Na czym polega giełda długów? Kiedy możemy się na niej znaleźć?

Giełda długów jest dostępna w Internecie i każdy może z niej skorzystać. Możesz na niej znaleźć swoje nazwisko, jeśli zalegasz z płatnościami, a wierzyciel postanowi sprzedać Twój dług. Warto więc wiedzieć, co w takiej sytuacji zrobić i kiedy w ogóle istnieje ryzyko, że nasze zadłużenie trafi na giełdę długów. Czy może się na niej znaleźć na przykład nasz niespłacony kredyt hipoteczny? I jak wymazać taki wpis z platformy internetowej?

Co to jest giełda długów? Jak działa?

Na początku wyjaśnijmy, co to jest giełda długów. Jest to nic innego jak internetowa platforma, na której wierzyciele mogą zamieszczać informacje o swoich dłużnikach. Są one jednocześnie ofertami sprzedaży wierzytelności, ponieważ zgodnie z przepisami długami można handlować.

Na czym polega giełda długów? Jej najważniejszą funkcją jest możliwość upublicznienia informacji o długach. Każdy może bowiem umieścić na takiej platformie dane swojego dłużnika i każdy może się potem z nimi zapoznać. Warto tu mieć świadomość, że niemal każda taka platforma (jest ich co najmniej kilka w sieci) jest zazwyczaj giełdą długów osób prywatnych i firm.

Na giełdę trafiają różnego rodzaju przeterminowane wierzytelności np. z tytułu niezapłaconych faktur czy niespłaconych pożyczek prywatnych. Rzadko natomiast umieszczają na nich swoje wierzytelności banki np. z tytułu niespłaconych kredytów. Co ważne, w większości przypadków na giełdzie znajduje się głównie lista dłużników komorniczych, obejmuje więc ona głównie długi po bezskutecznej egzekucji lub po prostu trudno ściągalne.

Warto przy tym wiedzieć: Windykator a komornik. Sprawdź, czym różni się zakres ich działań

Zgłoszenie dłużnika na giełdę jest proste, ponieważ zazwyczaj wymaga jedynie dokonania rejestracji na platformie internetowej, uzupełnienia formularza informacjami na temat wierzytelności oraz uiszczenia niewielkiej opłaty. To wystarczy, by dług pojawił się na giełdzie i był widoczny dla wszystkich jej użytkowników.

Jakie dokładnie informacje o dłużnikach są prezentowane na giełdzie długów? Zazwyczaj obejmują następujące dane:

• imię i nazwisko dłużnika (lub nazwa zadłużonej firmy);
• miejscowość, w której mieszka dłużnik lub gdzie ma siedzibę (dokładne adresy nie są upubliczniane);
• kwota długu;
• podstawa wierzytelności – np. czy jest to umowa pożyczki, faktura, czy nakaz zapłaty.

Po co tworzy się takie giełdy długów? Najważniejszą ich funkcją jest wsparcie procesu windykacji należności. Z reguły bowiem dłużnicy, którzy odkryją swoje nazwisko na internetowej giełdzie długów, chcą jak najszybciej zniknąć z takiej listy, a jest to możliwe poprzez spłatę zadłużenia.

Dodatkowo giełda długów, jak sama nazwa wskazuje, jest miejscem handlu wierzytelnościami, a więc prezentowane na niej długi można kupić. Jest to też jeden ze sposobów na odzyskanie należności, ponieważ poprzez sprzedaż wierzytelności wierzyciele często mogą znacznie szybciej pozyskać należne im środki niż w drodze standardowej procedury windykacyjnej.

Co to znaczy: mieć wierzytelność?

Być może warto jeszcze wyjaśnić pewne podstawowe pojęcia. Kim są wierzyciele i co oznacza stwierdzenie: sprzedam wierzytelność?

Wierzytelności mogą być wymagalne i niewymagalne, a także przeterminowane i nieprzeterminowane. Internetowa giełda wierzytelności prezentuje najczęściej te wymagalne i przeterminowane, czyli takie, o które wierzyciel zgodnie z umową może się już dopominać od dłużnika i których termin wymagalności minął. Sprzedaż takich wierzytelności odbywa się na podstawie umowy cesji.

