Jak działa opłata cukrowa?
Opłata cukrowa jest zależna od ilości cukru w napoju. Składa się z dwóch części:
- Opłata stała: 0,50 zł za napój, który zawiera do 5 g cukru w 100 ml lub substancje słodzące.
- Opłata zmienna: 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g w 100 ml.
Co ciekawe, napoje z tauryną i kofeiną (np. napoje energetyczne) mają dodatkową opłatę – 0,10 zł za litr. Ale nie wszystkie napoje są obciążone tą opłatą – jeśli napój zawiera co najmniej 20% soku owocowego, jest częściowo zwolniony z opłaty.
Ile pieniędzy z opłaty cukrowej trafiło do budżetu?
W 2024 roku z opłaty cukrowej uzyskano 1,49 miliarda złotych! 🎉 Większość tych środków, 96,5%, trafiło do NFZ. Fundusz miał przeznaczyć je na walkę z otyłością i chorobami z nią związanymi. Ale... jak wykazała kontrola NIK, nie do końca tak się stało.
NIK odkrył, że pieniądze z opłaty cukrowej były używane na leczenie chorób niezwiązanych z niewłaściwym żywieniem. Problemem okazała się brak przejrzystości w wydatkowaniu tych środków – NFZ nie prowadził dokładnych zapisów, na co konkretnie zostały wydane te pieniądze.
Kontrowersyjne przepisy
Producenci napojów wskazali na niespójność w przepisach. Woda butelkowana, która jest zdrowsza i nie zawiera cukru, podlega wyższej stawce VAT (23%), podczas gdy napoje owocowe, które mogą zawierać do 20% soku, korzystają z ulg podatkowych.
Branża uważa, że to niesprawiedliwe i zwraca uwagę, że woda powinna być traktowana inaczej niż napoje z dodatkami cukru, zwłaszcza w kontekście zdrowotnym. 💧
Ministerstwo Finansów: co dalej z opłatą cukrową?
Ministerstwo Finansów odpowiada, że różnice w VAT wynikają z różnych składów produktów. Jednak woda butelkowana wciąż nie korzysta z ulg, co budzi kontrowersje.
Ministerstwo informuje, że na razie nie planuje zmiany wysokości VAT-u na wodę butelkowaną, ale rozważa zmiany w opłacie cukrowej. Takie zmiany mogą być wprowadzane w przyszłości, ale na razie są prowadzone analizy.
Opłata cukrowa – efekty prozdrowotne?
Opłata cukrowa miała zmniejszyć spożycie napojów słodzonych, ale, jak pokazuje raport, efekty są widoczne głównie na poziomie produkcji, a nie konsumpcji. Producenci napojów zaczęli modyfikować skład swoich produktów, zastępując cukier zdrowszymi zamiennikami, np. sokiem owocowym.
To dobry krok ku zdrowszym wyborom, ale wciąż dużo do zrobienia, jeśli chodzi o realną zmianę nawyków konsumentów. Część osób nadal nie zmienia swoich przyzwyczajeń, co może oznaczać, że nie wszystko w systemie jest idealne.
Opłata cukrowa – czy to strzał w dziesiątkę?
Choć opłata cukrowa miała swoje pozytywne efekty na rynku napojów, efektywność jej wydatkowania budzi kontrowersje. Ministerstwo Zdrowia musi wprowadzić szersze kontrole i upewnić się, że środki są wydawane zgodnie z celem, czyli walką z otyłością i chorobami cywilizacyjnymi.
Co do opłaty cukrowej: zmiany są możliwe, ale na razie rząd prowadzi analizy. Warto śledzić, jak będzie wyglądać przyszłość tego podatku, ponieważ może on jeszcze ulec modyfikacjom.
1 Komentarze