Crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe. Definicja, dostępne platformy i zastosowanie

Brak wolnych środków finansowych jest oczywistą przeszkodą w realizowaniu różnych inwestycji, marzeń i planów. Problem braku oszczędności możesz rozwiązać, zaciągając kredyt gotówkowy czy hipoteczny, ale nie zawsze jest to możliwe i celowe. Ciekawym sposobem na pozyskanie pieniędzy na inwestycje i różne przedsięwzięcia jest natomiast crowdfunding.

Jeśli nie masz pieniędzy, postaw na finansowanie społecznościowe. Sprawdź, jaka jest idea tego rozwiązania i jak skutecznie starać się o dodatkowe pieniądze na rozwinięcie swojej koncepcji. 

Co to jest crowdfunding? Na czym polega finansowanie społecznościowe?

Na początek warto odpowiedzieć sobie na pytanie, co to jest crowdfunding. Można powiedzieć, że jest to forma finansowania, w której dowolny podmiot lub osoba przedstawiają swoją koncepcję potencjalnym inwestorom prywatnym, a ci decydują się, czy chcą wziąć udział w zbiórce pieniędzy na ten cel.

Słowem, opisujesz na platformie crowdfundingowej cel, w jakim zbierasz pieniądze, a ci, którzy chcą Cię wspierać finansowo, wpłacają na niego pieniądze. Pomysłodawca danego projektu prosi internautów za pośrednictwem odpowiedniej platformy, żeby wsparli go finansowo. 

Platforma crowdfundingowa umożliwia Ci zorganizowanie w jednym miejscu zbiórki pieniędzy także na cele charytatywne czy leczenie chorych dzieci i dorosłych pacjentów.

Crowdfunding prywatny, czyli pomysły różnych osób na zbiórkę pieniędzy

Jeśli nie wiesz, jak zdobyć pieniądze na realizację swoich marzeń i planów, albo chcesz zorganizować zbiórkę charytatywną, np. na leczenie bliskiej Ci osoby, możesz skorzystać z crowdfundingu prywatnego. 

Istotne w tym przypadku jest to, że możesz prywatnie organizować zbiórki pieniędzy na marzenia i plany. Jeśli na przykład zawsze chciałeś wybrać się do Stanów Zjednoczonych i jechać w nieznane samochodem przez wszystkie stany, możesz zgromadzić na to środki finansowe w sieci, na platformach służących do finansowania społecznościowego.

Bardzo często w prywatnych projektach crowdfundingowych donatorzy, inaczej udziałowcy danego przedsięwzięcia, mogą otrzymać nagrody w postaci pocztówek, listów czy na przykład plakatów filmowych.

Innym zastosowaniem tej odmiany są wspomniane już zbiórki na leczenie, terapię i inne sposoby poprawy zdrowia chorych osób. Dzięki temu rodziny, które nie są w stanie z własnych funduszy nabyć kosztownych leków czy opłacić drogich zabiegów, otrzymują nadzieję na powrót do zdrowia bliskiej osoby. Cwordfunding pozwala nam zatem pomagać innym, dokładając swą cegiełkę do czyjejś rehabilitacji lub rekonwalescencji. 

Crowdfunding biznesowy, czyli sposób na inwestycję

Crowdfunding prywatny warto zestawić z crowdfundingiem biznesowym, w którym udział biorą niezmiennie donatorzy oraz osoby zamierzające założyć własną firmę, uruchomić startup czy przeprowadzić ważną inwestycję na gruncie prowadzonej działalności gospodarczej. Przykładów nie trzeba szukać daleko, bo również mali czy średni przedsiębiorcy w Polsce, głównie właściciele stratupów, z takiej opcji korzystają.

Takie źródło finansowania działalności gospodarczej jest opcją, którą można zastąpić poszukiwanie inwestorów wśród funduszy typu venture capital czy oferowanie akcji spółki w tradycyjnej ofercie publicznej na giełdzie papierów wartościowych. 

W ramach finansowania społecznościowego biznesu realizowane są najtrudniejsze, najbardziej skomplikowane przedsięwzięcia biznesowe, m.in. bezpośrednio związane z przetwarzaniem danych, płatnościami internetowymi czy usprawnianiem działania gospodarki jako takiej dzięki cyfryzacji.

Jednocześnie taki typ finansowania społecznościowego może polegać na inwestowaniu donatorów w nieruchomości. Budowa apartamentowca, nowego biurowca lub innego obiektu o podobnym typie może być przedmiotem crowdfundingu nieruchomości.

