Jak zmniejszyć ryzyko inwestycji?

Z procesem inwestowania pieniędzy w dowolne aktywa nierozerwalnie związane jest ryzyko inwestycyjne. Jeśli lokujesz kapitał, musisz mieć świadomość, że istnieje możliwość utraty części lub nawet całości zainwestowanych środków finansowych.

Poszczególne sposoby inwestowania charakteryzują się różnym poziomem ryzyka. Niewielkie jest ono w przypadku lokowania środków w instrumentach dłużnych, np. obligacjach skarbowych. Czy istnieją opcje bez ryzyka? Niezupełnie, ponieważ wtedy jest to proces lokowania środków, a nie inwestowanie. Zanim uruchomisz swoje pieniądze na różne cele, oceń ryzyko inwestycyjne i podejmij kroki w celu jego zmniejszenia!

Ryzyko inwestycyjne – co to jest?

Kiedy wykładasz środki na papiery wartościowe, nieruchomości, surowce czy w waluty, nie możesz mieć stuprocentowej pewności, że Twoja inwestycja przyniesie Ci spodziewane zyski. Zawsze może się zdarzyć coś nieprzewidzianego, co spowoduje zmianę, która niekoniecznie będzie dla Ciebie korzystna.

Niezależnie od jej wysokości czy rodzaju niemal każda z nich obarczona jest ryzykiem. Oznacza to możliwość uzyskania innej stopy zwrotu niż zakładana. Istnieje wiele rodzajów ryzyka inwestycyjnego, z którego musisz zdawać sobie sprawę podczas podejmowania decyzji związanych z lokowaniem posiadanych środków finansowych.

Na czym polega płynność inwestycji?

Poszczególne klasy aktywów, w jakie możesz zainwestować swoje pieniądze, mogą różnić się pomiędzy sobą pod względem płynności. Co to jest płynność inwestycji?

Najczęściej można spotkać się z definicją, według której jest to cecha aktywów. Określana jest ona jako możliwość zamiany przedmiotu inwestycji na gotówkę po oczekiwanej przez daną osobę cenie. Można też powiedzieć, że płynnością jest łatwość likwidacji inwestycji w pożądanym czasie i możliwość jej zamiany na pieniądz. Im większą charakteryzują się dane aktywa, tym szybciej będziesz mógł wycofać się z podjętej inwestycji.

Przy okazji warto rozumieć również pojęcie ryzyka płynności. Wśród czynników wpływających na ryzyko płynność oddziałuje na aktywa wprost proporcjonalnie do ich zyskowności. Im bardziej są ryzykowne, czyli cechują się trudnością w wycofaniu się inwestora, tym mniejszą płynnością będą się odznaczać.

Jak zmniejszyć ryzyko inwestycji? O dywersyfikacji inwestycji

Nie chcesz ponosić zbyt wysokiego poziomu ryzyka inwestycyjnego na rynku finansowym? To zrozumiałe! Na czym polega jego minimalizowanie? Istnieją na to sprawdzone sposoby! Na pewno możesz to zrobić, decydując się na depozyty bankowe.

Kalkulator lokatowy pokaże Ci, na jaki zysk możesz liczyć. Weźmie przy tym pod uwagę wysokość depozytu terminowego, okres trwania, a także poziom oferowanego oprocentowania. Dobry kalkulator lokatowy wyliczy odsetki od Twojej potencjalnej lokaty bankowej w kilka sekund, ponadto poda je po odjęciu od nich podatku od zysków kapitałowych, który i tak musisz opłacić od depozytu.

Lokaty same w sobie są jednak bardziej formą oszczędzania niż inwestowania. Ich głównym celem pozostaje zabezpieczenie pieniędzy przed utratą wartości w czasie. Natomiast każdy rodzaj inwestycji jest obarczony pewnym ryzykiem. Sztuką jest je zminimalizować, ale jest to możliwe. Na niektóre rodzaje ryzyka związanego z inwestowaniem mamy wpływ, ale na inne już nie.

Jeśli chodzi o to, jak zminimalizować ryzyko inwestycji w obligacje, to najważniejsze, co powinieneś zrobić, to obserwować stale sytuację finansową emitenta. Coraz więcej z nich ma nadany rating, który ułatwi Ci podjęcie decyzji. To niezależna i obiektywna ocena ryzyka kredytowanego podmiotu, który zaciąga w istocie dług na rynku.

