Prognozy wysokości stóp procentowych w 2025 roku

Z ostatnią, jak dotąd, obniżką stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego mieliśmy do czynienia w październiku 2023 r. Wówczas Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła je o 0,25%. Jaka jest obecnie stopa procentowa NBP? Możesz to sprawdzić poniżej.

Jaka była najwyższa stopa procentowa w Polsce? Na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego można znaleźć archiwalne informacje na temat wysokości podstawowych stóp procentowych od 1989 r.  Największą wartość – 60% – stopa redyskontowa weksli odnotowała 1 lutego 1991 r. W lutym 1995 r., a więc już po przeprowadzeniu reformy walutowej, wysokość stopy redyskontowej weksli wynosiła 31%. Stopa referencyjna po raz pierwszy pojawiła się w 1998 r. i według stanu na 26 lutego 1998 r. wynosiła 24%.

Obniżka stóp procentowych jest dobrą wiadomością dla kredytobiorców, którzy spłacają kredyty hipoteczne, ale także kredyt gotówkowy. Co prawda wysokość miesięcznych rat nadal jest wysoka, ale z drugiej strony, obserwujemy powolny wzrost zdolności kredytowej, co przekłada się na większe szanse na uzyskanie kredytu.

Czy stopy procentowe spadną? O tym przeczytasz w moim artykule.

Kiedy spadną stopy procentowe?

Decyzje, jakie RPP podjęła we wrześniu i w październiku 2023 r. były zaskoczeniem dla ekonomistów. Byli oni co prawda zgodni, że dojdzie do obniżek stóp procentowych. Nie spodziewali się jednak, że skala obniżek będzie aż tak duża. Zakładano, że RPP będzie obniżała stopy powoli i do końca 2023 r. spadną one o 0,75%.

Kolejne miesiące nie przyniosły nowych decyzji RPP. Stopy procentowe, mimo zmniejszającej się inflacji, pozostały na niezmienionym poziomie.  Do ich obniżki nie zachęciła nawet rady inflacja, która w kwietniu 2024 r. wyniosła 2%. Oznaczało to, że osiągnięty został cel inflacyjny NBP (2,5% z symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości ±1 punktu procentowego w średnim okresie).

W komunikacie po listopadowym posiedzeniu RPP czytamy, że

W najbliższych kwartałach inflacja utrzyma się na podwyższonym poziomie, a w przypadku dalszego podniesienia cen energii na początku 2025 r. wzrośnie. Po wygaśnięciu wpływu wzrostu cen energii oraz w warunkach oczekiwanego obniżenia dynamiki wynagrodzeń – przy obecnym poziomie stóp procentowych NBP – inflacja powinna powrócić do średniookresowego celu NBP, choć czynnikiem niepewności jest wpływ wyższych cen energii na oczekiwania inflacyjne. Na kształtowanie się inflacji w średnim okresie będą miały także wpływ dalsze działania w zakresie polityki fiskalnej i regulacyjnej, tempo ożywienia gospodarczego w Polsce oraz sytuacja na rynku pracy.

W tych warunkach Rada postanowiła utrzymać stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Rada ocenia, że obecny poziom stóp procentowych NBP sprzyja realizacji celu inflacyjnego w średnim okresie.

Dalsze decyzje Rady będą zależne od napływających informacji dotyczących perspektyw inflacji i aktywności gospodarczej.

Obniżki nie powinniśmy się spodziewać także podczas grudniowego posiedzenia RPP. Takiego zdania są także ekonomiści z banków.

Podtrzymujemy naszą prognozę ścieżki stóp NBP. Stopy procentowe NBP pozostaną stabilne do końca 2024. Widzimy potencjał do redukcji stóp o 75 pb. na przestrzeni całego 2025 i prognozujemy główną stopę NBP na koniec 2025 na poziomie 5%. W 2026 spodziewamy się redukcji stóp o kolejne 100 pb.

– tak w swoim komentarzu napisali ekonomiści z Alior Banku.

Ekonomiści z ING Banku Śląskiego odnoszą się także inflacji i jej wpływu na stopy procentowe w Polsce:

Wysoka inflacja pozostaje głównym czynnikiem powodującym, że Rada Polityki Pieniężnej (RPP) nie spieszy się z rozpoczęciem cyklu obniżek stóp procentowych. Zwłaszcza że oczekiwany jest dalszy wyraźny wzrost inflacji na początku 2025, ze szczytem w okolicach 6% r./r. Utrzymująca się luźna polityka fiskalna (nowelizacja ustawy budżetowej na 2024) także jest argumentem za utrzymywaniem restrykcyjnej polityki pieniężnej. Powodem złagodzenia retoryki banku centralnego mogłyby być rozczarowujące dane o sprzedaży detalicznej za wrzesień, jednak biorąc pod uwagę fakt, że słaby wynik mógł być związany z czynnikami jednorazowymi (powódź), NBP raczej nie będzie reagował nerwowo. Spodziewamy się, że dopiero marcowa projekcja będzie przez członków Rady postrzegana jako wiarygodny scenariusz rozwoju sytuacji gospodarczej. Dlatego oczekujemy, że pierwsza obniżka stóp procentowych o 25 pb nastąpi w 2 kwartale 2025 r., a  w przyszłym roku stopy mogą zostać łącznie obniżone o 100 pb.

