Czym jest przykład reprezentatywny?

Podczas przeglądania ofert kredytów gotówkowych, kredytów hipotecznych i innych w poszczególnych bankach zawsze możesz zapoznać się z przykładem reprezentatywnym danego zobowiązania. To wymóg, któremu muszą sprostać banki czy pożyczkodawcy, by pokazać potencjalnemu klientowi, ile kosztują kredyt lub pożyczka, w jakiej wysokości ratę będzie potencjalnie płacić oraz z jakimi kosztami całkowitymi się to wiąże. Warto sięgnąć po reprezentatywny przykład pożyczki czy kredytu, by dowiedzieć się tego wszystkiego. Co ma tutaj największe znaczenie?

Co to jest przykład reprezentatywny?

Banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, pośrednicy kredytowi czy pożyczkodawcy – wszyscy informują klientów o warunkach zobowiązania. Klient powinien wskazać pełne parametry oferty kredytu lub pożyczki, by konsument miał szansę się z nimi zapoznać. Służy do tego przykład reprezentatywny. Definicja wskazuje, że jest to przykład kredytu czy pożyczki ze wskazaniem wszystkich najważniejszych kwestii kosztowych, takich jak:

• całkowity koszt kredytowania,
• wysokość oprocentowania i odsetek,
• wysokość raty kapitałowo-odsetkowej,
• rzeczywista roczną stopę oprocentowania,
• wysokość marży banku,
• wysokość prowizji za przystąpienie do zobowiązania,
• informacje dotyczące stopy oprocentowania i jej kształtowania.

Prócz tego przykład reprezentatywny zawierać powinien całkowitą kwotę kredytu, okres kredytowania i typ zaciąganego zobowiązania.

Czy wszystkie banki muszą udostępniać przykład reprezentatywny kredytu w swoich ofertach? A może i firmy pożyczkowe muszą to robić? Określa to przede wszystkim ustawa o kredycie konsumenckim.

Podstawy prawne reprezentatywnego przykładu

Wszystkie warunki ustalania i publikacji w ofertach kredytów i pożyczek przykładu reprezentatywnego zostały wskazane w przepisach ustawy o kredycie konsumenckim. Artykuł 8 tejże ustawy w całości został poświęcony reprezentatywnemu przykładowi. Ustawa o kredycie konsumenckim stanowi, że kredytodawca lub pośrednik kredytowy powinni podać na podstawie reprezentatywnego przykładu informacje, o których mowa w art. 7 ust. 1–3 oraz art. 7b ust. 1. Wśród nich znajdują się takie dane, jak:

• stopa oprocentowania kredytu łącznie z informacją o tym, czy jest to stopa stała, zmienna czy też zastosowanie mają obydwie stopy – informację podaje się wraz z wyodrębnieniem opłat uwzględnianych w całkowitym koszcie kredytu,
• całkowita kwota kredytu,
• rzeczywista roczna stopa oprocentowania,
• czas obowiązywania umowy,
• całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta i wysokość rat,
• cena towaru lub usługi oraz kwota wszystkich zaliczek w przypadku umowy o kredyt przewidującej odroczenie płatności,
• informacja o obowiązku zawarcia umowy dodatkowej do umowy kredytowej, np. umowy ubezpieczenia.

Przy określeniu przykładu reprezentatywnego należy ustalić warunki umowy o kredyt konsumencki, na których kredytodawca lub pośrednik kredytowy spodziewają się zawrzeć co najmniej dwie trzecie umów danego rodzaju przy uwzględnieniu przez te umowy średniego okresu kredytowania, całkowitej kwoty zobowiązania i częstotliwości występowania na rynku umów danego rodzaju.

Do obowiązków kredytodawcy czy pośrednika należy gromadzenie odpowiednich danych, służących do ustalenia przykładu reprezentatywnego zobowiązania.

Obowiązek ujawniania w ofertach kredytowych reprezentatywnego przykładu zobowiązania został ujęty również w ustawie o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Ustawa ta określiła, że najważniejsze informacje na temat oferty kredytu bank, pośrednik kredytu hipotecznego oraz agent podają na podstawie reprezentatywnego przykładu na trwałym nośniku lub na swojej stronie internetowej.