Z drugiej strony inwestorom-udziałowcom crowdfunding biznesowy pozwala na lokowanie środków finansowych z szansą na wypracowanie przyszłych zysków. Inwestowanie w intensywny rozwój dotowanych przedsiębiorstw pozwala myśleć o perspektywicznym powiększaniu swojego kapitału w ramach różnych aktywów.

Crowdfunding inwestycyjny

Kolejnym rodzajem crowdfundingu jest crowdfunding inwestycyjny, który w zamian za wpłatę środków pieniężnych gwarantuje inwestorom uzyskanie określonej nagrody. Akcje czy gratyfikacja pieniężna są przekazywane użytkownikom w momencie, gdy dana inwestycja w ogóle dojdzie do skutku.

Crowdfunding udziałowy

Podobnym do crowdfundingu inwestycyjnego rodzajem finansowania społecznościowego jest crowdfunding udziałowy – każdy z użytkowników otrzymuje część udziałów w nim w zamian za dokonaną wpłatę na rzecz realizacji konkretnego przedsięwzięcia.

Istnieją też inne sposoby na pozyskanie funduszy na cele biznesowe: Wsparcie w starcie, czyli pożyczka na pierwszy biznes. Na co możemy przeznaczyć pieniądze?

Jakie są najpopularniejsze platformy crowdfundingowe?

Zdecydowanie najpopularniejszą platformą crowdfundingową na świecie jest Kickstarter, który uruchomiony został w 2009 roku i od tego czasu pobija rekordy, jeśli chodzi o liczbę użytkowników czy środków zgromadzonych z myślą o finansowaniu projektów. Oferuje on liczne kategorie, w których można umieszczać swoje inicjatywy. 

Jak on działa? Użytkownik, który chce pozyskać środki finansowe na realizację opisanego przedsięwzięcia, określa, ile pieniędzy potrzebuje. Ma miesiąc na zebranie wymaganego kapitału, a jeśli nie otrzyma 100 proc. zakładanej sumy, udziały poszczególnych donatorów wracają do nich. Jeśli zgromadzona zostanie cała wymagana kwota, wszystkie środki trafiają na konto twórcy zbiórki.

Jednym z najstarszych z kolei serwisów crowdfundingowych jest Indiegogo, które uruchomione zostało w styczniu 2008 roku. Ideą powstania było finansowanie społecznościowe dla początkujących filmowców, ale działalność serwisu szybko została poszerzona o kolejne dziedziny. Działa nieco inaczej niż Kickstarter, oferując elastyczne finansowanie bez konieczności osiągania minimalnej kwoty inwestycji.

W maju 2010 roku powstała z kolei platforma GoFundMe, która oferuje możliwość realizacji zbiórek na projekty wszelkiego rodzaju, a także na leczenie, rehabilitację i wsparcie charytatywne osób pokrzywdzonych przez los. Od 2017 roku GoFundMe nie pobiera prowizji od organizatorów zbiórek.

W naszym kraju tylko nieliczne platformy oferują crowdfunding. Polska dysponuje serwisami Wspieram.to oraz PolakPotrafi.pl, gdzie można umieszczać projekty w szerokiej gamie kategorii. W kwestiach związanych z działalnością charytatywną w Polsce funkcjonują takie platformy crowdfundingowe jak siepomaga.pl czy pomagam.pl. 

W ostatnim czasie dużą popularnością cieszy się platforma zrzutka.pl, umożliwiająca zbieranie pieniędzy na projekty różnego typu, nie tylko prywatne, lecz także biznesowe, kulturalne, naukowe czy społeczne. Organizatorzy zrzutek nie ponoszą żadnych kosztów z tego tytułu, a 100 proc. zebranej kwoty mogą wypłacić w dowolnym momencie na własne konto bankowe.

Crowdfunding w Polsce i za granicą. Statystyki i przykłady

W 2021 roku „Rzeczpospolita” publikowała najnowsze analizy dotyczące rynku crowdfundingu. Okazało się, że pół miliarda złotych zostało już wpłacone w ramach finansowania społecznego, licząc od momentu, kiedy rynek ten ruszył w Polsce ponad siedem lat wcześniej. Pieniądze te wpłacono tylko w ramach największej platformy crowdfundingowej w Polsce – Zrzutka.pl.

W latach 2014-2017 średnia kwota wpłacana przez Polaków z tytułu crowdfundingu wynosiła 278 tys. zł miesięcznie, a w 2021 roku była ponad 60 razy większa. Rekordem wsparcia dla polskiego crowdfundingu był wynik uzyskany przez serwis PolakPotrafi – było to zgromadzenie środków w kwocie ponad 385 tys. zł na realizację pewnego projektu.

