Średnia krajowa w 2023. Ile wyniosła?

Średnia krajowa w Polsce zmienia się nie tylko z każdym rokiem, ale nawet kwartałem. Jej obliczenia budzą jednak pewne wątpliwości. Skąd się one biorą? Dowiedz się, ile wynosi przeciętne wynagrodzenie i czy realnie oddaje średnią zarobków w naszym kraju.

Czym jest średnia krajowa zarobków?

Osoby, które zarabiają średnią krajową, z pewnością mogą liczyć na otrzymanie kredytu hipotecznego, choć wiele zależy od kwoty, o jaką chcesz wnioskować. Tylko, ile dokładnie wynosi średnia pensja w naszym kraju?

Średnie wynagrodzenie mieszkańców Polski, często zwane średnią krajową, to obliczenie, które Główny Urząd Statystyczny prezentuje raz w każdym miesiącu. Jest to przeciętna wysokość wynagrodzeń, które uzyskuje się za wykonywanie pracy w Polsce. Podawana kwota jest wynagrodzeniem brutto, czyli przed odjęciem podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie emerytalne, chorobowe i rentowe.

Przeciętne wynagrodzenie to informacja istotna nie tylko dla ekonomistów, ale również dla społeczeństwa jako całości. Te dane pozwalają ocenić sytuację gospodarczą kraju oraz dostarczają istotnej wiedzy na temat średnich zarobków. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pełni również istotną rolę jako wskaźnik, uwzględniany przy ustalaniu podstaw składek na ubezpieczenia i związanych z nimi limitów.

Ile wynosi przeciętne wynagrodzenie Polaków w 2023?

GUS regularnie publikuje wyniki brutto wynagrodzeń co miesiąc, kwartał oraz rok. Ile wynosi średnia krajowa na ten moment? Z najnowszych danych wynika, że przeciętne wynagrodzenie w III kwartale 2023 roku wyniosło 7194,95 zł, co stanowi wzrost o ponad 11 proc. w porównaniu do roku poprzedniego.

Oznacza to średnią krajową netto w 2023 roku na poziomie ok. 5350 zł netto. Jeśli Twoje zarobki oscylują wokół tego poziomu, to można mówić o zdolności kredytowej na poziomie nawet ponad 500 tys. zł, choć wiele zależy od posiadanych zobowiązań czy kosztów życia.

Sprawdź też: Ile dostaniesz kredytu zarabiając średnią krajową?

Jak obliczana jest średnia krajowa?

Przy prezentacji średniej krajowej, GUS  zawsze uwzględnia jej kwotę brutto, czyli przed opodatkowaniem. Oznacza to zatem, że w rzeczywistości Polacy zarabiają na rękę znacznie mniej.

Jak obliczana jest średnia krajowa? Proces kalkulacji tej wartości polega na sumowaniu zarobków danej grupy pracowników w obrębie badanej populacji, a następnie dzieleniu tej sumy przez przeciętną liczbę zatrudnionych w danym okresie. Wpływ na wysokość średniej krajowej mają:

• zarobki brutto osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,
• wypłaty z tytułu udziału w zysku do podziału,
• wypłaty z tytułu nadwyżki bilansowej w spółdzielniach.

Wyliczenia średniej krajowej budzą jednak spore wątpliwości, zwłaszcza z uwagi na fakt, że nie uwzględniają zarobków znacznej części społeczeństwa. Do obliczeń nie są bowiem wliczane:

• wynagrodzenia wynikające z umów cywilnoprawnych, takich jak umowy-zlecenia i umowy o dzieło;
• wynagrodzenia osób zatrudnionych do pracy nakładczej;
• dochody przedsiębiorców;
• wynagrodzenia osób pracujących za granicą.

Jak zatem widać dochody znacznej części osób nie są brane pod uwagę przy obliczaniu przeciętnego wynagrodzenia.

