Co to jest oprocentowanie lokaty? Jak rozumieć oprocentowanie w skali roku?

  • 04 Maj 2022 | 09:00
  • 8 min. czytania
  • Komentarze(0)
Lokata bankowa, inaczej nazwana depozytem terminowym, to sposób na przechowanie wybranej kwoty pieniędzy przez określony czas w zamian za uzyskanie odsetek od depozytu. Jednym z kluczowych czynników, które wpływają na uzyskany zysk, poza kapitalizacją, rodzajem oraz długością jej trwania, jest oprocentowanie lokaty. Co to jest? Jakie są jego rodzaje i czym się różnią? Sprawdź, jakie oprocentowanie lokaty wybrać.
Co to jest oprocentowanie lokaty? Jak rozumieć oprocentowanie w skali roku?

Z tego artykułu dowiesz się:

Więcej

Jednym z najpopularniejszych produktów bankowych, obok kont osobistych i kredytów gotówkowych, są lokaty terminowe. Ich oprocentowanie jest kluczowym elementem pozwalającym porównać atrakcyjność ofert przedstawianych przez banki. Podobnie jak w przypadku kredytów może być stałe lub zmienne. Podpowiadamy, co oznacza oprocentowanie w skali roku, a także jak je obliczyć.

Co to jest oprocentowanie lokaty?

Oprocentowanie lokaty jest miarą zysku, jaki będzie Ci przysługiwać za udostępnienie pieniędzy bankowi, dlatego też warto na nie zwrócić uwagę, gdy zastanawiasz się nad tą formą inwestycji. Należy wiedzieć, że banki podają wysokość oprocentowania w skali roku bez względu na to, na jak długo złożysz środki do depozytu. Najwyższe oprocentowanie lokaty nie gwarantuje jednak najwyższych zysków. Na wysokość odsetek wpływają też bowiem inne czynniki, takie jak na przykład kapitalizacja. 

Co wpływa na oprocentowanie lokat? Przede wszystkim wysokość stóp procentowych. Znaczenie ma także sytuacja na rynku międzybankowym oraz konkurencja między bankami komercyjnymi. Im wyższa, tym banki są bardziej skłonne zaproponować Ci lokatę na korzystnych warunkach.

Oprocentowanie stałe i zmienne w lokatach

Bank może zaproponować Ci stałe lub zmienne oprocentowanie lokaty. To pierwsze oznacza, że bank przez cały czas trwania lokaty nie zmieni jego wysokości. Możesz więc jeszcze przed ulokowaniem środków w depozycie dokładnie obliczyć wysokość uzyskanych pod koniec lokaty odsetek. Jest to zatem bezpieczna i pewna inwestycja, ale zwykle gwarantująca mniejszy zysk.

Co to jest oprocentowanie zmienne lokaty? Oprocentowanie zmienne w skali roku, jak sama nazwa wskazuje, może być zmienianie w tym czasie, kiedy pieniądze są złożone w depozycie. Zwykle decyzje dotyczące zmiany wysokości oprocentowania podyktowane są zmianami stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski.

Jeśli zdecydujesz się na taki rodzaj oprocentowania, nie będziesz w stanie obliczyć dokładnej wysokości otrzymanego z odsetek zysku, co jednak nie oznacza, że jest to gorszy wybór.

Jak działa oprocentowanie na lokacie? Czemu podaje się je „w skali roku”?

Oprocentowanie lokat podawane jest w skali roku. Dzięki temu łatwiej można porównać lokaty, a także wyliczyć zysk, jaki przyniesie inwestycja.

Zaznaczyć trzeba także, że banki nie mogą dowolnie kształtować oprocentowania lokaty. Jest ono zależne od wysokości stóp procentowych. Gdy NBP podnosi ich poziom, zwiększa się także oprocentowanie lokat. Widocznie jest to zwłaszcza teraz, gdy mamy do czynienia z wieloma następującymi po sobie podwyżkami.

Oprocentowanie lokaty ze względu na efekt kapitalizacji

W zależności od tego, czy uwzględnia się efekt kapitalizacji, czy też nie, wyróżnia się oprocentowanie efektywne lub oprocentowanie nominalne lokaty. Co to jest? Oprocentowanie efektywne bierze pod uwagę okres kapitalizacji, podczas gdy oprocentowanie nominalne nie uwzględnia tego czynnika.

To ważne!