Wszystko to oznacza, że odpowiedź na pytanie, kiedy zostaną obniżone stopy procentowe, nie jest tak łatwa, jak mogłoby się to wydawać. Pewne jest, że zanim RPP podejmie decyzję, zapozna się z marcową projekcją inflacji.

Stopy procentowe a inflacja

Jak napisałem powyżej, cel inflacyjny NBP wynosi 2,5% z symetrycznym przedziałem odchyleń o szerokości ±1 punktu procentowego w średnim okresie. Poniższy wykres pokazuje, jak między listopadem 2023 r. a październikiem 2024 r. zmieniała się inflacja. Widać na nim, że w 2024 r. inflacja mieściła się w celu inflacyjnym NBP tylko w lutym, kwietniu, maju i czerwcu (wartość 2,5% jest zaznaczona niebieską przerywaną linią, a przedziały odchyleń czerwoną przerywaną linią). W miesiącach pozostałych była od niego znacznie wyższa.

Stopy procentowe a WIBOR®

Zmienne oprocentowanie kredytów hipotecznych zależy przede wszystkim od stawek WIBOR® 3M i WIBOR® 6M. Dwa banki (Bank Pekao S.A. i ING Bank Śląski) stosują z kolei stawkę WIBOR® 1M.

Co ciekawe, od stycznia do początku listopada 2024 r., trzy- i sześciomiesięczny WIBOR® miały tę samą wysokość lub różniły się o setne procenta (np. o 0,01%). Dobrze widać to na wykresie pokazującym zmiany stawek WIBOR® 3M i 6M od grudnia 2023 r. do listopada 2024 r.

Większe różnice między obu stawkami obserwujemy dopiero od drugiej połowy listopada. Na przykład, według notowania z 21 listopada 2024 r. trzymiesięczny WIBOR® wynosił 5,85%, a sześciomiesięczny 5,80%.

Zdaniem Bartosza Turka z HREIT:

Od kilku już dni notowania stawek WIBOR® wskazują nam na rychły powrót RPP na ścieżkę obniżek stóp procentowych. Jeśli nie stanie się nic nieprzewidywalnego, to WIBOR-owy zegar sugeruje, że już w pierwszej połowie 2025 roku oprocentowanie kredytów, a tym bardziej depozytów, będzie spadało. Oczywiście, póki RPP nie zakomunikuje stosownych decyzji, to mówimy tu jedynie o przewidywaniach rynkowych. Warto jednak wiedzieć, że te przewidywania, które dyktuje nam WIBOR, są dość wiarygodne.

Myślę, że warto też wytłumaczyć, dlaczego w momencie, w którym sześciomiesięczna stawka oprocentowania na rynku międzybankowym (WIBOR® 6M) jest niższa od tej trzymiesięcznej (WIBOR® 3M), możemy mówić o tym, że rynek spodziewa się cięć stóp. Wszystko dlatego, że w uproszczeniu WIBOR to stopa procentowa, po jakiej banki udzielają sobie pożyczek. Normalne powinno być tak, że jeśli pożyczam komuś pieniądze na dłużej, to żądam wyższego oprocentowania. Tak jest w większości przypadków.

Inaczej jest jednak, jeśli spodziewam się, że w przyszłości oprocentowanie zacznie spadać. Wtedy pożyczając dziś pieniądze np. na 6 miesięcy, mogę się zgodzić na niższą stawkę oprocentowania niż gdybym pożyczał kapitał na 3 miesiące. Tak też jest właśnie teraz. Notowania WIBOR-u z 21 listopada 2024 roku sugerują w uproszczeniu, że banki na 6 miesięcy (WIBOR® 6M) gotowe są sobie pożyczać pieniądze, żądając oprocentowania na poziomie 5,8%, a pożyczka na 3 miesiące (WIBOR® 3M) kosztuje 5,85%. Pożyczka na krócej jest więc droższa. Taka „inwersja” czy też odwrócenie sytuacji, w której pożyczka na krócej jest droższa niż ta na dłużej, to bardzo mocny sygnał, że odliczanie do cięć stóp procentowych na dobre się zaczęło.