Jak należy czytać przykład reprezentatywny?

Reprezentatywny przykład kredytu konsumenckiego czy kredytu hipotecznego i pożyczki należy czytać w ten sposób, że nie zawsze na takich samych warunkach będziesz mógł zawrzeć umowę pożyczkową czy kredytową.

Jeśli zamierzasz zaciągnąć kredyt hipoteczny, przykład reprezentatywny podawany w ofercie danego banku przygotowywany jest w taki sposób, że kredytodawca spodziewa się zawrzeć co najmniej dwie trzecie umów o kredyt hipoteczny przy uwzględnieniu w nich średniego okresu kredytowania, całkowitej kwoty kredytu hipotecznego i częstotliwości występowania na rynku umów o kredyt hipoteczny. Podobnie jest w przypadku ofert pożyczek czy kredytów konsumenckich.

Na podstawie przykładu reprezentatywnego klient poznaje parametry kredytu, którego reklamę widzi albo który przedstawiany jest mu przez pośrednika. Potencjalny klient na podstawie przykładu kredytu powinien spodziewać się, że jego indywidualne warunki kredytowania będą z nim tożsame lub podobne do niego. Żaden bank czy firma pożyczkowa nie gwarantują przy tym, że warunki te będą identyczne.

Jakie są przykłady reprezentatywne na polskim rynku?

Każdy bank w ofertach kredytów umieszcza przykłady reprezentatywne. Jeśli chodzi o kredyty hipoteczne, ich przykłady reprezentatywne w polskich bankach wyglądają następująco:

• PKO BP Kredyt hipoteczny Własny Kąt – rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) dla wypłaconego jednorazowo kredytu wynosi 9,79% przy następujących założeniach:
  • okres obowiązywania umowy: 25 lat;
  • całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) 259 300 zł;
  • LTV (kwota kredytu do wartości zabezpieczenia) 66,5%;
  • oprocentowanie zmienne 8,44%/rok – w pierwszym roku oraz 8,81%/rok w kolejnych, na które składa się wskaźnik referencyjny WIBOR 6M 7,34% wg stanu na dzień 11 lipca 2022 r. oraz marża 1,1% w pierwszym roku oraz marża 1,47% w kolejnych latach (marża jest podwyższana o 0,9 p.p. do czasu uprawomocnienia się wpisu hipoteki umownej przy założeniu, że nastąpi to w terminie 5 miesięcy od zawarcia umowy kredytu);
  • całkowity koszt kredytu – 399 670,04 zł, w tym: prowizja 0%, tj. 0 zł, odsetki – 383 824,95 zł, ubezpieczenie nieruchomości – 5 186 zł;
  • ocena wartości nieruchomości mającej stanowić zabezpieczenie kredytu – 400 zł;
  • PCC – 19 zł;
  • ROR (Konto za Zero) 0 zł (za cały okres kredytowania; w związku z deklaracją systematycznych wpływów minimum 3 000 zł na ROR);
  • karta kredytowa (Przejrzysta Karta Kredytowa) – 1 812,84 zł (za cały okres kredytowania);
  • ubezpieczenie spłaty kredytu na wypadek utraty źródła dochodu, poważnego zachorowania, pobytu w szpitalu w następstwie nieszczęśliwego wypadku – 8 427,25 zł (za 4 lata);
  • całkowita kwota do zapłaty – 658 970,04 zł, płatna w 300 ratach annuitetowych (równych) miesięcznych, przy czym pierwsze pięć rat wynosi 2 238,56 zł, następne po 2 080,93 zł w pierwszym roku oprocentowania. Od drugiego roku kolejne raty wyniosą po 2 143,89 zł i ostatnia rata – 2 069,21 zł.
• Pekao SA Kredyt hipoteczny z niskim wkładem własnym (dla oprocentowania zmiennego) – rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) mieszkaniowego kredytu hipotecznego/budowlano-hipotecznego wypłaconego jednorazowo wynosi 9,32% i wyliczona została przy założeniach:
  • całkowita kwota kredytu – 274 814 zł (bez kredytowanych kosztów);
  • kredyt zaciągnięty na 24 lata;
  • 288 miesięcznych rat do spłaty;
  • wniesiony wkład własny klienta: 27% całkowitego kosztu kredytowanej inwestycji;
  • zmienne oprocentowanie kredytu 8,56% w stosunku rocznym;
  • równa rata kapitałowo-odsetkowa do czasu uprawomocnienia wpisu hipoteki w wysokości 2 295,20 zł, a po uprawomocnieniu wpisu hipoteki wysokość raty kapitałowo-odsetkowej ulega obniżeniu i wynosi 2 113,60 zł (przy założeniu, że wpis uprawomocni się po upływie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy);
  • całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta wynosi 616 660,12 zł;
  • całkowity koszt kredytu – 341 846,12 zł przy uwzględnieniu kosztów, w tym odsetki 329 540,20 zł oraz koszty z tytułu: ubezpieczenia spłaty kredytu 5401,74 zł (za 4 lata), ubezpieczenia nieruchomości (innego prawa) od ognia i innych zdarzeń losowych za 12 miesięcy wg oferty dostępnej w banku – 280,22 zł;
  • opłata miesięczna za otwarcie i prowadzenie Konta Przekorzystnego – 0 zł;
  • opłata miesięczna za kartę debetową MasterCard Debit FX wydaną do rachunku – 4 zł;
  • opłata 15 zł za wydanie karty kredytowej Elastyczna z miesięczną opłatą za jej obsługę – 3,90 zł;
  • opłata za kontrolę nieruchomości (innego prawa) – 137 zł;
  • podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki – 19 zł;
  • opłata za przygotowanie i zawarcie umowy – 0 zł. Po uprawomocnieniu się wpisu hipoteki zmienne oprocentowanie kredytu zostanie obniżone o 1 punkt procentowy.

