Zgodnie z polskimi przepisami dzieci mają prawo żyć na równej stopie życiowej co ich rodzice. Ta stopa życiowa jednak często spada po rozwodzie lub wskutek separacji małżonków, gdy koszty utrzymania dziecka nagle spadają wyłącznie na jednego rodzica. W takiej sytuacji, zamiast sięgać po kolejne kredyty gotówkowe celem zaspokojenia wszystkich potrzeb dziecka, taki rodzic może się ubiegać o alimenty od drugiego rodzica, których wysokość powinna tę stopę życiową wyrównać. Jeśli nie uda się ich ustalić polubownie, konieczna jest sprawa o alimenty przed sądem.
Najniższe i najwyższe alimenty na dziecko. Jaka jest wysokość tych kwot?
Wszystkich rodziców ubiegających się o świadczenie alimentacyjne interesuje kwestia, ile wynoszą alimenty na dziecko. Ich kwota w świetle aktualnych przepisów nie jest jednak sprecyzowana, ponieważ zależy od wielu czynników. Wysokość alimentów na dziecko uzależniona jest przede wszystkim:
- od usprawiedliwionych potrzeb dziecka,
- od możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny.
Wyjaśnijmy najpierw, co należy rozumieć przez usprawiedliwione potrzeby dziecka. Otóż chodzi tutaj o potrzeby finansowe niezbędne do pokrycia wydatków na:
- wyżywienie,
- cele mieszkaniowe,
- odzież, obuwie i środki higieny osobistej,
- leczenie,
- edukację,
- rozwój – np. kulturę, rozrywkę, sport, hobby.
Zakres potrzeb zależy jednak także od sytuacji materialnej rodzica, na którym ciąży obowiązek alimentacyjny. Jeśli jest ona na niskim poziomie, sąd może zasądzić wyłącznie alimenty pokrywające podstawowe potrzeby, i na odwrót – wysokimi zarobkami rodzic powinien się sprawiedliwie podzielić ze swoim potomkiem. Można więc powiedzieć, że usprawiedliwione potrzeby dziecka rosną więc wraz ze wzrostem poziomu życia jego rodziców.
Bardzo trudno zatem precyzyjnie określić, ile mogą wynieść maksymalne alimenty na dziecko. Na pewno nie mogą one przekraczać możliwości finansowych rodzica zobowiązanego do ich płacenia.
Warto tutaj jednak zaznaczyć, że przy ich ocenie sąd nie bierze pod uwagę wyłącznie aktualnych dochodów rodzica, lecz uwzględnia również jego możliwości zarobkowe. Jeśli ze względu np. na swoje wykształcenie lub umiejętności rodzic jest w stanie zarobić znacznie więcej, sąd może zasądzić odpowiednio większe świadczenie.
Z drugiej strony alimenty nie mogą spowodować niedostatku zobowiązanego, czyli zmuszać go do zaciągania kredytów w celu utrzymania się po zapłaceniu świadczenia. Co ważne jednak, przy ustalaniu alimentów dla sądu nie mają znaczenia kredyty wzięte przez rodzica na własne potrzeby np. zaciągnięty kredyt hipoteczny na zakup mieszkania.
A ile wynoszą minimalne alimenty na dziecko w 2022 r.? Tutaj również trudno wskazać konkretną kwotę, ponieważ żadne przepisy jej nie określają. Najczęściej jednak sądy ustalają je na wysokości co najmniej 500 zł miesięcznie. Z kolei najmniejsza wysokość alimentów wypłacanych przez Fundusz Alimentacyjny wynosi 100 zł, a najwięcej – 500 zł.
Warto wiedzieć!
Od 2021 roku toczą się prace nad nowelizacją prawa rodzinnego, które ma wprowadzić tzw. alimenty natychmiastowe. Będzie się można o nie ubiegać poza standardową procedurą, aby móc uzyskać świadczenie w jak najszybszym czasie. Wysokość takich alimentów będzie dokładnie określona, ponieważ ma zależeć od minimalnego wynagrodzenia za pracę i liczby dzieci w rodzinie. Przy jednym dziecku mają one być wyliczane jako 21% najniższej krajowej, przy dwojgu 19%, przy trojgu 17%, przy czworgu 15%, a przy pięciorgu lub większej liczbie dzieci – 13%. Wysokość świadczenia będzie więc wynosić od około 350 do 590 zł na dziecko.
Alimenty na dorosłe dziecko. Co trzeba wiedzieć?