O tym jak może zmieniać się stawka WIBOR 3M w kolejnych miesiącach, mówią nam natomiast kontrakty terminowe na stopę procentową (np. FRA). Te sugerują, że już w pierwszej połowie 2025 roku RPP może wrócić na ścieżkę cięć stóp procentowych, a pod koniec 2025 roku WIBOR® 3M może być notowany na poziomie poniżej 4,5%. To o około 125-150 punktów niżej niż dziś. Oczekiwania rynku idą więc dalej niż prognozy banków komercyjnych. Te sugerują, że w 2025 RPP obetnie stopy procentowe raczej o około 100 punktów. I choć znowu – musimy pamiętać, że są to tylko przewidywania, które mogą się sprawdzić, ale nie muszą, to warto mieć świadomość, że gdyby do takich cięć stóp faktycznie by doszło, to rata przeciętnego kredytu mieszkaniowego mogłaby w perspektywie końcówki 2025 roku spaść o kilka – kilkanaście procent.

To, jak w sierpniu 2026 r., według prognoz HREIT, może zmienić się stawka WIBOR® 3M, pokazuje wykres.

Od 2023 r. banki mogą oferować kredyty hipoteczne, których zmienne oprocentowanie jest ustalane zarówno na podstawie stawek WIBOR®, jak i WIRON. Na takie rozwiązanie zdecydowały się tylko dwie instytucje:

• ING Bank Śląski, który pod koniec czerwca 2023 r., wprowadził do oferty kredyty o zmiennej stopie procentowej, która jest ustalana na podstawie wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana. Od końca czerwca 2024 r. bank czasowo zawiesił sprzedaż detalicznych kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem. Wznowił ją od 30 września 2024 r. Klienci, którzy złożyli wnioski od tego dnia, mogli wybrać oprocentowanie zmienne, ustalane na podstawie stawki WIBOR® 1M.
• VeloBank – w tej instytucji zmienne oprocentowanie ustalane na podstawie wskaźnika WIRON 1M Stopa Składana, jest stosowane po upływie pięcioletniego okresu obowiązywania stałej stopy procentowej.

Stopy procentowe a oprocentowanie kredytu

Zmienne oprocentowanie kredytów konsumenckich (np. kredytów gotówkowych, samochodowych, czy limitów na kartach kredytowych) zależy wprost od wysokości stopy referencyjnej NBP i obecnie nie może przekroczyć 18,50% w skali roku. Tak więc, odsetki od nich będą niższe, dopiero kiedy RPP zdecyduje się na obniżenie stóp procentowych.

Stopy procentowe a rata kredytu hipotecznego

W przypadku kredytach mieszkaniowych o zmiennym oprocentowaniu zmiana stopy procentowej NBP nie wpływa bezpośrednio na wysokość miesięcznych rat. Co więcej, także zmiana stawki WIBOR® nie oznacza, że kredytobiorcy będą od razu płacili mniej czy więcej. To, kiedy zmienią się raty, zależy od dwóch czynników:

• czy oprocentowanie kredytu jest ustalane na podstawie jedno-, trzy- czy sześciomiesięcznej stawki WIBOR® (w pierwszym przypadku będzie się zmieniało co miesiąc, w drugim co trzy miesiące, a w trzecim – co sześć),
• tego, w jaki sposób bank aktualizuje stawkę WIBOR® (jeden bank może brać pod uwagę stawkę obowiązującą konkretnego dnia, np. 31 października 2024 r., inny z kolei może aktualizować ją w konkretnych dniach 4 razy w roku, a jeszcze inny wyliczać ją raz w miesiącu jako średnią arytmetyczną ze wszystkich jej dziennych notowań).

Oprocentowanie kredytów gotówkowych, samochodowych, oprocentowanie limitów na kartach kredytowych, czy kredytów hipotecznych, obniży się, dopiero kiedy spadną stopy procentowe. A jak wynika z przewidywań ekspertów, nastąpi to najwcześniej pod koniec tego roku lub na początku roku następnego.

Czy zastąpienie wskaźnika WIBOR® może wpłynąć na wysokość stóp procentowych?

Pod koniec kwietnia 2022 r. Mateusz Morawiecki, ówczesny premier, zapowiedział zastąpienie stawek WIBOR® nowym wskaźnikiem, który miał być korzystniejszy dla kredytobiorców. We wrześniu 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała, że WIBOR® zostanie zastąpiony przez wskaźnik WIRON 1M Stopa Składana. Decyzją Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej do spraw reformy wskaźników referencyjnych (KS NGR), WIBOR® miał być wycofany na początku 2025 r., a jego miejsce miał zająć WIRON.

Jednak pod koniec października 2023 r. Komitet Sterujący zdecydował, że ostateczny moment zamiany stawek WIBOR® na WIRON nastąpi z końcem 2027 r.