Zasadniczo na pytanie, jak zminimalizować ryzyko, większość doświadczonych inwestorów odpowie tylko w jeden sposób: dywersyfikować swój portfel. Dywersyfikacja oznacza podział posiadanej puli kapitału na kilka inwestycji różniących się poziomem ryzyka. Część powinna być bezpieczna, np. lokaty i obligacje skarbowe, a część można przeznaczyć na ryzykowne instrumenty, np. akcje różnych spółek.

Dzięki zainwestowaniu w tzw. ETF-y, czyli fundusze odwzorowujące zachowania indeksów giełdowych, możesz korzystać z automatycznej dywersyfikacji, ponieważ indeksy składają się z wyceny różnych spółek giełdowych, np. WIG20 składa się z 20 różnych spółek. Minimalizowanie ryzyka poprzez inwestowanie w różne rodzaje działalności, np. spółki technologiczne, działające na rynku surowców, w banki czy spółki medyczne, da efekt w postaci dywersyfikacji.

W takim przypadku nawet jeśli jedna branża zacznie zniżkować, a inwestor tracić z tytułu posiadania akcji spółek z tej samej gałęzi, to inne będą rekompensować mu ponoszone straty. Dlatego dywersyfikacja rozumiana jako zakup kilku rodzajów papierów wartościowych w celu zmniejszenia ryzyka inwestycji jak najbardziej się opłaca i jest ekonomicznie uzasadniona.

ETF-y a klasyczne fundusze inwestycyjne. Która inwestycja jest bardziej opłacalna?

Innym sposobem na ograniczenie ryzyka jest przybranie takiej strategii, w ramach której zamiast wydawania naraz całego posiadanego kapitału robisz to stopniowo, nabywając akcje, jednostki funduszy i tym podobne instrumenty. Nazywane jest to metodą uśredniania cen zakupu akcji czy jednostek funduszy.

Musisz brać pod uwagę płynność. Nie inwestuj wszystkich środków w instrumenty charakteryzujące się bardzo małą, czyli w takie, które trudno zbyć i w przypadku których nie jest łatwo o odzyskanie gotówki. W życiu zawsze mogą zdarzyć się sytuacje, gdy będziesz potrzebować zamrożonych środków.

Strategią ograniczającą ryzyko jest powierzenie swoich środków finansowych ekspertom. Rozłóż swoje środki w różne typy funduszy – pieniężne czy obligacyjne, które zabezpieczą Twój kapitał przed stratą, jego część przeznacz zaś na fundusze hybrydowe, mieszane i akcyjne. Podmioty zarządzające funduszami znają się na poszczególnych spółkach i instrumentach, dlatego Ty sam nie musisz mieć wiedzy w tej dziedzinie. Wystarczy, że po prostu zapoznasz się ze strategiami funduszy i wybierzesz tę, która najbardziej Ci odpowiada.

Zasadniczo im dłuższy horyzont czasowy, tym mniejsze ryzyko. Przy założeniach krótkich horyzontów ze swojej strony zalecamy niski udział funduszy agresywnych. Zawsze zatrzymuj dla siebie część środków, aby mieć margines bezpieczeństwa finansowego.

Jakie są rodzaje funduszy inwestycyjnych?

Jeśli jednak nie jesteś w stanie podjąć się żadnego ryzyka, ponieważ boisz się utraty części czy nawet w niektórych sytuacjach całości posiadanych pieniędzy, lepiej wyłóż środki na bezpieczne instrumenty, jak lokata bankowa lub obligacje skarbowe.

W przeciwnym wypadku, przy akceptacji ryzyka, którym cechują się właściwie wszystkie inwestycje – jedne w mniejszym, inne w większym stopniu – najlepiej dokonaj dywersyfikacji portfela.

Chodzi o to, jak mówią analitycy, by nie wkładać „wszystkich jaj do jednego koszyka”, innymi słowy – by nie lokować swojego kapitału tylko w jednym rodzaju aktywów inwestycyjnych, ponieważ wiąże się to z podwyższonym ryzykiem utraty części lub nawet całości posiadanych środków finansowych.

Które inwestycje charakteryzują się niskim ryzykiem?