Obowiązek alimentacyjny nie ustaje w momencie, gdy dziecko osiągnie pełnoletność. Alimenty na dorosłe dziecko przysługują dotąd, aż będzie ono w stanie samodzielnie się utrzymać. Z oczywistych względów zatem przyjmuje się, że świadczenie powinno być wypłacane do ukończenia przez dziecko edukacji. Istnieje tu jednak kilka wyjątków od tej zasady, które szerzej wyjaśnimy niżej.
Warto też wyjaśnić, komu należy płacić alimenty na dorosłe dziecko. Co do zasady świadczenie przysługuje dziecku. Do ukończenia przez niego 18 roku życia pieniądze są przekazywane jego przedstawicielowi ustawowemu, a więc rodzicowi, który się nim opiekuje. Po osiągnięciu pełnoletności dziecko może już bezpośrednio pobierać świadczenie, a także samodzielnie się o nie ubiegać.
A ile wynoszą alimenty na dorosłe dziecko? I w tym przypadku sąd orzeka indywidualnie ich wysokość, ponieważ musi uwzględnić rzeczywiste potrzeby dziecka oraz możliwości finansowe rodzica zobowiązanego do płacenia świadczenia. Potrzeby dziecka dorosłego mogą być różne i zależeć m.in. od tego, czy wciąż się uczy i gdzie mieszka – czy nadal z drugim rodzicem, czy może musi płacić za akademik w innym mieście.
Zobacz też: Zasiłek rodzinny w 2022 roku. Ile wynosi, gdzie i jak złożyć wniosek, komu przysługuje?
Alimenty na pełnoletnie dziecko uczące się
Alimenty na dorosłe dziecko studiujące rzadko budzą wątpliwości, szczególnie jeśli chodzi o studia dzienne, które w zasadzie uniemożliwiają dziecku podjęcie pracy zarobkowej. W takiej sytuacji rodzic musi się liczyć z tym, że będzie łożył na utrzymanie potomka nawet do ukończenia przez niego 25-26 roku życia.
Warto jednak zauważyć, że sąd może przychylić się do wniosku o uchylenie takich alimentów, jeśli np. dziecko opuszcza się w nauce. Takie orzeczenie wydał np. Sąd Najwyższy (sygn. akt I CKN 499/97), stwierdzając, że „zaktualizowany przez podjęcie studiów obowiązek alimentacyjny rodziców może (...) ustać w razie braku pozytywnych wyników studiów”.
Alimenty na pełnoletnie dziecko uczące się zaocznie
Nieco inaczej traktowane są natomiast alimenty na dziecko uczące się zaocznie i pracujące. Ogólna zasada jest taka, że sam fakt podjęcia pracy zarobkowej przez studiujące dziecko nie powoduje automatycznego wygaśnięcia prawa do alimentów.
Dopiero gdy taka praca pozwala dziecku samodzielnie się utrzymać, a więc ma charakter stały i zapewniający regularne zarobki na odpowiednim poziomie, rodzic może wnieść do sądu sprawę o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Alimenty na dziecko niepełnosprawne. Jakiej są wysokości?
Alimenty na niepełnosprawne dziecko mogą mu przysługiwać nawet do końca życia, jeśli z powodu niepełnosprawności dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Zdarza się jednak, że dziecko ma jedynie umiarkowany stopień niepełnosprawności i po osiągnięciu pełnoletniości podejmuje pracę zarobkową. Jeśli jest ona w stanie pokryć jego wszystkie potrzeby, rodzic może wnioskować o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Sąd taką sprawę będzie jednak rozpatrywał indywidualnie, biorąc pod uwagę różne czynniki np. dodatkowe wydatki dziecka na rehabilitację, stopień jego samodzielności, czy też jego perspektywy zawodowe.
A ile wynoszą alimenty na dziecko niepełnosprawne? Tutaj także przepisy nie wskazują konkretnych kwot. Sąd ustala wysokość świadczenia w standardowy sposób, czyli biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe rodzica oraz uzasadnione potrzeby dziecka. Potrzeby te mogą być jednak znacznie wyższe niż w przypadku dziecka zdrowego, ponieważ mogą wiązać się z wydatkami na sprzęt rehabilitacyjny, czy też specjalistyczne leczenie.
Alimenty na dziecko w przypadku bezrobotnej matki
Warto też wiedzieć, czy ubiegająca się o alimenty na dziecko bezrobotna matka może liczyć na większe sumy ze względu na to, że nie ma dochodów. Otóż należy pamiętać, że takie świadczenie nie jest ustanawiane na rzecz rodzica lecz na rzecz dziecka, dlatego przy ustalaniu ich wysokości sąd bierze pod uwagę potrzeby finansowe związane z jego utrzymaniem, a nie potrzeby finansowe matki.