Teraz jednak nie jest pewne, czy obecnie obowiązujące stawki referencyjne zostaną zastąpione przez nowy wskaźnik. Na początku października 2024 r. Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR) poinformował o rozpoczęciu dodatkowej rundy konsultacji publicznych w sprawie przeglądu i oceny alternatywnych indeksów stopy procentowej. W informacji na ten temat opublikowanej w serwisie internetowym KNF można przeczytać:

Mając na uwadze dążenie do dotrzymania, określonego na koniec 2027 roku, finalnego momentu konwersji wskaźników referencyjnych w Polsce, Komitet Sterujący NGR zdecydował się ująć w dodatkowej rundzie konsultacji publicznych cztery indeksy i propozycje indeksów z rodziny indeksów WIRF. W dalszym toku konsultacji nie będą uwzględnione wskaźnik WIRON, WIRON+ ani WRR.

NGR dodał też, że:

Wskaźnik WIRON nie został wybrany do dodatkowej rundy konsultacji, gdyż w toku obserwacji wskaźnika dało się zauważyć jego najwyższą zmienność w stosunku do innych analizowanych indeksów i wynikające z tego najniższe prawdopodobieństwo wykreowania płynnego rynku instrumentów pochodnych.

Oznacza to, że przyszłość wskaźnika WIRON jest co najmniej mglista i najprawdopodobniej nie będzie on brany pod uwagę przy decyzji o wyborze indeksu/wskaźnika referencyjnego alternatywnego dla WIBOR®.

Raty kredytów a zmiana wysokości stóp procentowych

Jak wysokość stóp procentowych może wpłynąć na raty kredytów? Sprawdziłem to przy założeniu, że Rada Polityki Pieniężnej obniży stopy procentowe o:

• 0,25%,
• 0,50%
• i o 0,75%,

a trzymiesięczny WIBOR® obniży się o tyle samo. To, jak niższa stopa procentowa wpłynie na wysokość rat, pokazują tabele.

Obniżka stóp procentowych o 0,25%

Przy założeniu, że WIBOR® 3M obniży się o 0,25% i wyniesie 5,60%, miesięczna rata, w zależności od kwoty kredytu, obniży się od 17 zł (przy 100 tys. zł) do 166 zł (przy kredycie w kwocie 1 mln zł).

Obniżka stóp procentowych o 0,50%

Kiedy stopy procentowe i trzymiesięczny WIBOR® będą niższe od obowiązujących obecnie o 0,5% (WIBOR® 3M będzie wynosił 5,35%), to wówczas miesięczna rata dla kredytu w kwocie 100 tys. zł wyniosłaby 749 zł, co oznacza, że byłaby niższa o 33 zł. Dla tych, którzy mają zobowiązanie wynoszące 300 tys. zł, rata spadałby o 99 zł, ale już osoby z długiem na poziomie 500 tys. zł mogłyby spodziewać się nowego harmonogramu spłat od banku z ratą niższą o 165 zł.

Obniżka stóp procentowych o 0,75%

W trzecim porównywanym przeze mnie scenariuszu (WIBOR® 3M niższy o 0,75% od obecnego, wynoszący 5,10%), miesięczna rata kredytu hipotecznego zmniejszy się od 49 zł (o tyle więcej w portfelu zostanie osobie spłacającej kredyt w kwocie 100 tys. zł) do nawet 493 zł (w przypadku kredytu w kwocie 1 mln zł).

Kiedy Rada Polityki Pieniężnej zmienia stopy procentowe?

Stopa procentowa to nic innego, jak cena pieniądza, jaką trzeba zapłacić za jego pożyczenie. Stopy procentowe wpływają zatem na koszty kredytów, ale także depozytów, które klienci powierzają bankom. Stopy procentowe nie są ustalane jedynie po to, aby regulować koszty kredytów czy zyski z lokat. Głównym celem zmian stóp procentowych jest kształtowanie polityki monetarnej, która wpływa na stabilność złotego, ale też pozwala walczyć z inflacją, czy stymulować do aktywności podmioty gospodarcze.

Oznacza to, że obniżenia stóp procentowych można spodziewać się, kiedy inflacja jest niska, a złoty jest mocny względem innych walut (np. euro czy dolara amerykańskiego). Trzeba jednak pamiętać, że w sytuacji, z jaką mamy teraz do czynienia (ryzyko dalszego wzrostu inflacji), Rada Polityki Pieniężnej może zdecydować na pozostawienie ich na dotychczasowym poziomie. Oznacza to, że na niższe stopy procentowe NBP, a co za tym idzie, mniejsze raty kredytów, będziemy musieli poczekać co najmniej kilka miesięcy.