Podstawowy rachunek płatniczy – najważniejsze informacje o PRP

Podstawowym produktem bankowym o charakterze depozytowym jest rachunek osobisty, nazywany również kontem osobistym. Jego właściciel lub właściciele mogą dokonywać z niego płatności, ale i przyjmować przelewy od innych osób czy instytucji. Banki mogą naliczać pewne opłaty związane z zakładaniem konta, korzystaniem z niego czy wykorzystywaniem karty płatniczej wydawanej właściwie w standardzie do rachunku bankowego. Jednak nie mogą one dotyczyć podstawowego rachunku płatniczego. Czym on jest i dlaczego wprowadzany jest w życie na bazie dyrektywy Unii Europejskiej?

Podstawowy rachunek płatniczy – co to jest?

Polskie banki, podobnie jak i instytucje bankowe działające na terenie wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej, musiały dostosować swoje oferty do wymogów dyrektywy UE dotyczącej podstawowego rachunku płatniczego.

Mowa tu o zaimplementowanej 8 sierpnia 2018 roku Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie porównywalności opłat związanych z rachunkami płatniczymi, przenoszenia rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego, w skrócie nazywanej dyrektywą PAD.

W ofercie polskich banków powinien znaleźć się w związku z tym podstawowy rachunek płatniczy. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych wskazuje, dla kogo powinien być prowadzony taki rachunek i na jakich zasadach. Ustawodawca nakazuje wszystkim bankom, oddziałom banków zagranicznych, instytucjom kredytowym oraz spółdzielczym kasom oszczędnościowo-kredytowym oferowanie podstawowych rachunków płatniczych, nazywanych w skrócie PRP.

Czym jest podstawowy rachunek płatniczy? Definicja wskazuje, że jest to rachunek w walucie polskiej, umożliwiający wykonywanie wpłat i wypłat konsumentom, którzy nie mają konta bankowego. Celem wprowadzenia PRP jest walka z wykluczeniem społecznym i finansowym obywateli Unii Europejskiej.

Jakie korzyści wiążą się z posiadaniem PRP?

PRP może być wygodnym sposobem używanym w celu podstawowych rozliczeń konsumenta w formie bezgotówkowej. Może służyć też np. seniorom do uzyskiwania świadczeń emerytalnych i rentowych z odpowiednich instytucji. Podstawowy rachunek płatniczy pozwala na dokonywanie jednak tylko niktórych transakcji, takich jak:

• Wpłaty środków pieniężnych.
• Wypłaty gotówki z PRP w bankomatach na terenie Polski i za granicą lub w placówce bankowej.
• Dokonywanie transakcji za pośrednictwem terminali płatniczych, ale tylko wówczas, gdy konsument wyrazi wolę zawarcia umowy również w zakresie usługi umożliwiającej realizację tego rodzaju wypłaty w sklepach, punktach usługowych, itp.
• Transakcje płatnicze, jak polecenia zapłaty (cykliczne i jednorazowe), polecenia przelewu, w tym zlecenia stałe, transakcje przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego.

Zgodnie z ideą podstawowego rachunku płatniczego, klient nie płaci za jego otwarcie i prowadzenie, za wydanie do niego karty płatniczej i jej obsługę. Wszystkie wspominane operacje dokonywane na PRP są bezwarunkowo bezpłatne, co oznacza, że jego posiadacz nie musi spełnić żadnych dodatkowych warunków, by nie płacić za konto i za jego obsługę.

Podstawowy rachunek płatniczy - kto może skorzystać?

Nie wszyscy Polacy uprawnieni są do założenia podstawowego rachunku płatniczego. Dla kogo jest on przeznaczony? Wyłącznie dla konsumentów niemających żadnego innego rachunku płatniczego prowadzonego w polskich złotych (PLN) na terytorium Polski.

Usługa kierowana jest tylko do konsumentów, czyli osób, które nie dokonują otwarcia takiego rachunku w ramach swojej działalności gospodarczej lub zawodowej. Nawet jeśli dana osoba ma już rachunek płatniczy, ale otwarty w innej, obcej walucie, nadal będzie uprawniona do skorzystania z PRP.

Jak założyć podstawowy rachunek płatniczy?

Procedura związana z zakładaniem podstawowego rachunku płatniczego przynajmniej teoretycznie jest bliźniaczo podobna do tej, która dotyczy tradycyjnego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. Dlatego klient powinien móc otworzyć w wybranym przez siebie banku PRP w placówce stacjonarnej, za pośrednictwem infolinii lub przez internet, przy użyciu elektronicznego formularza. Czasem jednak założenie PRP jest procedurą dostępną tylko w oddziale banku. Po złożeniu wniosku w wybranym przez konsumenta banku o otwarcie PRP instytucja ta ma 10 dni na wykonanie tego.

Bank przed otwarciem PRP dla nowego klienta może zweryfikować we własnym zakresie, czy nie jest on posiadaczem i użytkownikiem konta osobistego prowadzonego w złotówkach w innej instytucji. Weryfikacja statusu konsumenta możliwa jest za pośrednictwem centralnej bazy informacji o rachunkach.

Banki mają prawo odmówić założenia klientowi podstawowego rachunku płatniczego, jeśli potwierdzi się, że ma on już konto osobiste w złotówkach, ale również w sytuacjach, gdy:

• Bank podejrzewa, że PRP może służyć finansowaniu terroryzmu lub do prania brudnych pieniędzy.
• Bank dysponuje informacjami, że środki pochodzą z przestępstwa lub że klient popełnił w przeszłości przestępstwo z wykorzystaniem rachunku płatniczego.