Jeśli kobieta uważa, że były mąż powinien łożyć także na jej utrzymanie, może wystosować odrębne powództwo o alimenty dla siebie. Należy jednak pamiętać, że ich przyznanie możliwe jest po spełnieniu określonych warunków – przede wszystkim gdy sytuacja materialna kobiety pogorszyła się w wyniku rozwodu.
To również interesujące! 12 tys. zł na dziecko w ramach Nowego Ładu – kto może liczyć na pieniądze?
Alimenty na dziecko bez rozwodu – co to zmienia?
Mało kto zdaje sobie sprawę, że można się ubiegać o alimenty na dziecko bez rozwodu, czyli jeszcze w trakcie trwania małżeństwa. Jest to możliwe w sytuacji, gdy współmałżonek nie wypełnia swojego prawnego obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny. Zdarza się na przykład, że żona lub mąż, pomimo braku formalnego zakończenia małżeństwa, wyprowadza się do nowego partnera i przestaje dokładać się do utrzymania współmałżonka i dziecka.
W takim wypadku można wnioskować o alimenty nie tylko dla dziecka, ale też dla siebie.
Jak długo czeka się na sprawę o alimenty?
Alimenty przyznawane są na wniosek zainteresowanej osoby, a więc należy ubiegać się o nie przed sądem rodzinnym, składając stosowny pozew. Wnioskować o takie świadczenie można również przy okazji sprawy rozwodowej. Złożenie takiego wniosku jest bezpłatne i co do zasady należy to zrobić w sądzie właściwym miejscowo dla powoda.
Po wpłynięciu stosownego dokumentu sąd najpierw sprawdzi, czy nie ma w nim braków formalnych, a następnie doręczy pozew pozwanemu, czyli osobie, od której chcemy wyegzekwować świadczenie. Na ustosunkowanie się do pozwu pozwany ma dwa tygodnie. Potem sąd wyznacza rozprawę, podczas której musi wysłuchać obu stron i zapoznać się z materiałem dowodowym.
Jak długo czeka się na sprawę o alimenty? Trudno tutaj udzielić jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ zależy to od wielu czynników m.in. liczby spraw rozpatrywanych przez dany sąd. Czas oczekiwania na sprawę o alimenty zwykle jednak wynosi średnio od 2 do 4 miesięcy.
Warto wiedzieć: Kredyt hipoteczny dla samotnych matek. Jaką zdolność kredytową mają samotni rodzice?
Ile trwa sprawa o alimenty?
Podobnie trudno określić, ile trwa sprawa alimentacyjna przed sądem, ponieważ zależy to na przykład od tego, ile będzie się musiało odbyć rozpraw. Nie zawsze bowiem sąd wydaje orzeczenie już na pierwszej rozprawie – kolejne są zazwyczaj potrzebne, gdy sprawa jest sporna lub gdy są wątpliwości co do zasadności pozwu. Zdarza się również, że pozwany odwołuje się od już wydanego wyroku, składając apelację do sądu II instancji, co znacznie wydłuża całe postępowanie.
A ile trwa sama rozprawa o alimenty przed sądem rodzinnym? Może potrwać nawet ponad godzinę, ponieważ podczas niej sąd musi wysłuchać obu stron, a w szczególności rodzica ubiegającego się o świadczenie, który musi odpowiedzieć na wiele szczegółowych pytań dotyczących potrzeb dziecka i kosztów jego utrzymania.
Alimenty na dziecko – podsumowanie
Alimenty na dziecko przysługują do momentu, aż będzie się ono w stanie utrzymywać samodzielnie. Oznacza to, że może się o nie ubiegać zarówno rodzic, jak też pełnoletnie dziecko, które na przykład wciąż studiuje i w związku z tym nie może podjąć pracy zarobkowej. Należy pamiętać, że to, ile wyniosą alimenty na dziecko, zależy głównie od tego, jak sąd oceni jego potrzeby oraz możliwości finansowe rodzica zobowiązanego do wypłacania świadczenia.
Choć przepisy nie przewidują konkretnych stawek świadczenia, minimalne alimenty na dziecko w 2022 r. wynoszą średnio 500 zł miesięcznie. Pozew o alimenty należy złożyć w sądzie rodzinnym właściwym miejscowo dla miejsca zamieszkania dziecka.
Trzeba też mieć świadomość, ile trwa sprawa o alimenty – czas oczekiwania na pierwszą rozprawę może wynieść nawet 4 miesiące, a całe postępowanie może potrwać nawet rok. Jest jednak szansa, że świadczenie będzie można uzyskać znacznie szybciej. Jeśli bowiem zostaną uchwalone nowe przepisy o alimentach natychmiastowych, ich przyznawanie ma trwać do 14 dni.
5 Komentarze