać.

Aktualni kredytobiorcy mogą jednak pomyśleć o zmianie warunków kredytowania i rozważyć np. kredyt ze stałym oprocentowaniem lub uwzględniający wskaźnik WIRON®, jeżeli bank daje taką możliwość. Natomiast każdy, kto zastanawia się, czy teraz jest dobry moment na kredyt, to podpowiadamy, że jeśli Twoja sytuacja finansowa jest stabilna, to warto sprawdzić, jakie warunki zaproponują Ci banki.