Wiesz już, że niestety nie ma inwestycji, które byłyby pozbawione ryzyka. Do Ciebie należy podjęcie decyzji o tym, w jakie aktywa inwestować, by ponosić możliwie jak najniższe ryzyko. Jakie są czynniki wpływające na ryzyko inwestycji? Ich znajomość pomaga ograniczyć zagrożenia związane z inwestowaniem. Do czynników tych zalicza się:

• rodzaj instrumentu inwestycyjnego,
• wiarygodność emitenta,
• okres do wykupu instrumentu.

Ważne jest, jaki poziom ryzyka inwestycyjnego jest dla Ciebie akceptowalny. Jeśli akceptujesz tylko niskie, zainteresuj się instrumentami, w których jest ono istotnie małe, np. obligacjami skarbowymi. Ryzyko jest tu zmniejszone do minimum, a niektórzy specjaliści twierdzą, że nie występuje w ogóle. Wszystko dlatego, że obligacje skarbowe emitowane są przez Skarb Państwa, który odpowiada całym swoim majątkiem przed inwestorem za to, że zwróci pożyczone pieniądze wraz z odsetkami. Musiałoby dojść do bankructwa kraju, by inwestor nie otrzymał swoich pieniędzy z tytułu posiadania takich papierów wartościowych.

Jedne inwestycje są bardziej ryzykowne, inne zdecydowanie mniej. Do tej drugiej grupy z powodzeniem możesz zaliczyć lokaty, ale właściwie oszczędzanie, a nie inwestowanie. Wiąże się z nimi najmniejsze ryzyko, dlaczego tak się jednak dzieje? Jest to spowodowane tym, że depozyty terminowe, inaczej pieniądze zgromadzone na rachunkach w bankach (oszczędnościowych, oszczędnościowo-rozliczeniowych, lokacyjnych i innych), objęte są ochroną ze strony Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG).

Fundusz ten daje gwarancję każdemu klientowi, że jego pieniądze złożone na rachunku czy rachunkach w danym banku zostaną mu zwrócone, nawet jeśli instytucja bankowa ogłosi bankructwo. Środki na lokacie są zabezpieczone solidnie dzięki BFG. Musisz wiedzieć przy tym, że nie wszystkie pieniądze są objęte gwarancją. Ryzyko, że stracisz je, istnieje jednak dopiero w przypadku kwoty wyższej niż 100 000 euro lub odpowiadającej 100 000 euro przeliczonej na złotówki po kursie obowiązującym w NBP na dany dzień wyliczania gwarancji z BFG.

Podobnym poziomem ryzyka inwestycyjnego charakteryzują się obligacje, czyli dłużne papiery wartościowe. Najmniej ryzykowne są obligacje skarbowe, emitowane przez Skarb Państwa. W grupie tej najmniej pewne są zaś zyski z tytułu obligacji korporacyjnych, emitowanych przez przedsiębiorców.

Czym jest GPW, czyli Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie? 

Kolejną inwestycją, która jest mało ryzykowna, są nieruchomości. Od wielu miesięcy ich rynek rośnie – właściwie nieprzerwanie od maja 2020 roku. Analitycy wyrażali opinię, że pandemia COVID-19 powstrzyma wzrosty cen nieruchomości na polskim rynku. Tak się jednak nie stało i nie wiadomo, co zmieni się na rynku nieruchomości w 2022 roku i kolejnych latach.

Uznaje się jednak powszechnie, że ryzyko inwestowania w nieruchomości jest bardzo niskie, dlatego warto je rozważyć podczas szukania aktywów, w jakie ostrożny inwestor chciałby zainwestować pieniądze. Musisz wiedzieć, że takie inwestycje, choć mało ryzykowne, to wymagają dużych nakładów finansowych, na które nie każdy może sobie pozwolić.

Aktywem inwestycyjnym o niskim ryzyku mogą być fundusze. Do bezpiecznych można zaliczyć:

• fundusze rynku pieniężnego,
• fundusze gotówkowe,
• fundusze papierów dłużnych, czyli obligacje.

Na drugim biegunie znajdują się fundusze agresywne, cechujące się dużym ryzykiem inwestycyjnym.

Mało ryzykowną formę lokowania środków finansowych mogą stanowić złoto czy waluty uznawane za bezpieczne przystanie inwestycyjne, jak dolar amerykański i frank szwajcarski.

Jakie są najbardziej ryzykowne inwestycje?