Kapitalizacja określa, jak często odsetki dopisywane są do zgromadzonego kapitału. Standardowo ma miejsce na koniec trwania lokaty, ale w praktyce banki stosują również kapitalizację półroczną, kwartalną, miesięczną lub dzienną. Zasadniczo im krótszy jest okres kapitalizacji przy tym samym oprocentowaniu, tym większe będą Twoje zyski z lokaty. 

Oprocentowanie realne na lokacie

Oprocentowanie realne, poza tym, że uwzględnia kapitalizację, bierze też pod uwagę inflację. Jest to więc oprocentowanie efektywne pomniejszone o wysokość inflacji.

Jeśli na przykład ulokowałeś kapitał na lokacie oprocentowanej na 4% (z uwzględnieniem podatku od zysków kapitałowych), a inflacja równa jest 2,5%, Twój realny zysk w skali roku będzie równy 1,5% wysokości ulokowanego kapitału. Warto o tym pamiętać zwłaszcza teraz, gdy inflacja w Polsce jest dwucyfrowa i stale rośnie.

Oprocentowanie lokaty według jej rodzaju

Wskazane powyżej typy oprocentowania to najbardziej podstawowe sposoby obliczania przysługujących Ci odsetek. Na rynku finansowym znajdziesz również inne, bardziej konkretne typy lokat. Czym się one od siebie różnią?

Lokata progresywna

Lokata progresywna to lokata, w której możesz powiększyć pierwotnie zakładaną kwotę depozytu. W zależności od ustaleń z bankiem dopłaty mogą być obowiązkowe lub dowolne. Często lokaty progresywne wymagają wpłacania co miesiąc konkretnej kwoty do depozytu.

Z każdą kolejną wpłatą zwiększa się kapitał podstawowy, a wraz z nim wysokość doliczanych odsetek. W przypadku lokaty progresywnej żadna z kolejnych dopłat nie wymaga podpisywania nowej umowy.

Lokata dynamiczna

Lokaty dynamiczne to szczególny rodzaj lokat progresywnych. Niekiedy są one nazywane w ten sam sposób. W przypadku lokaty dynamicznej w kolejnych okresach (najczęściej miesięcznych) rośnie wysokość oprocentowania lokaty. Coraz wyższe oprocentowanie jest zachętą do utrzymania środków na lokacie, mimo że jej zamknięcie zwykle nie powoduje utraty naliczonych dotychczas odsetek.

Lokata dynamiczna utrudnia wyliczenie prognozowanych zysków z odsetek. Naliczane są bowiem osobno w każdym miesiącu.

Abyś mógł zorientować się, jakie będzie rzeczywiste oprocentowanie w momencie wycofania środków, musisz obliczyć wysokość średniej arytmetycznej oprocentowania miesiąca, w którym chcesz zrezygnować z lokaty oraz poprzedzających okresów. 

Polecamy także: Zerwanie lokaty. Zobacz, jakie mogą być konsekwencje zlikwidowania lokaty

W przypadku rocznej lokaty reklamowanej hasłem „Oprocentowanie 15%” wyliczenia będą wyglądać tak, jak prezentuje tabela:

Miesiąc

Oprocentowanie

Średnia narastająca

1

1%

1%

2

2%

1,5%

3

3%

2%

4

4%

2,5%

5

5%

3%

6

6%

3,5%

7

7%

4%

8

8%

4,5%

9

9%

5%

10

10%

5,5%

11

11%

6%

12

15%

6,75%

Lokata rentierska

Lokata rentierska to zwykle lokata wieloletnia, w której odsetki nie są kapitalizowane. Są natomiast wypłacane w regularnych odstępach czasu. Najczęściej wypłaty te odbywają się co miesiąc lub co kwartał. Nazwa tej lokaty wzięła się do słowa rentier, czyli osoby utrzymującej się z zysków związanych z posiadanym kapitałem.

Lokaty rentierskie zwykle są wysoko oprocentowane, ale dostępne dla nielicznych klientów ze względu na wysoką kwotę minimalną, jaka może być utrzymywana w depozycie.

Lokata overnight

Lokata overnight to typ lokaty, której nazwę przetłumaczysz jako lokata „na noc”. Jak działa? W tym przypadku bank blokuje wieczorem określoną kwotę na Twoim koncie, a rano uwalnia ją, dopisują automatycznie wyliczone odsetki. Minusem tego typu lokaty jest wysoka kwota minimalna, jakiej wymaga bank. Z tego względu lokaty te najczęściej zakładane są przez korporacje lub inne podmioty z dysponujące znaczącym kapitałem.