Sprzedać można także wierzytelności niewymagalne, a więc takie, których termin płatności jeszcze nie minął. Odbywa się to głównie w drodze usługi faktoringu, z której korzystają firmy w celu poprawienia swojej płynności finansowej.

Może Cię również zainteresować: Kim są dłużnik wekslowy i wierzyciel wekslowy?

Na czym polega zakup wierzytelności?

Jak już wiemy, na giełdzie wierzyciele oferują długi na sprzedaż. Co jednak oznacza ogłoszenie „sprzedam dług” i co to znaczy wykupić dług? Zacznijmy od tego, że precyzyjniej należy to określić nie jako sprzedaż długów, a jako sprzedaż wierzytelności. Sprzedawane są bowiem prawa majątkowe, a nie zobowiązania.

Sprzedaż wierzytelności jest możliwa na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym wierzyciel może ją przenieść na osobę trzecią poprzez tzw. przelew wierzytelności (inaczej cesję). Nie musi mieć na to zgody dłużnika, jednak ma obowiązek poinformowania go o sprzedaży, aby miał świadomość, wobec kogo ma zadłużenie.

Wskutek umowy przelewu wierzytelności jej nabywca przejmuje wszystkie prawa wierzyciela, a więc ma prawo domagać się od jego (byłego już) dłużnika spłaty całej sumy wierzytelności, a także zapłaty odsetek za opóźnienie.

Co ważne, cena sprzedaży wierzytelności ustalana jest indywidualnie między stronami umowy cesji. W praktyce jest ona zazwyczaj niższa niż kwota sprzedawanego długu. Różnica np. 5-10% jest bowiem potencjalnym zarobkiem dla nabywcy, jeśli uda mu się odzyskać pieniądze od dłużnika.

Czy osoba fizyczna może kupić wierzytelność na giełdzie? Jak najbardziej, ponieważ ma do tego prawo każda osoba posiadająca zdolność do czynności prawnych. Najczęściej jednak wierzytelności kupują firmy windykacyjne, które mają odpowiednie narzędzia do odzyskiwania kupionych długów.

Warto tu też wyjaśnić jedną ważną kwestię. Wiele osób pyta, jak wykupić dług od komornika. Otóż nie jest to możliwe w sposób opisany wyżej. Wierzytelność może bowiem sprzedać wyłącznie wierzyciel. Komornik nim nie jest – jest to jedynie urzędnik, który na zlecenie wierzyciela egzekwuje należność od dłużnika. Wykupienie długu od komornika jest zatem skrótem myślowym.

Czy giełda długów jest legalna?

Giełda długów może budzić wątpliwości pod kątem legalności, ponieważ znajdują się na niej także długi osób fizycznych. Co więcej, taki internetowy rejestr dłużników zawiera listę nazwisk osób zadłużonych wraz z miejscem ich zamieszkania, a więc upublicznia ich dane osobowe.

Jak się jednak okazuje, platformy tego rodzaju działają zgodnie z przepisami, ponieważ są traktowane jako rejestry informacji gospodarczej, podobnie jak tzw. BIG, czyli Biura Informacji Gospodarczej. Podstawą ich funkcjonowania jest zatem Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Giełdy długów mogą także upubliczniać dane osobowe dłużników (w ograniczonym zakresie), ponieważ taką możliwość dopuszczają przepisy RODO, a dokładnie art. 6 ust. 1 lit. F, zgodnie z którym przetwarzanie i udostępnianie takich danych jest możliwe, jeśli służy to „realizacji prawnie uzasadnionych interesów”. W tym przypadku takim interesem jest prawo wierzyciela do dochodzenia swoich roszczeń.

Również handel długami jest legalny, ponieważ wykup długów reguluje wspomniany wyżej art. 509 Kodeksu cywilnego.

O legalności rejestrów długów świadczy także sądowa lista dłużników komorniczych i niewypłacalnych. Jest to tzw. Krajowy Rejestr Zadłużonych, który jest prowadzony przez Ministra Sprawiedliwości i też jest jawny.

