Poręczenie kredytu hipotecznego zwane też żyrowaniem pociąga za sobą mnóstwo obowiązków, więc decyzji o tym nie powinno się podejmować zbyt pochopnie. W ramach podpisanej umowy poręczyciel kredytu zobowiązuje się do różnych czynności, które mogą mieć pewne konsekwencje, niekoniecznie dla niego korzystne.
Rozważając kredyt z poręczycielem bez względu na to, po której jest się stronie, warto dowiedzieć się, czym właściwie jest poręczenie kredytu zwane przez niektórych podżyrowaniem i co się z tym wiąże.
Czym jest poręczenie kredytu?
Zacznijmy od początku, czyli od wyjaśnienia, co to jest poręczenie kredytu. Poręczenie (żyrowanie) kredytu to rodzaj zabezpieczenia spłaty zaciąganego zobowiązania. Banki wymagają go przede wszystkim wtedy, gdy ryzyko związane z udzieleniem finansowania określonej osobie jest zbyt duże.
Kwestie prawne związane z poręczeniem za kredyt regulują przepisy, a w szczególności Kodeks cywilny, w artykułach od 876 do 887. Wynika z nich, że poręczyciel jest odpowiedzialny za uregulowanie długu w takim samym stopniu jak kredytobiorca.
Dodatkowo decydując się na podżyrowanie kredytu przed jego udzieleniem, bank sprawdzi zdolność kredytową oraz wiarygodność kredytową potencjalnego żyranta tak samo wnikliwie, jak w przypadku głównego kredytobiorcy i to niezależnie od tego, czy ta osoba zdecyduje się na poręczenie kredytu hipotecznego lub gotówkowego, czy podżyrować kredyt na samochód.
W praktyce wygląda to tak, że w sytuacji, gdy kredytobiorca przestanie spłacać swoje zobowiązanie, bank ma prawo zażądać spłaty kredytu od poręczyciela. Poręczenie kredytu z punktu widzenia żyranta jest zatem bardzo ryzykowne, a decyzja o tym musi być dobrze przemyślana. Najczęściej decydują się na to osoby ze sobą spokrewnione, np. rodzic zostaje poręczycielem kredytu zaciąganego przez dziecko.
Kto może zostać poręczycielem?
Przyjęło się, że poręczycielem może zostać właściwie każda osoba, która jest pełnoletnia, posiada zdolność do czynności prawnych i ma odpowiednią zdolność kredytową. Musi zatem mieć stabilną sytuację zawodową i generować stałe dochody.
Ważne jest także, aby poręczyciel nie był finansowo związany z tym samym gospodarstwem, co kredytobiorca. Co to oznacza? A mianowicie to, że poręczenie kredytu przez małżonka nie jest możliwe, nawet jeśli wyróżnia się on nienaganną zdolnością i wiarygodnością kredytową.
Kto zatem może być poręczycielem kredytu? Osobą, która poręcza spłatę kredytu, może zostać rodzic lub brat czy siostra, jeśli prowadzą własne gospodarstwo domowe. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w tej roli obsadzić również osobę, która nie jest z nami spokrewniona, np. bliskiego przyjaciela.
Przed podpisaniem umowy kredytowej konieczna jest zgoda współmałżonka na poręczenie kredytu. Podżyrowanie kredytu stanowi czynność zarządzania majątkiem wspólnym i wymagana jest zgoda małżonka na poręczenie kredytu, bez której umowa będzie nieważna.
Rozdzielność majątkowa a poręczenie kredytu – nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku rozdzielności majątkowej. Jeśli małżonkowie mają podpisaną intercyzę, to nie mogą dysponować nawzajem swoim majątkiem, a co za tym idzie, nie potrzebują zgody zarówno na kredyt, jak i na poręczenie kredytu.
Dowiedz się: Rozdzielność majątkowa a kredyt hipoteczny
Odpłatne poręczenie kredytu
Istnieje coś takiego jak odpłatne poręczenie kredytu i ma ono zastosowanie najczęściej w przypadku spółek, mikro, małych średni przedsiębiorstw lub startupów. Poręczenie kredytu przez udziałowca może być odpłatne, a wynagrodzenie za poręczenie kredytu najczęściej wypłacane jest w postaci jednorazowej wypłaty i stanowi przychód, z którego udziałowiec powinien się rozliczyć.
Rozliczenie poręczyciel gwarant robi w swoim zeznaniu rocznym. Dla spółki wynagrodzenie to stanowi dodatkowy koszt, który należy wykazać w ramach zeznania PIT-8C.