Zobacz: Najniższa krajowa 2024 stawka brutto i netto. Ile wyniesie?

Czy średnia krajowa odzwierciedla wysokość zarobków w Polsce?

Przeciętne wynagrodzenie krajowe nie oddaje rzeczywistych zarobków w Polsce. Jedynie niewielki odsetek pracowników osiąga poziom przeciętnej płacy, który jest regularnie publikowany przez GUS. Około 70 proc. populacji otrzymuje wynagrodzenie niższe niż średnia.

Dlaczego zatem średnia krajowa nie jest adekwatnym odzwierciedleniem wynagrodzeń Polaków? Główną przyczyną tak wysokiej średniej jest uwzględnienie w obliczeniach GUS wynagrodzeń osób, które osiągają najwyższe dochody. To oznacza, że osoby zarabiające kwoty zbliżone do płacy minimalnej mają znacznie mniejszy wpływ na średnią niż ci, których zarobki sięgają milionów. W rezultacie średnie wynagrodzenie jest zawyżane przez grupę osób o wysokich dochodach.

Ponadto, dane dotyczące średniej krajowej GUS ograniczają się jedynie do firm zatrudniających co najmniej 10 pracowników. W rezultacie nie uwzględniają małych i mikroprzedsiębiorstw, które stanowią znaczną większość na polskim rynku pracy. Dodatkowo, umowy cywilnoprawne, takie jak umowy zlecenie czy o dzieło, nie są wliczane w obliczeniach, co pomija istotną grupę pracowników, często otrzymujących niższe wynagrodzenia.

Realna średnia krajowa może zatem przedstawiać się zupełnie inaczej. Eksperci ekonomiczni podkreślają, że o wiele dokładniejszym odzwierciedleniem naszych zarobków jest mediana wynagrodzenia. Ostatnie dostępne dane GUS na ten temat pochodzą z 2020 roku, gdzie w październiku mediana wyniosła 4702,66 zł brutto. Warto zauważyć, że była ona niższa o 22,2 proc. w porównaniu do średniego wynagrodzenia, które w tym samym okresie wyniosło 5748,24 zł.

Przypomnijmy, że GUS definiuje medianę jako wynagrodzenie środkowe, które dzieli zatrudnionych na dwie równoliczne grupy: jedna otrzymuje wynagrodzenie niższe od mediany, a druga wyższe. Takie podejście daje bardziej reprezentatywny obraz struktury wynagrodzeń w społeczeństwie.

Czy wiesz: Ile trzeba zarabiać, żeby dostać kredyt 2 procent? 

Przeciętne wynagrodzenie w Polsce na przestrzeni ostatnich lat

Jak zmieniało się przeciętne wynagrodzenie w Polsce na przestrzeni ostatnich lat? Z pewnością można mówić o sporym wzroście. W poniższej tabeli sprawdzisz wysokość średniej krajowej w ciągu ostatnich 13 lat.

Wartość średniego wynagrodzenia stanowi przede wszystkim wskaźnik orientacyjny, który znajduje zastosowanie głównie w analizach ekonomicznych, będąc przedmiotem zainteresowania specjalistów. Jednakże, poprzez ich pośrednictwo, średnie wynagrodzenie dostarcza pewne wskazówki również szerszym grupom pracowników oraz pracodawców, umożliwiając im zorientowanie się, w jaki sposób ewoluują poziomy wynagrodzeń.

Określenie wysokości średniej krajowej nie zawsze jest adekwatnym parametrem do dokładnego pomiaru zarobków w naszym kraju. Warto podkreślić, że istnieje szereg innych czynników, które wpływają na pełny obraz sytuacji finansowej społeczeństwa. Ekonomiści sugerują, aby kierować się raczej medianą zarobków w Polsce aniżeli przeciętnym wynagrodzeniem.

Polecamy także: Siła nabywcza pieniądza – od czego zależy i dlaczego dzisiaj jest niska?