Zniesienie podatku PCC przy zakupie pierwszego mieszkania już od 31 sierpnia 2023 r.

Na czym polega podatek PCC?

Istnieją różne obowiązkowe podatki w Polsce i jednym z nich jest właśnie podatek PCC. Jest to nic innego jak tzw. podatek od czynności cywilnoprawnych. Należy go uiścić przy okazji zawierania różnych umów i dokonywania czynności cywilnoprawnych, jeśli ich przedmiotem jest jakaś rzecz lub prawo majątkowe.

W praktyce podatkiem PCC obciążone są między innymi następujące umowy i czynności cywilnoprawne:

• umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowa pożyczki,
• umowa darowizny,
• umowa o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności,
• umowa spółki,
• ustanowienie hipoteki.

Szczegółowe zasady naliczania i odprowadzania podatku PCC reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, która w 2023 roku została znowelizowana.

W niniejszym artykule opisujemy podatek PCC od zakupu nieruchomości, ponieważ to właśnie on został częściowo zniesiony wskutek nowelizacji przepisów.

Standardowo taki podatek wynosi 2% od wartości nieruchomości i należy go odprowadzić wyłącznie w przypadku zawierania transakcji na rynku wtórnym. Co ważne, zgodnie z przepisami do jego zapłaty zobowiązany jest nabywca mieszkania lub domu. Ze względu na to, że umowa kupna-sprzedaży nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego, odprowadzeniem od niej podatku PCC zajmuje się notariusz.

Likwidacja podatku PCC – najważniejsze informacje

O planach likwidacji podatku PCC od zakupu nieruchomości poinformował jeszcze w marcu 2023 r. minister rozwoju i technologii Waldemar Buda. Zbiegły się one z planami wprowadzenia Bezpiecznego kredytu 2%, mającego pomóc młodym Polakom sfinansować swoje pierwsze mieszkanie. Zniesienie podatku PCC jest dodatkową formą pomocy, ponieważ dotyczy właśnie osób kupujących swoje pierwsze mieszkanie – zarówno z wykorzystaniem Bezpiecznego kredytu 2%, jak i bez jego udziału.

Zniesienie podatku PCC reguluje ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ją 24 lipca 2023 r., a opublikowaną ją w Dzienniku Ustaw - Dz.U. 2023 poz. 1463.

Nowelizacja przepisów dokładnie precyzuje, kto będzie zwolniony z PCC. Będą to wyłącznie osoby fizyczne, które kupią na rynku wtórnym:

• prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
• prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

oraz którym w dniu zawarcia umowy kupna-sprzedaży nieruchomości, a także przed tym dniem nie przysługiwało żadne z powyższych praw ani udział w tych prawach. Zwolnienie przysługuje także osobom, które mają lub miały udziały w powyższych prawach do 50% i jeśli zostały one nabyte w drodze dziedziczenia.

Innymi słowy, ze zwolnienia z podatku PCC od zakupu mieszkania lub domu mogą skorzystać wyłącznie osoby kupujące na własność swoją pierwszą nieruchomość mieszkalną w życiu.

Znowelizowana ustawa przewiduje również, kiedy zniknie podatek PCC od zakupu nieruchomości dla takich osób. Przepisy wprowadzające jego zniesienie wejdą w życie 31 sierpnia 2023 r., a więc od tego dnia można uniknąć płacenia PCC 2% przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego.

Ile zaoszczędzi nabywca nieruchomości po zniesieniu podatku PCC?

Podatek PCC od zakupu nieruchomości w wysokości 2% jest dodatkowym kosztem dla nabywców mieszkań i domów. Jest to też dość wysoki koszt, który należy pokryć z własnej kieszeni.

Przypomnijmy, że podatek PCC nalicza się od wartości rynkowej mieszkania lub domu, a więc w istocie od ceny sprzedaży widniejącej w umowie. Nietrudno więc obliczyć, ile wynosi podatek PCC od zakupu nieruchomości w zależności od jej wartości, a więc też ile zaoszczędzą nabywcy po jego zniesieniu. Przykładowe kwoty oszczędności podajemy w poniższej tabeli.

Jak widać, zniesienie podatku PCC pozwoli kupującym swoje pierwsze mieszkanie na zaoszczędzenie nawet kilkunastu tysięcy złotych. Kwotę tę będą mogli więc przeznaczyć na inne wydatki np. wyposażenie czy też remont zakupionej nieruchomości.

Zmiany w podatku PCC – 6. mieszkanie drożej

Zniesienie podatku PCC od zakupu nieruchomości nie jest jedyną zmianą w przepisach wprowadzoną przez nowelizację ustawy z dnia 26 maja 2023 r. Oprócz tego bowiem wprowadzono regulację podnoszącą podatek PCC dla kupujących szóstą i kolejną nieruchomość do 6%. Taka podwyższona stawka dotyczy dokładnie osób, które:

• nabywają co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej,
• albo już nabyli co najmniej pięć takich lokali.

Obowiązek zapłacenia wyższej daniny dotyczy także osób, które będą kupować mieszkanie wspólnie, o ile choćby jedna z nich spełniała wymienione wyżej warunki.

Nowy podatek PCC 6% będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2024 r. Warto jednak zauważyć, że dotyczy on wyłącznie mieszkań i zapłacą go jedynie osoby, które planują kupić 6. i kolejne mieszkanie w obrębie tej samej inwestycji, a więc np. w jednym budynku wielorodzinnym lub na tym samym osiedlu. Taka wyższa danina ma bowiem na celu ograniczyć zjawisko hurtowego skupowania mieszkań, które często ma spekulacyjny charakter. Przez to zatem winduje ceny nieruchomości i tym samym ogranicza ich dostępność dla przeciętnych obywateli.

Czy zniesienie podatku PCC to dobra decyzja?

Zniesienie podatku PCC od zakupu pierwszego mieszkania jest dobrą decyzją. Takie transakcje dotyczą bowiem głównie młodych osób, które mają jeszcze ograniczone możliwości finansowe. Zaoszczędzenie od kilku do kilkunastu tysięcy złotych w ich przypadku jest zatem sporym odciążeniem i potencjalnie może pomóc w realizacji marzenia o własnym M. Zaoszczędzone środki mogą bowiem przeznaczyć choćby na wkład własny do kredytu hipotecznego.

Przeczytaj: Skąd wziąć pieniądze na wkład własny do kredytu hipotecznego?

Jak już wspomnieliśmy wyżej, likwidacja PCC dla kupujących swoją pierwszą nieruchomość zbiegła się z wprowadzeniem Bezpiecznego kredytu 2% w ramach programu Pierwsze Mieszkanie. Beneficjenci programu skorzystają zatem podwójnie – zaciągną tani kredyt hipoteczny na zakup mieszkania z dopłatami państwa do rat i dodatkowo oszczędzą na podatku PCC. Należy jednak pamiętać, że zniesienie PCC obowiązuje dopiero od 31 sierpnia 2023 r. Zatem, aby skorzystać z tej ulgi, umowę przeniesienia własności mieszkania trzeba podpisać po tej dacie.