Wartość instrumentu pochodnego jest zależna od wartości instrumentu bazowego, który może przyjmować różnorodną postać, w tym.in. indeksów giełdowych czy kursów akcji. Czym dokładnie są instrumenty pochodne i jak się nimi handluje? Sprawdź, czy trading z ich wykorzystaniem to dobry pomysł.
Instrumenty pochodne - definicja
Co to są instrumenty pochodne? Instrumenty pochodne to instrument finansowy, którego wartość zależy od instrumentu bazowego. Wartość instrumentu może być uzależniona od: kursu akcji, indeksu, waluty, surowca, stopy procentowej, rentowności obligacji czy wskaźnika ekonomicznego (np. wartości PKB czy inflacji). W praktyce oznacza to, że instrumenty pochodne same w sobie nie posiadają wartości, jest ona ściśle zależna od aktywów, z którymi są powiązane.
Kiedy pojawiły się instrumenty pochodne? Jak się okazuje, z kontraktami pochodnymi mamy do czynienia od wieków. Dawniej stosowano je w celu zapewnienia równowagi w wymianie usług czy też towarów. Obecnie zyskały na sile, ponieważ problemu nie stanowią już chociażby różnice między walutami.
Zaletę w przypadku instrumentów pochodnych stanowi możliwość zysku nawet w przypadku, gdy cena instrumentu bazowego spada. W ich przypadku mowa także o wysokim poziomie dźwigni finansowej, co przekłada się na znaczące ułatwienia zawierania korzystnych transakcji. Inwestor nie musi bowiem posiadać pełnej kwoty w momencie zawarcia umowy. Nie należy jednak zapominać o ryzyku, którego stopień jest dość wysoki. Osoba sprzedająca kontrakt nie musi być właścicielem aktywu bazowego. Może jednak udostępniać środki konieczne do jego nabycia.
Czy znane jest Ci pojęcie ryzyka inwestycji? Przeczytaj o tym więcej: Co to jest ryzyko inwestycji?
Charakterystyka instrumentów pochodnych
Czym charakteryzują się instrumenty pochodne? Warto wiedzieć, że są one przeznaczone wyłącznie do inwestycji. Ponadto, dzieli się je na dwie podstawowe grupy:
- instrumenty symetryczne,
- instrumenty niesymetryczne.
W przypadku instrumentów symetrycznych obie strony umowy ponoszą takie same ryzyko. Dochodzi tu do zawarcia umówionej transakcji na ustalonych warunkach i w wyznaczonym terminie, które wynikają z parametrów instrumentu pochodnego. Przedmiot umowy stanowi instrument bazowy. Najłatwiej zobrazować to na przykładzie umowy FX-forward. Za przykład posłuży nam para USD/EUR. W tej sytuacji jedna ze stron transakcji zobowiązuje się do zakupu za euro konkretną liczbę dolarów. Co istotne, musi to zrobić w ustalonym dniu i po wyznaczonym kursie. Druga strona ma zaś obowiązek tę ilość euro sprzedać. Mamy tu zatem do czynienia z symetrią działań po obu stronach.
Łatwo się domyślić, że instrumenty niesymetryczne nakładają obowiązek do konkretnego zachowania tylko jednej ze stron, np. sprzedaży konkretnej ilości euro w danym dniu po ustalonym kursie. Druga strona zyskuje zaś prawo, z którego może skorzystać lub nie. W tym przypadku ma więc prawo do nabycia ustalonej liczby euro. Jeśli jednak zdecyduje, że nie chce przystąpić do zakupu, to nie musi tego robić.
Do zawarcia transakcji pochodnych może dojść w dwojaki sposób. Większość inwestorów korzysta ze zorganizowanych platform obrotu. Istnieje jednak możliwość zawarcia bezpośredniej umowy między dwoma podmiotami.
Na temat zakupu walut pisałiśmy również tutaj: Gdzie kupić walutę?
Rodzaje instrumentów pochodnych
Najważniejsze kryterium podziału instrumentów pochodnych zostało już opisane wyżej. To jednak nie jedyne rodzaje, które występują na rynku finansowym. Duże znaczenie ma chociażby sposób ich rozliczenia. Mowa wówczas o instrumentach rzeczywistych i nierzeczywistych. Te pierwsze rozlicza się w formie fizycznej, zaś drugie w formie pieniężnej.
Kolejna klasyfikacja instrumentów pochodnych wynika z miejsca ich obrotu. Do dyspozycji są bowiem giełdowe instrumenty pochodne, jak również te, które stanowią przedmiot obrotu na rynkach pozagiełdowych.
