Kiedy wniosek kredytowy trafia do banku, jego pracownicy rozpoczynają żmudną procedurę weryfikacji podania. Jeśli i Ty ubiegasz się o kredyt gotówkowy lub kredyt hipoteczny bądź dopiero zamierzasz go zaciągnąć, powinieneś wiedzieć, czym jest credit scoring. Pojęcie to dotyczy oceny Twojej osoby jako potencjalnego kredytobiorcy. Co to jest scoring kredytowy? Czy w każdym banku będzie miał taki sam charakter?
Co to jest credit scoring?
W każdej instytucji, która w swojej ofercie ma kredyt gotówkowy czy kredyt hipoteczny, dokonywana jest wnikliwa ocena wiarygodności kredytowej klienta. Jeśli ubiegasz się o zobowiązanie, musisz mieć świadomość, że bank stworzy dla ciebie credit scoring. Co to jest?
Za tym pojęciem kryje się koncepcja pozwalająca na ocenę wiarygodności kredytowej klienta, który chce zaciągnąć zobowiązanie w banku. Scoring to inaczej system punktowy, który bank stosuje, aby ocenić, czy nadajesz się na kredytobiorcę, czy też nie. Pracownik banku nadaje punkty dla określonych kategorii, a później je zlicza.
Dobry scoring kredytowy jest kluczowy dla wydania pozytywnej decyzji kredytowej przez bank. Takie instytucje mogą stosować różne standardy w ocenie klienta – mogą brać pod uwagę m.in. Twój zawód czy sytuację finansową. Po co to wszystko? Badanie wiarygodności klienta stosowana jest przez instytucje w celu ograniczania ryzyka, jakie nierozerwalnie związane jest z udzieleniem zobowiązania danej osobie.
Bankowy credit scoring, integralny element procesu weryfikacji kredytowej klienta starającego się o kredyt, charakteryzuje się kilkoma podstawowymi cechami.
- Bazowanie na zebranych danych historycznych, które pochodzą z porównywania ze sobą w praktyce grup rzetelnych i nierzetelnych kredytobiorców, ubiegających się o zobowiązanie w określonym czasie w danym banku. Bank może wypracować sobie na przykład przekonanie, że większym prawdopodobieństwem braku spłaty kredytu charakteryzują się przedstawiciele tzw. wolnych zawodów niż ci, którzy pracują w sferze budżetowej.
- Okresowa modyfikacja w celu modernizowania oceny wiarygodności potencjalnego kredytobiorcy.
- Celem metody jest rzetelne zbadanie zdolności kredytowej kredytobiorców ze względu na interesy kredytodawcy (banku). Scoring klienta ma więc zabezpieczyć bank przed udzieleniem kredytu osobie, która nie będzie w stanie go spłacić.
- Oparcie metody oceny na zaakceptowanych i zatwierdzonych już metodach statystycznych.
Z czego składa się credit scoring? Jak działa ocena kredytowa?
System scoringu bankowego budowany jest celowo i w sposób przemyślany w każdym banku czy innej instytucji, w której jest wykorzystywany. W pierwszej fazie tworzy się koncepcję systemową – chodzi o określenie tego, jacy klienci będą oceniani w ten sposób i do czego właściwie ma służyć ocena klienta. Zajmuje się tym zespół specjalistów, w którego skład wchodzą analitycy kredytowi, eksperci z zakresu sprzedaży, statystyk czy informatyki.
Jak działa credit check? Ocena scoringowa opiera się na prostej zasadzie – bank ma formularz, który może zawierać różne podpunkty. W każdym jako klient zostaniesz oceniony – przyznane ci zostaną punkty za poszczególne cechy, np. zawód, wiek, płeć, liczbę osób w gospodarstwie domowym itp.
Ile trzeba mieć punktów w BIK, aby uzyskać kredyt? Im więcej ostatecznie otrzymasz, tym większe masz prawdopodobieństwo, że bank uzna cię za potencjalnie dobrego kredytobiorcę i udzieli kredytu.
Każda instytucja może nieco inaczej stosować w praktyce metodę credit scoringu, głównie z uwagi na fakt, że w metodzie tej potencjalny kredytobiorca może być oceniany na podstawie innych kryteriów.
Credit scoring – klasyfikacja i metody
Wyróżnia się wiele rodzajów scoringu klienta, a o tym, z którym z nich mamy do czynienia, decyduje przyjęte kryterium klasyfikacji, tj.:
- cel analizy scoringowej;
- rodzaj kredytów – na jego podstawie można wyróżnić np. scoring kredytów konsumpcyjnych w bankach (kredytów gotówkowych czy hipotecznych), a także scoring kredytów gospodarczych;
- oceniany podmiot – na tej podstawie można wyróżnić scoring odnoszący się do klientów będących osobami fizycznymi lub podmiotami gospodarczymi;
- cel wykorzystania – możesz spotkać się z credit scoringiem zewnętrznym, tworzonym dla obcych instytucji, jak również wewnętrznym, tworzonym przez każdy bank na własne potrzeby;
- podmiot dokonujący oceny ryzyka kredytowego – możesz mówić o credit scoringu banku komercyjnego czy banku centralnego, a także scoringu agencji ratingowej, biura kredytowego itp.;
- dziedzina, w której scoring jest wykorzystywany – wyróżnić można ubezpieczeniowy, bankowy czy marketingowy.
