Kredyt a pożyczka. Czym się różnią te dwa produkty finansowe?

Kredyty gotówkowe cieszą się w naszym kraju dużym zainteresowaniem. W 2023 r. poprawiła się zdolność kredytowa Polaków, co znajduje odzwierciedlenie w najnowszych statystykach. Jak podaje BIK, w ubiegłym roku banki, SKOK-i i firmy pożyczkowe udzieliły kredytów i pożyczek na kwotę 182,5 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 25% w porównaniu do roku 2022.

W poniższym artykule poruszymy najczęściej poruszane kwestie:

• czy kredyt i pożyczka to to samo – oba produkty działają podobnie, a ich głównym celem jest przekazanie odbiorcy określonych środków finansowych. Znacząco różnią się jednak od siebie – przede wszystkim podstawą prawną. Kredyty reguluje Prawo bankowe, mogą ich udzielać wyłącznie banki i SKOK-i. Z kolei przepisy dotyczące pożyczki znajdziemy w Kodeksie cywilnym, a stroną ich udzielającą może być nie tylko bank, ale również parabank, zakład pracy czy osoba prywatna.
• co jest lepsze: kredyt czy pożyczka – wszystko zależy od potrzeb i oczekiwań klienta. W przypadku kredytu dużą rolę odgrywa dokładne sprawdzenie zdolności kredytowej wnioskodawcy, z kolei pożyczki charakteryzują się uproszczonymi formalnościami. Kredyty gotówkowe zwykle opiewają na wyższe sumy, z drugiej strony formalności przy uzyskaniu pożyczki mogą być uproszczone.
• czym różni się pożyczka od chwilówki – chwilówki to pożyczki pozabankowe, czyli produkty oferowane przez firmy pożyczkowe niebędące bankami ani SKOK-ami. Zwykle udzielane na krótki okres, np. 30 dni, mogą też być obciążone większymi kosztami niż zwykłe pożyczki.

Czym jest kredyt?

Kredyt jest pojęciem stricte bankowym, ponieważ jego definicję znajdziemy właśnie w ustawie Prawo bankowe. Według niej poprzez umowę kredytu kredytodawca przekazuje do dyspozycji kredytobiorcy na określony czas daną sumę środków pieniężnych do wykorzystania na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się je spożytkować zgodnie z umową oraz spłacić w wyznaczonym terminie wraz z odsetkami i ewentualną prowizją.

Warto więc zwrócić uwagę na kilka kluczowych cech wyróżniających kredyt, ponieważ jest on zobowiązaniem:

• o charakterze pieniężnym,
• udzielanym na podstawie pisemnej umowy,
• odpłatnym,
• przeznaczonym na konkretne wydatki (cel umowy kredytowej może być jednak określony jako dowolny i tak jest zazwyczaj w przypadku kredytu gotówkowego).

A kto udziela kredytu? Według przepisów kredyty mogą być udzielane wyłącznie przez banki oraz SKOK-i. Co ważne, przed ich udzieleniem instytucje mają obowiązek zbadania zdolności kredytowej klienta zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach i rekomendacjach KNF.

Czym jest pożyczka?

Wiemy już, co to jest kredyt. A co to jest i na czym polega pożyczka? To pojęcie jest znacznie szersze od kredytu, a sprecyzowano go w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z zawartą w nim definicją przez umowę pożyczki należy rozumieć umowę, w której pożyczkodawca zobowiązuje się do przeniesienia na własność na rzecz pożyczkobiorcy określonej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku. Z kolei pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu takiej samej ilości środków pieniężnych lub rzeczy, jakie zostały mu pożyczone.

Nietrudno więc zauważyć, czym różni się pożyczka a kredyt – definicja pożyczki oraz pozostałe przepisy jej dotyczące w Kodeksie cywilnym najlepiej te różnice wskazują, ponieważ zgodnie z nimi pożyczkę wyróżniają następujące cechy:

• może dotyczyć nie tylko środków pieniężnych, ale też rzeczy – pożyczyć można np. tonę węgla lub auto,
• wiąże się z przeniesieniem własności – pożyczone środki muszą więc pierwotnie należeć do pożyczkodawcy (kredyt może być udzielony ze środków pochodzących z depozytów bankowych),
• może być udzielona na podstawie umowy ustnej, jeśli jej wartość nie przekracza 1000 zł,
• może być nieodpłatna – przepisy nie wskazują, że od pożyczki muszą być naliczone odsetki lub prowizja i dlatego np. firmy pożyczkowe mogą oferować np. darmowe chwilówki,
• może być wykorzystana przez pożyczkobiorcę w dowolny sposób.