Ile kosztuje prowadzenie PRP?

Cechą charakterystyczną PRP jest to, że prowadzony jest on nieodpłatnie, co oznacza, że bank nie może w związku z jego otwarciem i prowadzeniem pobierać od konsumenta żadnych opłat. Istnieje jeden wyjątek ustawowy w tym zakresie.

W ramach podstawowego rachunku płatniczego mogą być wykonywane nieodpłatnie transakcje do określonego limitu. Otóż po wykonaniu w ciągu jednego miesiąca 5 transakcji płatniczych zleconych przez konsumenta bank zyskuje możliwość pobrania opłaty za każdą kolejną operację realizowaną przez właściciela PRP w tym samym miesiącu. Jednak naliczane opłaty nie mogą być wyższe od tych, które instytucja bankowa stosuje w odniesieniu do danego typu transakcji w okresie ostatnich 12 miesięcy.

Do wskazanego limitu 5 transakcji miesięcznie wykonywanych za pośrednictwem podstawowego rachunku płatniczego nie wlicza się przy tym operacji dokonywanych w bankomatach oraz wpłatomatach, które należą do sieci bankowej.

Zobacz także: Jak wybrać dobre konto osobiste? >>

Podstawowy rachunek płatniczy – gdzie szukać najlepszej oferty?

Polskie banki i SKOK-i miały obowiązek przygotowania swoich ofert pod kątem wprowadzenia podstawowego rachunku płatniczego już w 2018 roku. Przejrzyjmy ich propozycje.

Czy można posiadać PRP i konto osobiste?

Podstawowy rachunek płatniczy jest produktem kierowanym wyłącznie do konsumentów, którzy nie posiadają konta osobistego w jakimkolwiek polskim banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Jeśli więc dana osoba ma już taki rachunek, to nie będzie uprawniona do otwarcia PRP dla siebie.

Może jednak zamknąć w swoim banku dotychczasowe konto osobiste, a następnie założyć, bez konieczności odczekania odpowiedniego czasu wynikającego z karencji, rachunek płatniczy.

Jeśli konsument ma konto walutowe, to może mieć równolegle z nim podstawowy rachunek płatniczy, bowiem ustawa wyklucza z grona posiadaczy PRP wyłącznie osoby będące właścicielami kont w polskich złotych.

Co będzie lepsze? Podstawowy rachunek płatniczy czy standardowe konto?

Podstawowy rachunek płatniczy i standardowe konto osobiste są pod wieloma względami bardzo podobne. Jako posiadacz PRP klient może przeprowadzać wszystkie operacje bankowe, jakie dostępne są także dla właścicieli standardowych ROR-ów.

Oprócz zwykłych przelewów, poleceń zapłaty i zleceń stałych, może też wypłacać gotówkę przy użyciu karty z bankomatów własnych banku w Polsce czy z bankomatów zagranicznych. Może ustanowić polecenie zapłaty czy wykonać przelew walutowy. Wszystkie te czynności są jednak płatne, podczas gdy na koncie osobistym niekoniecznie tak będzie.

Konto osobiste może mieć ustalony debet lub linię kredytową, w wysokości właściwej względem zdolności kredytowej klienta. Niemożliwe jest skorzystanie z takich rozwiązań w parze z PRP. Banki mogą stworzyć listę usług oraz produktów, które niedostępne są dla posiadaczy podstawowego rachunku płatniczego.

PRP jest atrakcyjną alternatywą dla standardowego konta osobistego dla osób, które dotychczas nie miały i nie mają żadnego rachunku i potrzebują go tylko do dokonywania kilku transakcji w miesiącu. Jeśli więc użycie konta ma być realizowane tylko w podstawowym zakresie, warto rozważyć podstawowy rachunek płatniczy z ograniczoną funkcjonalnością, ponieważ klient otrzymuje w związku z nim bezwarunkowe zwolnienie z opłat za konto i za kartę.

PRP – wady i zalety

Korzystanie z podstawowego rachunku płatniczego w ograniczonym zakresie, do 5 operacji w miesiącu, nie narazi posiadacza na ponoszenie z tego tytułu jakichkolwiek dodatkowych kosztów. Właściciel takiego konta może korzystać z niego tak, jak klienci tego samego banku ze standardowych rachunków osobistych. Oznacza to zwykle możliwość dokonywania operacji zarówno w placówce, jak i w bankowości internetowej.

Atutem oferty PRP jest to, że konsument otrzymuje do swojego bezpłatnego konta kartę płatniczą, pozwalającą na dokonywanie płatności w sklepach i punktach usługowych wyposażonych w terminal płatniczy.

Wadą rachunku podstawowego jest to, że w ramach PRP banki nie mają prawa do świadczenia innych usług niż te właściwe dla zwykłych kont osobistych. Wyklucza to więc możliwość skorzystania w parze z podstawowym rachunkiem płatniczym z linii kredytowej, czyli limitu kredytu odnawialnego przypisanego do konta.

Minusem związanym z PRP jest też to, że po przekroczeniu limitu 5 darmowych przelewów w miesiącu, w tym zleceń stałych, za kolejne klient będzie musiał zapłacić. Płatne będą także przelewy SEPA i transgraniczne transakcje płatnicze.

Konto PRP w niektórych przypadkach rzeczywiście będzie dla klienta najlepszym rozwiązaniem, jeśli nie będzie z niego korzystał bardzo często i wystarczy mu limit ustanowiony w ramach limitu.  

Sprawdź także czym jest: Konto socjalne – rachunek, którego nie zajmie komornik >>