To ważne! Jak umorzyć swoje długi? Zobacz, jak wnioskować o umorzenie długów i czy jest to możliwe?

Jak usunąć wpis z giełdy długów, jeśli na nią trafiliśmy?

Trafienie na giełdę dłużników jest dość poważnym problemem i nie chodzi tutaj wyłącznie o to, że mogą nas na takiej liście znaleźć znajomi. Internetowa giełda długów jest odwiedzana także przez różne firmy i instytucje w celu weryfikacji klientów, dlatego widniejący na niej nasz dług może utrudnić zaciągnięcie kredytu w banku, a nawet zawarcie umowy z dostawcą Internetu.

Co w takim razie zrobić, jeśli się trafi na taką krajową giełdę długów? Jak usunąć wpis z giełdy długów? Jak wykupić swoje długi? Wykupienie własnego długu jest możliwe jedynie poprzez spłatę zadłużenia. Warto więc to zrobić jak najszybciej, a potem dopilnować, by wierzyciel usunął wpis z giełdy.

A jak poradzić sobie z długami w przypadku trudności finansowych? W takiej sytuacji warto zawrzeć z wierzycielem pisemną ugodę i umówić się na rozłożenie długu na raty. Nie zawsze jest to jednak możliwe, ponieważ wierzyciel może preferować inne rozwiązanie, czyli sprzedaż długu np. firmie windykacyjnej. W takim przypadku należy negocjować z nowym wierzycielem, by wyznaczył rozsądny termin na spłatę zaległości lub rozłożył ją na części.

Warto też wiedzieć, że niektóre giełdy oferują dłużnikom możliwość odpłatnego usunięcia wpisu. Można więc z tej opcji skorzystać, pamiętając jednak, że w ten sposób dług nie zniknie, a jedynie zostanie usunięta informacja o nim z platformy internetowej.

Czy warto korzystać z giełdy długów? Kto jej używa?

Giełda długów pełni wiele funkcji, ale w pierwszej kolejności traktowana jest jako narzędzie w procesie windykacji należności. Najczęściej bowiem wierzyciele umieszczają na niej informację o dłużnikach po to, aby zmotywować ich do spłaty zadłużenia albo żeby znaleźć chętnego na zakup wierzytelności i w ten sposób pozbyć się problemu.

Warto bowiem pamiętać, że zazwyczaj na krajową giełdę długów trafiają wierzytelności trudno ściągalne lub w niskich kwotach, których nie opłaca się ich odzyskiwać na drodze sądowej i komorniczej, a nawet przedawnione długi. Z tego punktu widzenia zakup wierzytelności w celach zarobkowych nie zawsze okazuje się opłacalny. W praktyce takie długi kupują głównie wyspecjalizowane firmy windykacyjne, które znają sposoby skutecznego odzyskiwania należności.

Warto też mieć świadomość, że to właśnie firmy windykacyjne najczęściej tworzą giełdy długów. Jest to bowiem dla nich jeden ze sposobów na pozyskanie klientów. W takim przypadku po umieszczeniu dłużnika na liście wierzyciel zazwyczaj otrzymuje od nich propozycję skorzystania z usługi windykacji należności lub od razu wykupu wierzytelności.

Polecamy też: Spirala zadłużenia. Zobacz, jakie masz możliwości, by wyjść z długów

Jak jeszcze można wykorzystać giełdę długów? Na przykład do rozliczenia z kontrahentem. Jeśli znajdziemy go na liście dłużników, a jesteśmy mu winni pieniądze np. z tytułu faktury, możemy wykupić jego dług i potem dokonać tzw. potrącenia, a więc rozliczyć się z nim bezgotówkowo.

Giełda długów osób prywatnych i firm jest też traktowana jako czarna lista dłużników, a więc jest dobrym miejscem na to, by zweryfikować kontrahenta pod kątem wiarygodności płatniczej np. przed nawiązaniem z nim współpracy. Również zwykły Kowalski może w tym celu ją wykorzystać, aby np. sprawdzić firmę, z usług której chce skorzystać.