Lokata automatyczna

Lokata automatyczna to bardzo wygodne rozwiązanie z punktu widzenia klienta. Zakładana jest ona automatycznie przez bank w momencie spełnienia pewnych warunków określonych w umowie zawartej z klientem. Warunkiem może być na przykład przekroczenie pewnego poziomu środków na koncie. W bardzo podobny sposób działa mechanizm, który przelewa nadwyżkę na koncie osobistym na konto oszczędnościowe.

Lokata negocjowana

Lokata negocjowalna to propozycja dla najbardziej przedsiębiorczych klientów, którzy chcą, aby ich środki zostały potraktowane indywidualnie. Oprocentowana jest ona w wysokości ustalonej pomiędzy bankiem a klientem. Teoretycznie każdy klient może negocjować warunki depozytu, jednak w praktyce największe szanse na taką lokatę mają osoby z odpowiednio dużym kapitałem, a tym samym wysoką pozycją negocjacyjną.

Lokata z funduszem

Lokata hybrydowa to produkt finansowy, który składa się z dwóch elementów. Część odkładanych środków trafia na klasyczną lokatę, a część do funduszu inwestycyjnego. Zwykle oprocentowanie lokaty z funduszem jest zachęcająco wysokie. Niestety ten typ lokaty jest wyjątkowo ryzykowny. Daje szansę na wyjątkowo wysokie zyski, ale również niesie za sobą ryzyko utraty środków, jeżeli inwestycje funduszu zakończą się niekorzystnie.

Planujesz otworzyć depozyt? Zobacz, na co zwrócić uwagę przy wyborze lokaty

Lokata strukturyzowana

Tak samo, jak lokata z funduszem, lokata strukturyzowana składa się z dwóch elementów. W tym przypadku część środków przeznaczana jest na stabilne instrumenty finansowe, takie jak lokaty lub obligacje, a druga część inwestowana jest w instrumenty, które obarczone są ryzykiem zmian w notowaniach na rynkach finansowych (na przykład w opcje). Ten typ lokaty zwykle zakłada się z myślą o wieloletnim inwestowaniu.

Lokaty strukturyzowane wymagają od Ciebie posiadania większej wiedzy związanej z funkcjonowaniem rynku finansowego. Niektóre z nich dają ograniczoną gwarancję ochrony kapitału. Jeżeli inwestycje okażą się nieudane, straty mogą zostać pokryte z zysków z lokat lub obligacji. Są to jednak depozyty, które dają szanse na stosunkowo wysokie zarobki.

Jak obliczyć oprocentowanie lokaty?

Wzór na oprocentowanie lokaty nie należy do skomplikowanych. Takie obliczenia możesz więc wykonać samodzielnie. Poniżej podajemy przykład i odpowiadamy od razu na przykładowe pytanie, co oznacza oprocentowanie 2,5 w skali roku

Załóżmy, że wybierasz lokatę 3-miesięczną z oprocentowaniem 2,5% w skali roku i wpłacasz na nią 10 tys. złotych. Ile zyskasz? 

Wzór oprocentowania lokaty w tym przypadku to: (10 000 zł x 2,5%) / 365 dni * 91 dni. 

Oznacza to więc, że Twój zysk wyniesie ok. 60 złotych. Jak zatem widzisz, nie jest to wysoka kwota.

Co się dzieje z oprocentowaniem lokaty po jej zerwaniu?

Co się stanie, jeśli zerwiesz warunki lokaty w bankach? Oprocentowanie może w takiej sytuacji nie przynieść Ci zysku. Konsekwencją zerwania lokaty przed jej końcem często jest bowiem niewypłacenie należnych odsetek.

Niekiedy bank wypłaca w takiej sytuacji tylko część zysku. Może tak być na przykład, jeśli lokata zostanie zerwana przed samym końcem jej trwania.

Rezygnacja z depozytu dość szybko po jego otworzeniu nie niesie za sobą żadnych zysków. Każdy bank może jednak samodzielnie określać warunki zamknięcia lokaty, dlatego warto się z nimi wcześniej zapoznać, aby wiedzieć, czego się spodziewać.

Na koniec polecamy jeszcze: Lokaty czy obligacje – co pozwoli nam lepiej zachować oszczędności?

Data publikacji:
04 Maj 2022

0 Komentarze

Wpisz komentarz (od 5 do 5000 znaków)

Dziękujemy!

Twój komentarz został dodany. Po akceptacji, zostanie wyświetlony na stronie.

Podobne artykuły