Na rynku finansowym działa też instytucja taka jak Fundusz Poręczeń Kredytowych, która oferuje niektórym podmiotom poręczenie zaciągniętych przez nich zobowiązań. Taka działalność nie jest oczywiście darmowa i wymaga poniesienia dodatkowych kosztów.
Ile kosztuje poręczenie kredytu? To wszystko zależy od kwoty, rodzaju poręczanego instrumentu finansowego oraz okresu, na jaki ma zostać udzielone. Prowizja za poręczenie kredytu jest opłatą jednorazową, płatną w momencie uruchamiania finansowania.
Poręczenie kredytu przez spółkę
Spółka podobnie jak osoba fizyczna może przyznać swojemu kontrahentowi poręczenie jako zabezpieczenie kredytu. W takich sytuacjach, szczególnie dla działu księgowości danej firmy, największy problem stanowi to, jak zaksięgować poręczenie kredytu.
Udzielone poręczenie spłaty kredytu należy wskazać w księgach rachunkowych w ewidencji pozabilansowej zapisem jednostronnym: Ma konto „Zobowiązania warunkowe”, podając jednocześnie treść oraz informację komu i kiedy poręczenie zostało udzielone, a także jaki jest termin jego spłaty.
Zgodnie z art. 15 kodeksu spółek handlowych w przypadku podżyrowania kredytu przez spółkę wymagana jest zgoda zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia.
Poręczenie kredytu a zdolność kredytowa
Jak się okazuje, poręczenie kredytu ma wpływ na zdolność kredytową zarówno kredytobiorcy, jak i poręczyciela. W przypadku kredytobiorcy oczywiście ją podnosi, umożliwiając zaciągnięcie zobowiązania. Ale już sytuacja poręczyciela wygląda zupełnie odwrotnie.
Czy poręczenie kredytu obniża zdolność kredytową? Fakt poręczenia komuś kredytu odnotowany zostaje w Biurze Informacji Kredytowej. W konsekwencji zdolność kredytowa spada, ponieważ zobowiązanie zostaje dołączone do puli aktualnych zadłużeń.
Bank lub inna instytucja finansowa w każdej chwili może pociągnąć żyranta do odpowiedzialności za spłatę długu. Dzieje się tak nawet wówczas, gdy poręczony kredyt nie jest spłacany terminowo.
Poręczenie mocno obniża zdolność kredytową, dlatego w przypadku, gdy sami planujemy wzięcie kredytu lub pożyczki, musimy dobrze przemyśleć, czy poręczenie komuś zobowiązania nie przysporzy nam później trudności.
Sprawdź: Jak wcześniejsza spłata kredytu wpływa na naszą zdolność kredytową w BIK?
Z czym wiąże się poręczenie kredytu?
Jeśli zdecydujemy się na poręczenie np. kredytu hipotecznego, będziemy musieli podpisać z bankiem umowę, w której zgodzimy się spłacić zobowiązanie w przypadku, gdyby nie zrobił tego kredytobiorca. Zanim to się stanie, oczywiście bank oceni naszą sytuację finansową. Dzieje się tak, ponieważ instytucje finansowe chcą mieć pewność, że poręczyciel będzie w stanie oddać pożyczkę zaciągniętą przez głównego dłużnika.
Jako żyrant kredytu hipotecznego będziemy więc musieli przedstawić dokument informujący o wysokości naszych dochodów oraz powiadomić bank o wszystkich posiadanych zobowiązaniach.
Jeśli osoba, której poręczymy kredyt, przestanie go spłacać, a my również nie będziemy w stanie uregulować długu, egzekucją należności może zająć się komornik. Na mocy przepisów Kodeksu cywilnego, komornik ma prawo zająć wówczas naszą pensję lub posiadany przez nas majątek.
Jak widać, poręczenie kredytu hipotecznego może okazać się fatalne w skutkach. Tym bardziej nie powinniśmy zgadzać się na podżyrowanie kredytu hipotecznego osobie, której dobrze nie znamy, np. koledze z pracy lub takiej, wobec której nie mamy zaufania. Niestety, wiele osób uważa, że odmowa poręczenia kredytu, zwłaszcza komuś z rodziny, może zostać źle odebrana i zgadzają się na to wyłącznie „dla świętego spokoju”.
Warto wiedzieć: Zajęcie konta przez komornika – co zrobić?
Poręczenie kredytu a śmierć kredytobiorcy
Scenariuszem, który musimy wziąć pod uwagę, jeśli decydujemy się na podżyrowanie kredytu, jest śmierć kredytobiorcy. W takiej sytuacji obowiązek spłaty zobowiązania przechodzi na osobę, która przyjęła spadek np. na żonę lub męża osoby zmarłej, a rola poręczyciela co do zasady się nie zmienia. Problem pojawia się w sytuacji, gdy najbliżsi nie będą chcieli przyjąć spadku.
