Podatek od lokaty. Czy odsetki kapitałowe z lokaty są opodatkowane?

Dla wielu osób lokaty bankowe są najprostszą i najbezpieczniejszą formą pomnażania oszczędności. Banki oferują je w wielu rodzajach – m.in. jako standardowe lokaty terminowe lub strukturyzowane, które umożliwiają osiągnięcie zysków także z inwestycji na rynkach finansowych. W obu przypadkach zysk z lokaty obniżany jest przez podatek od odsetek kapitałowych. Ma on zatem znaczenie przy wyborze produktów oszczędnościowych, ponieważ przez opodatkowanie niektóre z nich okazują się mało opłacalne.

Czy zysk z lokaty jest opodatkowany?

Podatek od lokat bankowych obowiązuje w Polsce od 2002 roku. To właśnie wtedy do polskiego systemu podatkowego wprowadzono nowe obciążenie pod postacią podatku od dochodów i zysków kapitałowych. Potocznie nazywa się go podatkiem Belki, ponieważ jego pomysłodawcą był profesor Marek Belka pełniący w latach 2001-2002 funkcje ministra finansów.

Podatek od lokaty należy zapłacić od wypracowanych na niej odsetek. To właśnie one są zyskiem kapitałowym, dlatego precyzyjnie należy go nazwać podatkiem od zysku z lokaty bankowej. Nie jest on zatem pobierany od całej sumy oszczędności, a jedynie od kwoty odsetek, jakie „narosły” wskutek oprocentowania lokaty.

Początkowo podatek Belki pobierany był wyłącznie od odsetek od depozytów bankowych, czyli głównie od lokat terminowych oraz kont oszczędnościowych.

Później obciążono nim również zyski z inwestycji w instrumenty finansowe. Właśnie dlatego na pytanie, czy zysk z lokaty strukturyzowanej podlega opodatkowaniu, odpowiedź brzmi twierdząco. W ich przypadku zyskiem są odsetki wypracowane dzięki inwestycjom w instrument bazowy, którym mogą być akcje, indeksy giełdowe, waluty, czy surowce. Zyski z inwestycji w takie instrumenty są także opodatkowane podatkiem Belki.

Opodatkowane są zatem wszystkie rodzaje lokat – terminowe, strukturyzowane, progresywne itp.

Czy wśród oferty banków znajdziemy lokaty bez podatku Belki?

Podatek Belki znacząco obniża zysk z lokat, dlatego jego wprowadzenie zniechęciło Polaków do lokowania oszczędności w bankach. Instytucje bankowe swego czasu szybko znalazły na to sposób, oferując produkty finansowe bez podatku Belki.

Były to przede wszystkim lokaty o jednodniowej kapitalizacji, ponieważ w ich przypadku doliczane po jednym dniu odsetki często nie przekraczały 2,5 zł, a więc wyliczony od nich podatek był mniejszy niż 50 groszy. Ówcześnie obowiązujące przepisy pozwalały zaokrąglić tak niski podatek w dół do pełnego złotego, a więc w praktyce spadał on do 0 zł.

Warto też wspomnieć, że po wprowadzeniu nowych przepisów w 2012 roku popularne stały się polisolokaty. Były one kolejnym pomysłem na lokaty bez podatku Belki, ponieważ jako produkty oparte na produkcie ubezpieczeniowym nie były opodatkowane. Nowelizacja przepisów w 2015 roku jednak opodatkowała i ten instrument finansowy, dlatego przestał być on sposobem na ominięcie podatku Belki.

Podsumowując, lokata bez podatku w 2022 roku jest niemożliwa do znalezienia – każdy rodzaj lokaty bankowej obciążony jest podatkiem od zysków kapitałowych i trzeba się z tym pogodzić.

Ile wynosi podatek od odsetek kapitałowych z lokaty bankowej?

Czas wyjaśnić, ile wynosi podatek Belki od lokat. Jego wysokość od wielu lat jest niezmienna i wynosi 19%.

Przypomnijmy jednak, że opodatkowanie lokat bankowych dotyczy wyłącznie odsetek. Są one opodatkowane podatkiem Belki bez względu na wysokość. Nawet niewielka kwota odsetek będzie zatem obciążona podatkiem, co wynika ze wspomnianych wyżej przepisów.

Warto też mieć świadomość, że podatek Belki naliczany jest od zysków z wszelkiego rodzaju lokat (również tych walutowych), a także od odsetek wypracowanych na kontach oszczędnościowych.

Jak samodzielnie wyliczyć zysk z lokaty, znając wysokość podatku?

Wiedza na temat tego, ile wynosi podatek od odsetek bankowych, przydaje się do obliczenia faktycznie uzyskanego dochodu z lokaty. Podane przez bank oprocentowanie pozwala bowiem wyliczyć jedynie zysk brutto. Dopiero po odjęciu od niego podatku od odsetek uzyskamy zysk z lokaty netto, a więc ten, który zostanie nam wypłacony przez bank.

Poniżej przedstawiamy przykład, jak wyliczyć zysk z lokaty bankowej.

