Urodzenie dziecka jest ważnym momentem w życiu każdej rodziny, a zwłaszcza kobiet. Przez pierwszy rok od urodzenia dziecka przysługuje urlop macierzyński dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Mama może następnie zdecydować się na powrót do pracy. Okres ochronny, który ją przy tym obowiązuje, daje komfort tego, że nie zostanie z miejsca zwolniona.
To szczególnie istotne dla tych rodzin, które mają zaciągnięty kredyt hipoteczny. Jeśli mama decyduje się na powrót po macierzyńskim, ochrona, jaką zapewnia jej Prawo pracy, daje gwarancję, że może wrócić na wcześniej zajmowane stanowisko. Sprawdź, co to właściwie oznacza i jak w praktyce stosowany jest 12-miesięczny okres ochronny po urlopie macierzyńskim.
12-miesięczny okres ochronny po urlopie macierzyńskim – ochrona matki po powrocie do pracy
Uprawnienia młodych rodziców wynikające z urodzenia dziecka i korzystania z urlopów macierzyńskich są zapisane w Kodeksie Pracy. W nim także powinniśmy szukać informacji o tym, jak wygląda powrót po macierzyńskim. Ochrona zapewniana młodym rodzicom została wskazana w art. 177 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy.
Pracodawca nie ma prawa do wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę podczas ciąży oraz urlopu macierzyńskiego zatrudnionej. Wyjątkiem od reguły są sytuacje, w których zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązane umowy o pracę bez wypowiedzenia, z winy zatrudnionej, wówczas jednak zakładowa organizacja związkowa reprezentująca tę pracownicę musi wyrazić zgodę na zakończenie kontraktu. Jeśli tego nie zrobi – nie będzie to automatycznie możliwe.
Ważne jest też to, że rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić wyłącznie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Musi to uzgodnić z zakładową organizacją związkową, a w razie niemożności zapewnienia innego zatrudnienia – wypłacić określone świadczenia pracownicy.
Istnieje jednak jeszcze pewien okres ochronny po powrocie z macierzyńskiego, który obowiązuje w ściśle zdefiniowanych przypadkach – niestety nie wszystkich. Prawo gwarantuje młodej mamie możliwość powrotu do pracy na dotychczasowym stanowisku po zakończeniu takiego urlopu.
W przypadkach, w których nie jest to możliwe, powinien on zagwarantować zatrudnienie na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub innym, odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym powracającego pracownika. Musi mu też wypłacać wynagrodzenie za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby zdecydował się nie korzystać z urlopu macierzyńskiego.
Polecamy też tekst o zasiłku rodzinnym – ile wynosi, gdzie i jak złożyć wniosek, komu przysługuje?
Jeśli pracodawca z powodu likwidacji stanowiska (która nie może być pozorna) proponuje zatrudnionej inne stanowisko, może ona odmówić zgody na takie rozwiązanie. Wówczas przedsiębiorca będzie mógł jej wypowiedzieć umowę.
Jeżeli nie zostanie Ci zapewniona ochrona po powrocie z macierzyńskiego, czyli pracodawca nie dostosuje się do wytycznych ustawowych związanych z okresem ochronnym po macierzyńskim, możesz podjąć wobec niego działania pozwalające Ci na bezpieczny powrót do firmy. Okres ochronny trwa przez 12 miesięcy od momentu powrotu do pracy.
Kodeks pracy i urlop macierzyński
Art. 180 KP § 1 stanowi, że pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Zanim dojdzie do porodu, możesz wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego, a po nim przysługuje Ci czas niewykorzystany przed rozwiązaniem do chwili wyczerpania przewidzianego prawem wymiaru.
Urlop macierzyński może wziąć nie tylko matka dziecka, lecz także jego ojciec. Pracownica po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni może zrezygnować z jego dalszej części i wrócić do pracy. Istnieją jednak odpowiednie uwarunkowania, aby powrót po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego był możliwy:
- pozostałą część urlopu musi wykorzystać pracownik – ojciec wychowujący dziecko;
- przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
Młodym rodzicom polecamy: Żłobkowe, czyli nowe dofinansowanie w 2022 roku dla rodziców. Komu przysługuje i jak je otrzymać?
Czy można zwolnić kobietę po powrocie z macierzyńskiego?
Okazuje się, że w niektórych przypadkach rzeczywiście będzie to możliwe. Wręczone wypowiedzenie po macierzyńskim może być zgodne z prawem, ponieważ ochrona kobiety czy mężczyzny przed zwolnieniem obowiązuje w trakcie urlopu.
Z art. 30 § 4 Kodeksu pracy dowiemy się, że przedsiębiorca może rozwiązać umowę o pracę, ale musi zachować odpowiedni okres wypowiedzenia:
- 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony przez minimum 6 miesięcy.
Warunkiem wypowiedzenia umowy po urlopie macierzyńskim będzie przedstawienie odpowiednich ku temu przesłanek, które nie będą przejawem dyskryminacji pracowniczej, np. ze względu na urodzenie dziecka, a w konsekwencji – zmianę sytuacji rodzinnej i prywatnej.
Urlop macierzyński a koniec umowy o pracę, który wypada w jego trakcie
Może się zdarzyć, że koniec umowy wypadnie w trakcie urlopu rodzicielskiego. Co wtedy?