Ważnym elementem systemu scoringowego jest karta aplikacyjna, w której wykorzystywane są metody statystyczne do oceny wiarygodności kredytowej danej osoby. Poszczególnym cechom kredytobiorców przypisywane są punkty według odpowiednio przygotowanej przez bank skali – wag. Pod uwagę w karcie aplikacyjnej bierze się m.in.:
- wykonywany zawód,
- wykształcenie,
- wiek,
- płeć,
- status mieszkaniowy,
- miejsce zamieszkania,
- okres zamieszkania pod danym adresem,
- posiadanie telefonu komórkowego,
- stan cywilny,
- liczbę osób w gospodarstwie domowym – pozostających na utrzymaniu potencjalnego kredytobiorcy,
- wysokość miesięcznych dochodów,
- posiadanie rachunków bankowych,
- referencje bankowe,
- posiadanie ubezpieczeń na życie i programów oszczędnościowych,
- okres zatrudnienia w tym samym przedsiębiorstwie,
- posiadane karty płatnicze,
- posiadanie samochodu,
- okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy.
To tylko jedne z wielu cech, jakie mogą być brane pod uwagę w banku przy tworzeniu oceny scoringowej. Bank podczas badania wiarygodności klienta zawsze obliczy też tzw. punkt odcięcia, czyli inaczej – dolny próg przyznania kredytu, któremu odpowiadać będzie konkretna liczba punktów, jakie dana osoba musi kategorycznie zdobyć, aby zostać kredytobiorcą.
Zobacz też: Jak zbudować dobrą historię kredytową?
Credit scoring i rodzaje wyróżniane ze względu na funkcje
Ze względu na pełnione funkcje scoring klienta można podzielić na trzy odrębne podgrupy:
- użytkowy (application scoring),
- behawioralny (behavioural scoring),
- zysku.
Credit scoring jako metoda oceny zdolności kredytowej stosowany jest w scoringu użytkowym. Bank z jego wykorzystaniem ocenia w ten sposób nowych klientów ubiegających się o kredyty gotówkowe, kredyty hipoteczne i inne.
Na podstawie analizy danych dotyczących obecnych i byłych kredytobiorców, jest on w stanie określić, czy nowy klient może uzyskać zobowiązanie, czy też nie. Opierając się na danych statystycznych, bank buduje specyficzną kartę scoringową, którą uzupełnia dla Ciebie przy ocenie zdolności kredytowej. Nie tylko zresztą tego typu instytucje sięgają po podobne rozwiązania. Posiłkują się nim również towarzystwa ubezpieczeniowe czy przedsiębiorstwa wysyłkowe.
Kolejnym ważnym pojęciem jest scoring behawioralny używany do oceny stałych klientów, czyli tych, którzy korzystali już z oferty kredytodawcy. To zdecydowanie odróżnia go od użytkowego, stosowanego w odniesieniu do zupełnie nowych klientów.
Scoring behawioralny pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy klient spełnia określone w banku warunki, aby można mu było zaoferować dodatkowy produkt z oferty bankowej, np. kartę kredytową do kredytu hipotecznego czy zwiększenie linii kredytowej w koncie osobistym.
Ostatni scoring, zysku, wyodrębniony został z uwagi na to, że pozwala określić indywidualną politykę sprzedażową. Ma wewnętrzny charakter i skupia się na osiągnięciu maksymalnego zysku, nie zaś na ograniczaniu ryzyka kredytowego, jak w przypadku scoringu użytkowego czy behawioralnego. Scoring kredytowy zysku stosowany jest, kiedy trzeba określić politykę sprzedażową banku, tj. ocenić, czy instytucji bardziej opłaca się zmaksymalizować zysk na kliencie, czy na produkcie.
Jak sprawdzić scoring kredytowy w BIK?
Zadajesz sobie zapewne teraz pytanie, jak sprawdzić scoring BIK i czy w ogóle możesz to zrobić. Oczywiście, że tak, o ile wcześniej starałeś się o kredyt. Sprawdź zatem, czy jesteś w BIK. Możesz pobrać raport BIK, który zawiera Twoja ocenę jako kredytobiorcy. Jest on dość czytelny, dlatego łatwo dowiesz się z niego, jak interpretować otrzymaną liczbę punktów. Znajdziesz w nim również wyjaśnienia wskazujące, jakie elementy wpłynęły na Twój scoring. Warto przy tym wiedzieć, że podstawowy, jednorazowy raport BIK jest płatny i kosztuje 39 zł.
Jak poprawić scoring w BIK?
Zastanawiasz się, jak podnieść scoring w BIK? Najpierw musisz się zastanowić, czy możesz to zrobić. Wiesz już, jakie elementy podczas oceny są brane pod uwagę. Nie na wszystkie masz wpływ, jak chociażby wiek czy płeć. Są jednak i takie, które możesz zmienić. Jak zwiększyć scoring BIK? Musisz poprawić swoją zdolność kredytową, a to oznacza nie tylko zwiększenie zarobków, ale i np. spłacenie dotychczasowych zobowiązań.
Przeczytaj też: Jak zwiększyć swoje szanse na kredyt hipoteczny? 7 skutecznych sposobów!
Credit scoring – podsumowanie
Credit scoring jako metoda oceny zdolności kredytowej jest obiektywnym narzędziem, które pozwoli ocenić, czy będziesz dobrym kredytobiorcą.
Jeśli scoring kredytowy dla danego klienta jest bardzo niski, to albo jego wniosek kredytowy o kredyt gotówkowy, kredyt hipoteczny czy inny zostanie odrzucony, albo bank zaoferuje zobowiązanie w niższej kwocie i z koniecznością zapewnienia dodatkowych zabezpieczeń spłaty zobowiązania. Scoring bankowy jest czytelny i możesz mieć do niego wgląd, gdy sprawdzisz raport BIK.
0 Komentarze