Założenia:

• lokata terminowa na okres 12 miesięcy z kapitalizacją jednorazową przypadającą na koniec umowy,
• kwota depozytu: 10 000 zł,
• oprocentowanie lokaty: 3,5%
• podatek od odsetek: 19%

Zysk brutto z lokaty po 12 miesiącach wyniesie: 10000 zł x 3,5% = 350 zł

Podatek od odsetek: 350 zł x 19% = 66,50 zł

Zysk netto z lokaty po opodatkowaniu wyniesie: 350 zł – 66,50 zł = 283,50 zł

Wiele osób zastanawia się, na co zwrócić uwagę przy wyborze lokaty i najczęściej głównym kryterium wyboru jest wysokość oprocentowania. Warto jednak pamiętać, że zysk z lokaty bankowej zależy także od okresu oszczędzania oraz od kapitalizacji odsetek, a więc od częstotliwości ich dopisywania.

Szczególnie ważna jest kapitalizacja – im częściej ona następuje, tym na większy zysk można liczyć. W naszym przykładzie, gdyby bank dokonywał kapitalizacji odsetek co miesiąc, zysk z lokaty brutto wyniósłby 354,58 zł. Wyższy byłby także podatek (67,43 zł), ale „na czysto” lokata pozwoliłaby i tak więcej zarobić, bo suma wypłaconych odsetek wyniosłaby 287,15 zł.

Okres trwania lokaty także jest niezwykle ważny. Banki często proponują bowiem bardzo krótkie lokaty, np. na 3 miesiące, które pozornie mają bardzo atrakcyjne oprocentowanie. Jest ono jednak określone zazwyczaj jako „w skali roku”, dlatego po 3 miesiącach zysk z takiej lokaty jest znacznie niższy niż po 12 miesiącach oszczędzania przy danym oprocentowaniu.

Jeśli od takiego zysku odejmiemy jeszcze podatek Belki, może się okazać, że na trzymaniu depozytu zarobiliśmy przysłowiowe „marne grosze”.

Zanim zatem otworzysz lokatę 3 miesięczną lub każdą inną, porównaj oferty w różnych bankach i dokonaj kalkulacji opłacalności każdej z nich z uwzględnieniem podatku od lokat. Możesz do tego wykorzystać kalkulator lokatowy, który ułatwi Ci dokonanie obliczeń.

Czy podatek od zysków na lokacie musimy odprowadzić samodzielnie?

Dobrą wiadomością jest to, że podatek Belki od lokat bankowych rozliczany jest przez banki. Dotyczy to jednak wyłącznie klientów indywidualnych, a więc osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W ich przypadku bank samodzielnie oblicza należny podatek, potrąca go od sumy odsetek i następnie odprowadza do urzędu skarbowego. Klient nie musi zatem nic robić – nawet nie ma obowiązku wykazywać podatku w deklaracji podatkowej.

Inaczej natomiast wygląda rozliczenie podatku od lokaty założonej przez firmę. W tym przypadku bank może nie pobrać automatycznie podatku i wówczas musi się z niego rozliczyć samodzielnie przedsiębiorstwo. Zysk z lokaty jest tutaj traktowany jako przychód z działalności gospodarczej.

Warto tu zwrócić uwagę, że to, w jakiej wysokości firma odprowadzi podatek dochodowy od lokaty bankowej, zależy od formy opodatkowania. Inny podatek zapłaci bowiem przedsiębiorca rozliczający się według skali, a inny podatnik stosujący podatek liniowy.

Czy podatku od lokaty można uniknąć? Czy można go obniżyć?

Jak już wspomnieliśmy wyżej, lokata bez podatku Belki nie jest dzisiaj dostępna w żadnym banku. Wszelkie lokaty antybelkowe zostały zlikwidowane wskutek zaostrzenia przepisów podatkowych. Oznacza to, że zawsze od odsetek dopisywanych w banku należy zapłacić podatek w wysokości 19%.

Warto jednak pamiętać, że istnieją sposoby na pomnażanie oszczędności bez konieczności odprowadzania podatku od zysków kapitałowych. Przykładem jest konto IKE, na którym można gromadzić pieniądze z myślą o emeryturze. Zyski z IKE są zwolnione z podatku Belki po warunkiem, że będzie się na nim oszczędzać minimum 5 lat i nie wypłaci środków przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Czy odsetki od lokaty są przychodem osoby fizycznej?

Na koniec warto jeszcze rozwiać pewną wątpliwość, ponieważ wiele osób zastanawia się, czy odsetki od lokaty należy traktować jako przychody i w związku z tym, czy od lokaty trzeba płacić podatek dochodowy PIT.

W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej podatek od odsetek kapitałowych jest rozliczany przez bank. Nie ma więc konieczności naliczać od nich po raz kolejny podatku i uwzględniać zyski z lokaty w rocznym zeznaniu podatkowym.

Polecamy też: Zerwanie lokaty. Zobacz, jakie mogą być konsekwencje zlikwidowania lokaty

W rocznej deklaracji PIT podatek od lokaty bankowej muszą natomiast rozliczyć osoby prowadzące działalność gospodarczą, jeśli takiego podatku nie odprowadził za nich bank. W takiej sytuacji podatek od odsetek z lokat przedsiębiorca powinien wpisać w formularzu PIT-36 (jeśli rozlicza się według skali) lub PIT-36L (gdy płaci podatek liniowy). Może go też wykazać w osobnym formularzu PIT-38.