Jeśli spadkobiercy nie skorzystają z prawa do ograniczenia odpowiedzialności za długi, bank może dochodzić spłaty zarówno od spadkobierców zmarłego, jak i poręczyciela. Gdy z niego skorzystają, zobowiązanie spłacać będzie musiał poręczyciel. Z kolei śmierć żyranta sprawia, że spłata poręczonego kredytu przechodzi na jego spadkobierców.
Więcej informacji: Dziedziczenie długów – wszystko, co musisz wiedzieć
Czy można zmienić żyranta w trakcie spłacania kredytu?
Zmiana żyranta jest dla banku zdecydowanie bezpieczniejszą opcją niż kompletne wypisanie go z umowy. W takiej sytuacji kredytobiorca powinien zgłosić nową osobę, której zdolność kredytowa zostanie sprawdzona. Kredytodawca po prześwietleniu wiarygodności kredytowej wyda pozytywną lub negatywną decyzję co do zmiany żyranta.
Nieco inaczej wygląda kwestia zmiany żyranta w sytuacji jego śmierci. W takim wypadku, poręczenie kredytu przechodzi na osobę, która przyjęła po zmarłym spadek (w skład spadku wchodzą również długi). Niestety śmierć żyranta nie zwalnia jego spadkobierców z obowiązku spłaty zobowiązań, których się podjął.
Czy można unieważnić poręczenie kredytu?
Niektórzy po tym, jak poręczyli komuś kredyt, zastanawiają się, czy żyrant może się wycofać. Niestety odpowiedź w większości przypadków brzmi: nie. Na wycofanie poręczenia zgodę musi wyrazić kredytobiorca i – co ważniejsze – bank. Nie jest to dla niego jednak opłacalna decyzja, ponieważ tym samym traci swoją dodatkową gwarancję. Na szczęście nie jest to w zupełności niemożliwe.
O wycofanie żyranta mogą starać się kredytobiorcy, którzy spłacają swoje zobowiązanie terminowo oraz w razie potrzeby będą w stanie inaczej zabezpieczyć pozostałą do spłaty kwotę, np. zmieniając żyranta czy dokonując wpisu na hipotece.
O czym pamiętać, podpisując umowę o poręczenie kredytu?
Zanim zdecydujemy się na poręczenie kredytu, przeczytajmy dokładnie warunki zawieranej umowy. Na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę?
- Ustalmy, na jaki okres żyrujemy kredyt. Umowa poręczenia powinna zawierać okres, w którym odpowiadamy za uregulowanie należności w przypadku, gdyby kredytobiorca nie wywiązał się ze swoich obowiązków.
- Zabezpieczmy się. Warto zastrzec w umowie, aby bank w pierwszej kolejności wykorzystał wszystkie pozostałe możliwości wyegzekwowania długu (np. hipoteka na nieruchomość kredytobiorcy). W ten sposób zyskamy pewność, że cały ciężar zobowiązania nie spoczywa na nas.
- Zapewnijmy sobie stały dostęp do informacji. W umowie powinien znaleźć się zapis, mówiący o tym, że bank poinformuje nas niezwłocznie o zaległościach płatniczych kredytobiorcy. Dzięki temu będziemy mogli jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki zmierzające do uregulowania długu. Tak samo w przypadku spłaty kredytu. Osoba, która wzięła kredyt, powinna nas zawiadomić o spłacie długu. Jeśli zarówno poręczyciel, jak i kredytobiorca uregulują zobowiązanie, główny dłużnik musi zwrócić żyrantowi wpłaconą przez niego kwotę.
- Przemyślmy swoją decyzję. Poręczenie kredytu jest z reguły czystą formalnością, jednak jak pokazują statystyki, nawet co dziesiąty żyrant spłaca nie swoje zobowiązania. Stając się poręczycielem, bierzemy na siebie dużą odpowiedzialność, dlatego nie podejmujmy decyzji, kierując się emocjami, a rozsądkiem.
Niezależnie od tego, czy decydujemy się na poręczenie kredytu konsolidacyjnego swojemu koledze, czy pomagamy siostrzeńcowi, zgadzając się poręczenie kredytu studenckiego, pamiętajmy, że od tej chwili spoczywa na nas wielka odpowiedzialność za czyjeś zobowiązanie.
Przed ostateczną decyzją warto nie tylko zastanowić się nad tym, czy chcemy w nim partycypować, ale również uświadomić sobie, że w razie naszej śmierci, ta decyzja będzie miała wpływ również na naszych najbliższych.
0 Komentarze