Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców. Czy to dobry pomysł?

  • 03 Mar 2023 | 09:21
  • 5 min. czytania
  • Komentarze(0)
Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców chce wprowadzić obywatelski Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, który w styczniu 2023 r. zaczął zbierać 100 tys. podpisów niezbędnych do skierowania projektu ustawy pod obrady Sejmu. Poniżej wyjaśniamy, na czym miałby polegać taki dobrowolny ZUS i co o pomyśle jego wprowadzenia sądzą eksperci.
Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców. Czy to dobry pomysł?

Z tego artykułu dowiesz się:

Co to jest dobrowolny ZUS?

Jak sama nazwa wskazuje, dobrowolny ZUS wiąże się z brakiem obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, a więc decyzja o ich opłacaniu należy do obywateli.

Przypomnijmy, że w Polsce takie ubezpieczenia są dzisiaj obowiązkowe dla większości osób aktywnych zawodowo m.in. osób zatrudnionych na umowie o pracę i umowę zlecenia, a także przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Dla tych ostatnich obowiązkowe są ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i wypadkowe, natomiast jedynie chorobowe to ubezpieczenie dobrowolne.

Właśnie dla tej ostatniej grupy, czyli przedsiębiorców, odprowadzanie co miesiąc obowiązkowych składek ZUS okazuje się często zbyt dużym obciążeniem ich konta firmowego. Bez względu bowiem na to, czy w danym miesiącu osiągną dochody, czy nie, muszą opłacać takie składki w ustalonej odgórnie, stałej wysokości, ponieważ w przeciwnym razie naraziliby się na poważne sankcje karno-finansowe.

W efekcie drobni przedsiębiorcy, osiągający stosunkowo niewielkie przychody, w pierwszej kolejności muszą zarobić na ZUS, a dopiero potem na pozostałe potrzeby – zarówno te osobiste, jak i te związane z prowadzeniem i rozwijaniem biznesu.

Na czym polega projekt ustawy Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców

Pomysł, by wprowadzić dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców, nie jest nowy, bo jeszcze w 2019 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, Adam Abramowicz deklarował przygotowanie stosownej ustawy, która miała być wzorowana na niemieckim systemie ubezpieczeń, gdzie takie rozwiązanie funkcjonuje od wielu lat.

Projekt ustawy powstał w końcu w 2022 roku i trafił już nawet do Sejmu, jednak zanim zostanie poddany procesowi legislacyjnemu, jako projekt obywatelski musi być najpierw podpisany przez minimum 100 tys. osób w ciągu 3 miesięcy.

Według projektu Ustawa Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców wprowadziłaby m.in. następujące zmiany w obecnie obowiązującym systemie prawnym:

  • przedsiębiorca, będący osobą fizyczną i prowadzący działalność gospodarczą, nie podlegałby obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia podjęcia działalności,
  • przedsiębiorca, będący osobą fizyczną i prowadzący działalność gospodarczą, mógłby zwolnić się z podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu poprzez złożenie wniosku o wyrejestrowanie z ZUS.

Dobrowolny ZUS przysługiwałby zatem zarówno osobom dopiero otwierającym działalność gospodarczą, jak i tym, którzy ją już prowadzą od dawna (ci drudzy mogliby po prostu „wypisać” się z obowiązkowego systemu). Co ważne jednak, nie mogłyby z niego skorzystać osoby, które prowadzą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, a także osoby podlegające ubezpieczeniom rolniczym.

To może Cię zainteresować: Czy trudno go uzyskać kredyt hipoteczny przy działalności gospodarczej?

Korzyści z wprowadzenia dobrowolnego ZUS-u zdaniem ekspertów

Według pomysłodawcy rozwiązania, Adama Abramowicza, „dobrowolna składka na ZUS to przyszłość. Obecny system ubezpieczeń społecznych jest niespójny i niesprawiedliwy. A wysoka ryczałtowana składka w 2023 r. będzie dobijać mały i średni biznes”.

Warto zwrócić uwagę, że plany wprowadzenia dobrowolnego ZUS-u dla przedsiębiorców zbiegły się w czasie z dużymi podwyżkami składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Od 2023 roku osoby prowadzące działalność od co najmniej 2 lat będą bowiem musiały na nie przeznaczać przeszło 1400 zł miesięcznie, czyli o 17% więcej niż w roku ubiegłym.