Skoro wiesz już, jak zarabiać bez zbędnego ryzyka, poznaj inwestycje, w przypadku których ponosisz największe. Chodzi o takie grupy aktywów jak:

• inwestycje w pary walutowe, głównie pary egzotyczne na rynku Forex;
• najbardziej ryzykowne fundusze inwestycyjne lokujące środki uczestników w akcje – fundusze agresywnie zarządzane;
• kryptowaluty;
• instrumenty pochodne, w tym kontrakty na różnice kursowe CFD;
• tokeny cyfrowe NFT;
• akcje spółek giełdowych;
• opcje.

Takie aktywa rodzą obawę o to, że stracisz wszystkie lub część posiadanych środków. Są to inwestycje wysokiego ryzyka, których z pewnością powinni unikać wszyscy mało odporni na stres. Ryzyko budzą właściwie wszystkie aktywa, których nie rozumiesz. Jeśli chodzi o wskazaną listę, większość inwestorów niewiele wie o tokenach cyfrowych NFT czy szerokim, wciąż rozwijającym się świecie kryptowalut.

W ostatnich latach modne są inwestycje związane z niekonwencjonalnymi instrumentami, do których zalicza się na przykład kryptowaluty, nazywane także aktywami cyfrowymi. Te jednak podlegają jeszcze większym wahaniom kursowym niż waluty czy akcje na giełdzie, dlatego będziesz przy nich ponosić najwyższe ryzyko.

Zwróć uwagę także na ryzyko związane z CFD i opcjami, czyli z instrumentami pochodnymi. Kupując je, nie stajesz się właścicielem aktywów, na jakie są one eksponowane, co zwiększa ryzyko. Ponadto możesz zainwestować z wykorzystaniem zjawiska lewarowania, inaczej dźwigni finansowej. Pozwala ona na otwarcie pozycji na wyższą sumę niż ta, którą masz do dyspozycji w rzeczywistości.

Dlatego jeśli masz np. 100 zł, otworzysz pozycję na 10 000 zł przy lewarze 1:100. Jeśli inwestycja okaże się trafiona, zarobisz 100 razy więcej, niż zainwestowałeś. W odwrotnej sytuacji powiększysz w znaczący sposób straty, jakie będziesz mógł pokryć z własnej kieszeni.

Wysokim poziomem ryzyka cechują się fundusze. W tym przypadku rośnie ono, jeśli fundusz inwestuje większość pieniędzy w surowce, waluty i przede wszystkim akcje. Fundusze akcyjne mają wysoki poziom ryzyka i wykorzystywane są przy agresywnych strategiach. Jest ono wysokie, ponieważ podatne są one na wahania koniunktury rynkowej i zmiany wartości jednostki. Możesz je zminimalizować, jeśli obierzesz dłuższy horyzont inwestycyjny, na przykład co najmniej 5-letni.

Lokując wszystkie swoje środki finansowe w akcjach jednej spółki, Twoje ryzyko będzie zdecydowanie większe, niż gdybyś zdywersyfikował swój portfel i wybrał co najmniej kilka spółek działających na różnych rynkach i kupił ich akcje.

Z dużym ryzykiem wiąże się też inwestowanie w waluty, głównie dlatego, że na międzynarodowy rynek Forex wpływa wiele czynników, nie tylko stricte związanych z finansami poszczególnych krajów, lecz także z otoczeniem politycznym i globalnym. Dlatego przewidywanie możliwych wahań kursowych jest niezwykle trudne i radzą sobie z nim tylko doświadczeni inwestorzy, obdarzeni dużą intuicją. Powinieneś wiedzieć, że jako początkujący inwestor na rynku Forex możesz szybko stracić swoje środki finansowe.

Jeśli pomimo wysokiego ryzyka określonych instrumentów nadal chcesz w nie inwestować, sprawdź najważniejsze sposoby na jego zmniejszenie.

Ta wiedza może ci się przydać: Co stanie się z Twoimi pieniędzmi, gdy bank upadnie?

Co pomaga ograniczyć ryzyko związane z inwestowaniem?

Wielu woli inwestować swoje pieniądze z możliwie jak najniższym ryzykiem. Dobrze jest więc poznać sprawdzone przez wielu graczy sposoby na minimalizowanie tego ryzyka w konkretne typy aktywów czy pasywów.

Jak można zmniejszyć ryzyko inwestowania w papiery wartościowe? Przede wszystkim poprzez dywersyfikację. Nie lokuj wszystkich środków finansowych w papierach jednego rodzaju czy akcjach jednej spółki, ponieważ ryzyko utraty części czy całości posiadanych środków w takiej sytuacji zdecydowanie wzrasta.

