Jak obliczyć kwotę wolną od podatku?

Pewne jest, że wszyscy musimy płacić podatki. Ich rodzajów jest co najmniej kilka. Osoby pracujące i uzyskujące dochody muszą odprowadzać do urzędu skarbowego podatek dochodowy od osób fizycznych lub od osób prawnych. Pewna pula dochodu może być jednak nieopodatkowana, zgodnie z kwotą wolną. Od 2022 roku obowiązują nowe zasady jej obliczania, ponieważ zależna jest ona od uzyskanego przez podatnika dochodu w poprzednim roku. Zobacz, jak ją wyliczyć.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym uzyskali dochody podlegające opodatkowaniu, muszą wykazać je w deklaracji rocznej PIT na odpowiednim druku, wyliczyć i zapłacić podatek należny fiskusowi. Nie dotyczy to jednak wszystkich dochodów. Podatnik nie musi tego robić, jeśli w danym roku podatkowym uzyskał dochód w wysokości równej lub niższej niż obowiązująca kwota wolna od podatku, inaczej dochód zwolniony z opodatkowania.

Co to jest kwota wolna od podatku? Jak pisze Dagmara Leonik z EY Polska w artykule „Kwota wolna od podatku – ile wynosi kwota zmniejszająca podatek?” – Kwota wolna od podatku to element polityki socjalnej państwa i jej założeniem jest zapewnienie obywatelom kwoty minimalnego dochodu, który nie podlega opodatkowaniu. Obok płacy minimalnej taka kwota ma za zadanie zapewnić minimum egzystencji każdemu, kto uzyskuje dochody, nie tylko z pracy, zlecenia, emerytury czy renty, ale także działalności gospodarczej czy sprzedaży prywatnych składników majątkowych przed upływem sześciu miesięcy od ich nabycia.

Jeśli podatnik zarobił w poprzednim roku tyle, ile wynosi kwota wolna od podatku, a zapłacił już od tego dochodu zaliczkę na podatek, to zostanie mu ona zwrócona jako nienależna fiskusowi. Warunkiem jest rozliczanie się z fiskusem na zasadach ogólnych, według dwustopniowej, progresywnej skali podatkowej. Kwota wolna nie dotyczy podatników rozliczających się według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych czy podatku liniowego.

Dowiedz się, ile wynosi kwota wolna od podatku w 2025 r.!

Ile wynosi kwota wolna od podatku w Polsce?

W latach 2008–2016 kwota wolna od podatku w Polsce pozostawała na tym samym, niskim poziomie – 3 091 zł. Była taka sama dla wszystkich, niezależnie od wysokości uzyskiwanych przez nich dochodów, podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Od 2017 r. zasady jednak się zmieniły i wysokość kwoty wolnej powiązano z wysokością dochodów podatnika. Maksymalnie mogła ona wynieść 6 600 zł.

Kwota wolna od podatku w 2021 wynosiła już 8 000 zł, ale nie wszyscy mogli z niej skorzystać. Przede wszystkim w 2020 r. trzeba się było rozliczać według skali podatkowej oraz mieć odpowiednie dochody. Z najwyższej kwoty wolnej od podatku korzystali zarabiający najmniej, do 13 000 zł rocznie. Zatem ile wynosi kwota wolna od podatku? Wyjaśniamy to poniżej.

Jak obliczyć kwotę wolną od podatku w roku podatkowym 2024/2025

W rozliczeniu podatku dochodowego za rok 2024 obowiązywać będzie kwota wolna od podatku 30 000 zł. I tak osoby, które w 2024 r. osiągnęły roczny dochód nie wyższy niż 30 tys. zł, w ogóle nie zapłacą podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jak zmienia się wysokość należnego podatku w zależności od wysokości rocznych dochodów? Opodatkowanie według skali podatkowej oznacza, że stawka podatku jest uzależniona od wysokości dochodów osiągniętych przez podatnika. Wynika to z poniższej tabeli.