Właśnie na to zwraca uwagę Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, według którego tak „wysoka składka ryczałtowa niepozostająca w korelacji z dochodem, może dla wielu drobnych przedsiębiorców oznaczać konieczność zamknięcia biznesu”.

Tym bardziej że obecnie wiele małych, rodzinnych firm boryka się z mnóstwem innych problemów finansowych wynikających z niekorzystnej sytuacji gospodarczej związanej z wojną na Ukrainie, której efektem są choćby rekordowe ceny energii, czy wysokie koszty kredytów firmowych utrudniające pozyskanie funduszy na rozwijanie biznesu. Takim firmom łatwiej byłoby zatem przetrwać okres dekoniunktury, gdyby miały możliwość legalnego zrezygnowania z płacenia wysokich składek.

Celem wprowadzenia dobrowolnego ZUS-u ma być zatem wsparcie przedsiębiorców w przetrwaniu trudnych czasów kryzysu, ale także stworzenie przyjaznych warunków do zakładania nowych firm w Polsce. Pomysłodawcy rozwiązania wskazują, że z powodzeniem funkcjonuje ono w Niemczech i Wielkiej Brytanii, dlatego może sprawdzić się także u nas i pomóc w rozwijaniu przedsiębiorczości.

Kliknij i sprawdź: Czym jest i jak działa mikrorachunek podatkowy?

Wady wprowadzenia dobrowolnego ZUS-u

Dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców cieszy się dość dużym poparciem w społeczeństwie, czego dowodem są choćby wyniki ankiety przeprowadzonej w 2019 r. przez Centrum Badań Marketingowych INDICATOR. Wynika z nich, że nawet 54% ankietowanych popiera ideę dobrowolności odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, a 67% respondentów skorzystałaby z możliwości zrezygnowania z ich opłacania, gdyby było to możliwe.

Wielu ekspertów krytykuje jednak plany wprowadzenia dobrowolnego ZUS-u dla przedsiębiorców. Należy do nich np. Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich (FPP), według którego rozwiązanie to mogłoby skutkować m.in.:

Gwałtownym wysypem nowych mikrofirm, założonych jedynie w celu maksymalnego zaniżenia kosztów pracy [...] pojawieniem się na rynku co najmniej setek tysięcy osób pozbawionych praw przysługujących pracownikom oraz nieposiadających w przyszłości prawa do emerytury, co stałoby się źródłem ogromnych problemów społecznych.

Podobnie pomysł dobrowolnego ZUS-u ocenia prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, która w wywiadzie dla Rzeczpospolitej w grudniu 2022 r. wskazała, że konsekwencje jego wprowadzenia mogą być bardzo kosztowne dla całego społeczeństwa. Jako przykład podała Niemcy, gdzie większość przedsiębiorców korzysta z możliwości rezygnacji z ubezpieczeń społecznych, a wielu z nich w żaden inny sposób nie odkłada na emeryturę na własną rękę. W efekcie ci ostatni muszą być objęci opieką społeczną, co znacząco obciąża budżet państwa, a więc także jego obywateli.

Na inny problem wskazuje prawnik Paweł Razmus:

ZUS ze składek wpłacanych dzisiaj utrzymuje aktualnych emerytów, a więc w razie gwałtownego spadku przychodów państwo będzie musiało środki na wypłatę świadczeń uzyskać od obywateli w inny sposób, np. w formie podatków.

Według eksperta wprowadzenie dobrowolnego ZUS-u dla przedsiębiorców mogłoby być jednak pierwszym krokiem do głębszej reformy systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce np. na wzór wielu krajów Unii Europejskiej, gdzie zamiast jednego centralnego zakładu ubezpieczeń funkcjonują prywatne firmy, oferujące różne, konkurencyjne rozwiązania emerytalne i zdrowotne.


Dodatkowe źródła:

Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, www.zus.pl

Dobrowolny ZUS to poważne ryzyko, także dla zatrudnionych, www.rp.pl

Dobrowolny ZUS to zły pomysł - grozi zdemolowaniem systemu emerytalnego, www.prawo.pl

Data publikacji:
03 Mar 2023

0 Komentarze

Wpisz komentarz (od 5 do 5000 znaków)

Dziękujemy!

Twój komentarz został dodany. Po akceptacji, zostanie wyświetlony na stronie.

Podobne artykuły