Najlepiej inwestować w różne klasy aktywów, ponadto kapitał przeznaczony na ten cel nie powinien być wyższy od tego, ile możesz stracić. Emocje są złym doradcą przy inwestowaniu, dlatego postaraj się nad nimi zapanować.

Co jest miarą ryzyka związanego z inwestowaniem w papiery wartościowe? Taką miarą zmienności oczekiwanych stóp zwrotu jest tzw. odchylenie standardowe. Można stwierdzić, że obrazuje ono stopień, w jaki poszczególne notowane historycznie stopy zwrotu odbiegały od średniej. Im wyższe odchylenie, tym automatycznie większe rozproszenie danych i tym mniejsza regularność czy przewidywalność całej inwestycji. Jeśli odpowiednio zmniejszysz udział akcji (papierów wartościowych udziałowych) w portfelu, będziesz w stanie ograniczyć ryzyko.

Jakie rodzaje ryzyka występują na giełdzie papierów wartościowych? Wszystko zależy od tego, w co właściwie chcesz inwestować. Jeśli w obligacje, czyli w dłużne papiery wartościowe, to do czynników przyczyniających się do zwiększenia ryzyka inwestycyjnego zaliczyć musisz:

• Ryzyko emitenta – w zależności od tego, jaki podmiot emituje obligacje, ponosisz inny poziom ryzyka. Jeśli jest to Skarb Państwa, wówczas jest ono najmniejsze, a największe występuje wówczas, gdy obligacje są emitowane przez prywatnych przedsiębiorców. Ponosisz wtedy ryzyko niewypłacalności lub bankructwa emitenta – bardziej prawdopodobne jest przy tym to, że bankructwo ogłosi przedsiębiorca emitujący obligacje korporacyjne niż Skarb Państwa, jako emitent obligacji skarbowych.
• Ryzyko wzrostu rynkowej stopy procentowej – podwyżki stóp procentowych „funduje” Ci Rada Polityki Pieniężnej działająca przy Narodowym Banku Polskim. Jeśli stopy wzrastają, to następuje spadek ceny obligacji i w efekcie pomniejszają się Twoje przyszłe dochody ze zbycia obligacji.
• Ryzyko inflacyjne – skutkiem rosnącej inflacji, czyli coraz większych cen produktów i usług dla konsumentów, jest obniżenie realnej stopy zwrotu z inwestycji.
• Ryzyko płynności – oznacza trudności ze zbyciem obligacji wtedy, gdy będziesz tego potrzebować.
• Ryzyko zmiany kursów walutowych – dotyczy Twoich inwestycji dokonywanych w obligacje denominowane w walucie obcej, a w przypadku umocnienia się w takiej sytuacji złotego wartość realna otrzymanych przez Ciebie odsetek oraz ceny wykupu lub sprzedaży obligacji ulega zdecydowanemu obniżeniu.
• Ryzyko przedterminowego wykupu – jeśli inwestor zechce przedterminowo wykupić obligacje, tj. przed terminem wskazanym w umowie, poniesie stratę wynikającą z aktualnej sytuacji rynkowej.

Nieco inne kryteria wpływają na zwiększenie ryzyka inwestycyjnego w przypadku papierów wartościowych takich jak akcje. Musisz brać pod uwagę:

• koniunkturę gospodarczą w kraju i za granicą,
• sytuację makro- i mikroekonomiczną,
• politykę gospodarczą prowadzoną przez rząd,
• system podatkowy kraju i zmiany w jego zakresie,
• kondycję finansową konsumentów,
• ceny energii elektrycznej,
• stopy procentowe,
• niestabilność systemu prawnego,
• sytuację na rynku walutowym.

Jaki rodzaj lokat jest obciążony najmniejszym ryzykiem? Klasyczne depozyty bankowe nie są w ogóle ryzykowne, ponieważ środki zgromadzone na lokatach są gwarantowane przez BFG, jak już wspominaliśmy. Natomiast nie wszystkie depozyty są tak samo bezpieczne. Lokaty strukturyzowane, z funduszem inwestycyjnym, nie są już nacechowane niskim poziomem ryzyka.

To powinno cię zainteresować: Jakie są rodzaje lokat bankowych i która jest najbardziej opłacalna?