Podobnie wygląda kwestia reprezentatywnych przykładów kredytów gotówkowych w takich polskich bankach, jak:

• ING Bank Śląski Pożyczka gotówkowa – rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosi 17,89%, uwzględniając następujące założenia: całkowita kwota pożyczki pieniężnej (bez kredytowanych kosztów) 14 615,00 zł; całkowita kwota do zapłaty – 20 216,47zł; oprocentowanie zmienne 10,99%; całkowity koszt pożyczki – 5601,47 zł (w tym: prowizja 0 zł, odsetki 3596,39 zł, ubezpieczenie na życie do pożyczek gotówkowych „Pakiet Srebrny/Pakiet Złoty” – 2005,08 zł, suma opłat za prowadzenie rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego przez 3 miesiące – 0 zł). Pożyczka jest rozłożona na 49 miesięcznych rat płatnych 8. dnia miesiąca, w tym 48 rat po 371,66 zł i ostatnia rata 371,71 zł. Kalkulacja dokonana 8 lipca 2022 r. na reprezentatywnym przykładzie. Zmienne oprocentowanie niesie ryzyko zmiany wysokości spłacanych odsetek, a więc także wysokości kwoty zadłużenia.
• mBank kredyt gotówkowy – rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) wynosi 21,88%. Całkowita kwota kredytu (bez kredytowanych kosztów) – 12 833 zł, całkowita kwota do zapłaty – 18 324,26 zł, oprocentowanie nominalne zmienne 13,59% w skali roku, całkowity koszt kredytu – 5 491,26 zł (w tym: prowizja 11,39% – 1 461,68 zł, oprocentowanie – 13,59%, odsetki – 4 029,58 zł), 45 miesięcznych rat, w tym 44 miesięczne raty równe w wysokości 407,21 zł, ostatnia rata – 407,02 zł. Kalkulacja na dzień 8 sierpnia 2022r.

O czym warto pamiętać, sprawdzając przykład reprezentatywny kredytu lub pożyczki?

Jak sama nazwa wskazuje, przykład reprezentatywny nie jest ofertą indywidualnie przedstawianą klientowi. To tylko przykład, o czym informują banki i pośrednicy kredytowi. Żeby otrzymać ofertę, musisz złożyć wniosek, a po pozytywnej ocenie zdolności kredytowej będziesz mógł otrzymać zobowiązanie. Warunki kredytowania przedstawione klientowi przez bank będą dopasowane do aktualnej sytuacji finansowej, w jakiej się znajduje.