W Polsce najbardziej rozwija się sektor pożyczek społecznościowych (social lending), a rynek ten wart jest ponad 30 mln euro. Dobrze radzi sobie crowdfunding udziałowy.

Natomiast crowdfunding w USA działa znakomicie, na co wskazują statystyki platform pozwalających na finansowanie społecznościowe. Do października 2020 roku Kickstarter umożliwił swoim użytkownikom uzbieranie ponad 5,2 mld dolarów amerykańskich. Wybierane projekty wspierało więcej niż 18 mln osób, a ponad 186 tys. zbiórek zgromadziło założone w nich kwoty.

Zalety i wady crowdfundingu. Czy warto korzystać z platform do finansowania społecznościowego?

Największą zaletą finansowania społecznościowego, tj. crowdfundingu, jest jego dostępność właściwie dla każdego, kto tylko szuka sposobu na sfinansowanie dowolnych celów. Kluczem do sukcesu w zbieraniu środków w ramach crowdfundingu jest takie zainteresowanie swoim projektem potencjalnych donatorów, aby go hojnie wspierali i dokonywali wysokich wpłat.

Niestety crowdfunding ma również wady. Do tych ostatnich zalicza się niepewność, czy inwestorzy będą skłonni wpłacić na Twój projekt wystarczające środki w celu jego zrealizowania. W Kickstarterze ważne jest, byś zgromadził na przykład cały wymagany kapitał, aby zrzutka została rzeczywiście zrealizowana, a pieniądze ostatecznie nie wróciły w całości do kupujących.

Pamiętaj też, że pomimo oczywistych zalet i prostoty korzystania z platform crowdfundingowych, mają one tę wadę, że pieniędzy nie pozyskasz tak całkowicie za darmo. Musisz liczyć się z tym, że platforma pobierze prowizję od pojedynczej wpłaty, choć nie zawsze tak będzie.

Zwłaszcza w przypadku przedsięwzięć biznesowych czy inwestycji technologicznych będziesz musiał prawdopodobnie zapewnić inwestorom coś w zamian, np. udziały lub gotowe produkty lub usługi, co również jest pewnym minusem finansowania społecznościowego.

Czy crowdfunding w Polsce jest obciążony przez jakieś podatki?

Gromadzenie pieniędzy w sieci nie pozostaje obojętne pod względem podatkowym. Czy to oznacza, że należy płacić daninę dla fiskusa za crowdfunding? Podatki naliczane są na przykład od crowdfundingu charytatywnego, czyli zrzutek np. na leczenie, gdzie wpłacający właściwie nie otrzymują niczego w zamian. Takie finansowanie podlega pod przepisy ustawy o darowiznach, a tam wskazano, że gromadzenie pieniędzy tą metodą wymaga opłacenia podatku w odpowiedniej wysokości.

Inaczej jest natomiast w przypadku crowdfundingu, w którym wpłacający mają zagwarantowane w zamian za pieniądze określone nagrody, np. gotowy produkt, jeśli przedsięwzięcie, na które zbierane są pieniądze, w ogóle dojdzie do skutku. Wówczas należy rozpatrywać taki crowdfunding w kategorii umowy sprzedaży i w ten sposób go opodatkować.

Jeśli zaś mowa jest o crowdfundingu udziałowym, który za wsparcie oferuje nabycie akcji lub udziałów w powstającej firmie, trzeba go opodatkować zgodnie z regulacjami prawnymi, jakie funkcjonują na rynkach kapitałowych.

Stanowisko fiskusa jest korzystne dla podatników sięgających po crowdfunding w celu gromadzeniu środków na realizację przedsięwzięć biznesowych. Osoby zbierające w ten sposób pieniądze nie mają przychodu w PIT, a darowizny od osób obcych nieprzekraczające 4092 zł od jednego inwestora będą zwolnione z podatku od spadków i darowizn.

Crowdfunding i finansowanie społecznościowe – podsumowanie

Finansowanie społecznościowe daje szerokie możliwości pozyskania środków finansowych właściwie w dowolnej kwocie. Organizowane są zbiórki pieniędzy zarówno na realizację marzeń, jak i na kosztowne leczenie, nierefundowane przez polski narodowy Fundusz Zdrowia.

Wydaje się, że w Polsce rynek crowdfundingu dopiero zaczyna się rozwijać. Nasz kraj od niedawna może korzystać z jednego z najpopularniejszych serwisów z finansowaniem społecznościowym – Kickstartera.