To nie koniec podziałów. Bardzo często mówi się także o instrumentach pochodnych ze względu na stopień ich złożoności. Do wyboru są instrumenty pierwszej, jak również drugiej generacji. Co je różni? Do pierwszej generacji zalicza się tradycyjne instrumenty pochodne, czyli takie, które opierają się na produktach bazowych. Najpopularniejszy przykład to swap walutowy. Od jakiegoś czasu coraz głośniej jest jednak o instrumentach drugiej generacji, które co ciekawe opierają się na innych instrumentach pochodnych. Ich konstrukcja jest zatem bardziej złożona. Ich przykład stanowi m.in. swapy oparty na indeksach giełdowych.
Zastosowanie instrumentów pochodnych
Zastosowanie instrumentów pochodnych jest dość szerokie. Najczęściej wspomina się o nich w kontekście trzech funkcji. Pierwsza z nich to zabezpieczenie. Transakcje tego rodzaju zawiera się bowiem w celu minimalizacja strat, które wiążą się z inwestycjami prowadzonymi na rynku kasowym. Zabezpieczeń można się zarówno przed wzrostem, jak i spadkiem ceny instrumentu bazowego.
Inne zastosowanie instrumentów pochodnych to arbitraż. Co to dokładnie oznacza? Wówczas inwestor podejmuje się tej formy inwestycji, aby osiągnąć zysk bez ponoszenia ryzyka. Jest to możliwe, gdy jednocześnie zawsze transakcje na rynku kasowym i terminowym.
Trzecie i ostatnie zastosowanie instrumentów pochodnych to duża rola w zarządzaniu ryzykiem w przedsiębiorstwach.
Handel instrumentami pochodnymi
Czy wiesz, że wartość rynku instrumentów pochodnych sięga blisko 1,2 kwintyliona dolarów? To ogromna kwota, która poświadcza o dużej sumie dostępnych dla aktywów instrumentów pochodnych. Zalicza się do nich m.in. towary, akcje, obligacje czy waluty.
Handel instrumentami pochodnymi obecnie odbywa się na 2 sposoby. Pierwszy z nich to kontrakty zawierane bezpośrednio pomiędzy stronami transakcji. Najczęściej korzystają z niego banki inwestycyjne. Drugi sposób to giełdowe instrumenty pochodne. Ich przykład stanowią kontrakty CFD, czyli kontrakty na różnicę cenową. Handel w tym przypadku opiera się na wyrażeniu poglądu odnośnie do przyszłego kierunku rynku. W praktyce jest to bardzo proste, musisz jedynie otworzyć pozycję i wybrać ilość kontaktów, a następnie oszacować, czy ich wartość wzrośnie (wówczas wybierasz pozycję długą), czy spadnie (możesz otworzyć pozycję krótką).
Instrumenty pochodne - opcje
Czym są opcje w kontekście instrumentów pochodnych? Sprowadzają się one do zakupu bądź sprzedaży aktywów po ustalonej cenie i w wybranym terminie. Jest to tzw. opcja call i opcja put. W ich przypadku jako nabywca masz prawo zarówno do zakupu, jak i sprzedaży aktywów bazowych. Jeśli zdecydujesz się skorzystać z tego prawa, to sprzedawca ma obowiązek sprzedać bądź kupić aktywa po ustalonej cenie.
Instrumenty pochodne - wady i zalety
W kontekście instrumentów pochodnych można mówić o dużym zysku, ale i dużym ryzyku. To zatem jednocześnie ich zaleta i wada. Zanim wejdziesz w ten świat, musisz więc uzyskać niezbędną wiedzę. Z pewnością korzyść stanowi szybkość zysku, jaki możesz uzyskać. To odróżnia instrumenty pochodne od bezpośrednich inwestycji w akcje. Sam ustalasz swoją strategię, masz więc w tym przypadku pole do popisu. Przez wielu inwestorów ten typ inwestycji uznawany jest za dobre wykorzystanie posiadanego portfela.
Nie należy jednak zapominać, że otwartość rynku przekłada się na nieustanne wahania cen. Oznacza to, że utrata całej wartości inwestycji w zaledwie kilka minut staje się namacalnym zagrożeniem.
Koszty instrumentów pochodnych
W przypadku pochodnych instrumentów finansowych ich wartość jest zależna od wartości instrumentu bazowego, trudno więc jednoznacznie wskazać ich koszty. Wiele zależy od rodzaju inwestycji, na jaką się zdecydujesz. Same koszty transakcji najczęściej nie należą do wysokich.
Dowiedz się więcej o inwestowaniu z naszych poradników:
1. Na czym polega inwestowanie?
2. Jakie są możliwości inwestowania?
3. Jak zacząć inwestowanie przez internet?
0 Komentarze