Na początek warto wspomnieć o tym, że każda pracownica w ciąży zatrudniona na podstawie dowolnej umowy o pracę objęta jest szczególną ochroną. Otóż kiedy przedsiębiorca otrzymuje od swojej podwładnej zgłoszenie, że ta jest w ciąży, a wcześniej pracowała np. na podstawie umowy na okres próbny, to termin obowiązywania tej umowy musi przedłużyć do dnia porodu. Dochodzi do tego automatycznie, jeśli w dniu zgłoszenia ciąży upłynął jej 3 miesiąc księżycowy – taki miesiąc trwa 28 dni.
Przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu nie wystąpi w przypadku zatrudnionych w ciąży, które:
- są na okresie próbnym, a ich umowy nie przekraczają 1 miesiąca;
- są zatrudnione w celu zastąpienia innego pracownika w ramach umowy o pracę na czas nieokreślony.
Problem pojawia się, gdy koniec umowy o pracę przypadnie na okres po porodzie. Niestety kobieta nie jest wówczas objęta jakąkolwiek szczególną ochroną. Jeśli więc umowa o pracę zawarta na czas określony wygasa już po porodzie, w czasie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, pracodawca nie musi jej przedłużać.
Nie zostaniesz jednak pozostawiona sama sobie. Nadal będziesz otrzymywać zasiłek macierzyński, który będzie wypłacany przez właściwy oddział ZUS na podstawie dokumentacji przekazanych mu przez Twojego byłego pracodawcę. Zasiłek ten będzie wypłacany przez cały okres odpowiadający długości urlopów macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, jakbyś była nadal zatrudniona.
Czy jest możliwy powrót do pracy po urlopie macierzyńskim na 7/8 etatu?
Możliwe, że po urlopie macierzyńskim nie będziesz chciała wrócić do pracy na pełny etat. Możesz starać się o zmniejszenie liczby godzin wykonywania obowiązków. Maksymalne zmniejszenie czasu pracy wynosi pół etatu. Wniosek powinien trafić do pracodawcy na 21 dni przed zakończeniem urlopu, ale miej na uwadze, że co prawda w takiej sytuacji pracodawca nie może wypowiedzieć Ci umowy o pracę, ale Ty nie będziesz mogła podjąć urlopu wychowawczego.
Musisz przy tym wiedzieć, że zmniejszenie wymiaru czasu pracy możliwe jest tylko dla pracowników, którzy mają prawo skorzystać z urlopu wychowawczego. Zgodnie z przepisami to osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem do lat 6 lub dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności do ukończenia 18 lat. Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast skorzystania z urlopu wychowawczego nie może być wykorzystywane przez oboje rodziców.
Co więcej: 12 tys. zł na dziecko w ramach Nowego Ładu – kto może liczyć na pieniądze?
Urlop wychowawczy – czy po nim również obowiązuje okres ochronny przed zwolnieniem?
Czy można zwolnić pracownika na urlopie wychowawczym? Czy obowiązuje okres ochronny po urlopie wychowawczym? Zgodnie z art. 1868 § 1 pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy w okresie od dnia złożenia przez zatrudnionego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego. Ochrona obowiązuje do zakończenia tego urlopu.
Powinieneś jednak wiedzieć, że pracodawca może Cię zwolnić nawet w trakcie trwania urlopu wychowawczego, jeśli ogłosi upadłość lub likwidację zakładu lub jeśli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Natomiast po urlopie wychowawczym, kiedy już pracownik wróci do firmy, przedsiębiorca, rzecz jasna, może go zwolnić, wręczając wypowiedzenie wraz z uzasadnieniem podjętej decyzji.
Koniec urlopu wychowawczego… i co dalej?
Pracodawca powinien dopuścić Cię do pracy na dotychczasowym stanowisku. Gdyby nie było to możliwe, powinien zaproponować Ci stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego lub inne odpowiadające Twoim kwalifikacjom zawodowym.
Musi też zaoferować ci wynagrodzenie nie niższe od tego, jakie przysługiwało Ci w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Dlatego jeśli masz jakieś zobowiązania do spłaty, np. kredyt gotówkowy, nie obawiaj się – będziesz mieć zapewnioną taką samą pensję jak wcześniej.
Czy możliwe jest dalsze zwolnienie po urlopie wychowawczym?
Pracownikowi wychowującemu co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin lub 2 dni. Zachowujesz wówczas swoje prawo do wypłaty wynagrodzenia. Taki wolny czas udzielany jest na Twój wniosek we wskazanym przez Ciebie terminie. Można powiedzieć, że to zwolnienie od pracy po urlopie wychowawczym i macierzyńskim.
Okres ochronny i powrót do pracy po macierzyńskim – podsumowanie
Jeśli chcesz zorganizować swój powrót do pracy po macierzyńskim, okres ochrony wynikający ze zmniejszonego wymiaru czasu pracy nie ma nic do tego. Daje on tylko ochronę przed zwolnieniem po urlopie macierzyńskim.
Pracodawca musi respektować wszelkie prawa matki wynikające z Kodeksu pracy po urlopie macierzyńskim, więc przede wszystkim powinien on umożliwić pracownicy powrót do firmy na to samo stanowisko, które zajmowała wcześniej. Jeśli w wyniku zmian organizacyjnych stanowisko to rzeczywiście przestało istnieć, tj. zostało zlikwidowane, musi zapewnić jej zatrudnienie na stanowisku równorzędnym i odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym pracownicy.
Musi też zapewnić wynagrodzenie adekwatne do danego stanowiska, które młoda mama zajmowała przed swoim urlopem macierzyńskim – może być ono wyższe, ale nigdy nie niższe.
Na koniec polecamy jeszcze: Konto socjalne, czyli konto na 500+ bez komornika. Gdzie najlepiej je założyć?
0 Komentarze