Ostateczna wysokość przysługującej podatnikowi kwoty wolnej od podatku zależy od tego, jakie zarobki wykaże on w rocznej deklaracji i z ilu ulg podatkowych, które obniżają podstawę opodatkowania, będzie mógł skorzystać. Kwota zmniejszająca podatek dla rocznego dochodu do 30 000 zł wynosi 3 600 zł.

Wysokość kwoty wolnej od podatku maleje wraz ze wzrostem dochodu podatnika.

Warto sprawdzić: Czym różni się przychód od dochodu? >>

Kwota wolna od podatku a deklaracja PIT

Uzyskanie w poprzednim roku podatkowym dochodu niższego niż 30 000 zł do opodatkowania podatkiem PIT nie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia rocznej deklaracji. Nie we wszystkich deklaracjach PIT kwota wolna jest w ogóle wykorzystywana. Można z niej skorzystać tylko wówczas, gdy podatnik rozlicza się z urzędem skarbowym z wykorzystaniem jednej z dwóch deklaracji podatkowych:

• PIT-37, którą składają podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym uzyskali dochody wyłącznie ze źródeł w Polsce opodatkowane na zasadach ogólnych, za pośrednictwem płatników lub innych podmiotów obowiązanych do sporządzenia imiennej informacji o wysokości tych dochodów (przychodów) i nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej.
• PIT-36, którą składają podatnicy, którzy uzyskali przychody (dochody) opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej i nie wypełniają zeznania PIT-37. Są to przede wszystkim podatnicy, którzy prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej opodatkowane według skali podatkowej oraz ci, którzy uzyskali dochody z zagranicy.

Kwota wolna od podatku nie jest stosowana w deklaracjach:

• PIT-36L – przeznaczonej dla podatników opodatkowanych na zasadach podatku liniowego,
• PIT-28 – dla podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• PIT-16A – dla podatników rozliczających się w formie karty podatkowej,
• PIT-38 – przeznaczona do rozliczania kapitałów pieniężnych,
• PIT-39 – dla podatników, którzy zbyli nieruchomość.

W przypadku składania wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem, co możliwe jest z wykorzystaniem PIT-37 i PIT-36, każde z nich ma prawo skorzystać z własnej kwoty wolnej od podatku.

Zobacz: Razem czy osobno? Wspólne rozliczenie małżonków >>

Kwota wolna a własna działalność gospodarcza

Z kwoty wolnej od podatku mogą skorzystać nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale także prowadzące działalność gospodarczą. Na tę możliwość mogą liczyć przedsiębiorcy, których dochody są opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Jeśli przedsiębiorca rozlicza się w formie ryczałtu, karty podatkowej lub odprowadza podatek liniowy, nie będzie mógł skorzystać z kwoty wolnej.

Jeżeli z kolei przedsiębiorca uzyskuje dochody z kilku źródeł, które opodatkowane są różnymi sposobami, np. ryczałtem oraz według skali podatkowej, może skorzystać z odliczenia kwoty wolnej od podatku. Będzie to dotyczyło tylko dochodu rozliczanego według skali podatkowej.

Nowy Ład a kwota wolna od podatku

Na początku 2022 r. w życie wszedł rządowy program Nowy Ład. Jedną z wprowadzonych przez niego zmian jest podwyższenie kwoty wolnej od podatku aż do 30 000 zł. Podwyższona kwota wolna od podatku obowiązuje już dla dochodów osiąganych w 2022 r. i kolejnych latach.

Jak obliczana jest nowa kwota wolna od podatku? Wynika to z tabeli niżej.

Podwyższenie kwoty wolnej od podatku to nie wszystko. Podwyższony został także próg, po którego przekroczeniu naliczany będzie podatek dochodowy w wysokości 32%. Wcześniej obowiązujący próg, czyli 85 528 zł, został zastąpiony nowym, w wysokości 120 000 zł. Dopiero, jeżeli Twoje roczne dochody przekroczą tę wartość, zapłacisz wyższy podatek.

Koniecznie przeczytaj: Zmiany w Polskim Ładzie w 2022. Jak zmienią się podatki i ulgi?