A kto udziela pożyczki? Może to zrobić każdy podmiot mający zdolność do czynności prawnych. W praktyce pożyczki są jednak udzielane głównie przez:

• instytucje pożyczkowe,
• banki i SKOK-i – instytucje te oferują zazwyczaj pożyczki gotówkowe i hipoteczne,
• zakłady pracy – oferują one tzw. pożyczki pracownicze z funduszu zakładowego,
• osoby fizyczne – ludzie udzielają sobie tzw. pożyczek prywatnych.

Warto dodać, że banki często posługują się terminem "pożyczka gotówkowa", która co do zasady oznacza to samo, co zwykła pożyczka i jest regulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego. Jej specyfiką jest to, że w ramach pożyczki klient otrzymuje środki pieniężne (w formie gotówki lub przelewu).

Dowiedz się: Czy warto brać teraz kredyt gotówkowy?

Różnice między kredytem a pożyczką

Jak widać, różnica między kredytem a pożyczką jest spora, ponieważ dotyczy tak ważnych kwestii jak choćby podstawy prawnej ich udzielania, która determinuje sposób zawarcia umowy między stronami oraz odpłatność zobowiązania. Różny może być także przedmiot umowy pożyczki i kredytu, ponieważ w ramach tej pierwszej można pożyczyć także rzeczy, a w przypadku tej drugiej wyłącznie środki pieniężne. Poniżej prezentujemy kluczowe różnice między pożyczką a kredytem.

Pożyczka a kredyt – różnice

*Obowiązek badania zdolności kredytowej mają też instytucje pożyczkowe, które udzielają pożyczek spełniających kryteria kredytu konsumenckiego. Mogą to jednak robić w bardziej elastyczny sposób niż banki, ponieważ nie obowiązują je przepisy bankowe.

Sprawdź: Na co zwrócić uwagę wybierając ofertę pożyczki pozabankowej?

Podobieństwa między pożyczką a kredytem bankowym

Kredyt bankowy a pożyczka są do siebie bardzo podobne choćby dlatego, że w obu przypadkach mamy do czynienia z zobowiązaniem, które zaciągane jest na określony czas i które należy kiedyś zwrócić.

Podobieństwo jest szczególnie widoczne, gdy zrobimy porównanie kredytu i pożyczki udzielanych konsumentom przez banki i firmy pożyczkowe. Wówczas obie formy udzielania finansowania muszą spełniać dokładnie te same wymagania określone w Ustawie o kredycie konsumenckim. Narzuca ona m.in. obowiązek zawarcia pisemnej umowy, czy też określa maksymalną kwotę i koszty zobowiązania.

Poza tym podobieństwa między kredytem a pożyczką są następujące:

• oba zobowiązania mają zazwyczaj charakter pieniężny,
• w obu przypadkach dłużnik ma wyznaczony konkretny termin zwrotu pieniędzy (przy wyższych kwotach zarówno kredyt, jak i pożyczka spłacane są w ratach),
• ich podstawowym kosztem są zwykle odsetki wyliczane na podstawie oprocentowania,
• w obu przypadkach udzielający kredytu lub pożyczki mają prawo naliczać odsetki za opóźnienie i dochodzić swoich roszczeń przed sądem na podstawie podobnych przepisów.

Oblicz całkowity koszt kredytu gotówkowego – skorzystaj z kalkulatora kredytowego >>

Koszty związane z kredytem i pożyczką

Kredyty i pożyczki różnią się także podejściem do opłat stosowanych przez podmioty, które je udzielają. Kredyty z założenia są produktami odpłatnymi, a ich kosztem jest co najmniej oprocentowanie. Z kolei w przypadku pożyczek opłaty nie są obowiązkowe i często w ogóle nie są stosowane – dotyczy to np. pożyczek prywatnych lub udzielanych przez parabanki dla nowych klientów. W obu przypadkach – zarówno kredytu, jak i pożyczki, koszt nie może przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych.

W tabeli przedstawiliśmy porównanie kosztów kredytu i pożyczki na przykładzie ofert Alior Banku oraz Wonga. Na potrzeby naszej symulacji przyjęliśmy, że zobowiązanie wynosi 5000 zł, a okres spłaty 12 miesięcy.

Sprawdźmy dokładnie, ile wynoszą koszty zobowiązań. W tabeli przedstawiliśmy przykładowy koszt kredytu gotówkowego w kwocie 1000, 5000 i 10 0000 zł zaciągniętego na okres 12 miesięcy w Alior Banku. Dla porównania przedstawiliśmy ofertę pożyczki pozabankowej Wonga z okresem kredytowania na 12 miesięcy.

Jak widzimy, koszt pożyczki pozabankowej jest zdecydowanie wyższy niż kredytu bankowego. Oferta banku ma RRSO na poziomie 10,36%, a parabanku – 22,97%. Oczywiście możesz skorzystać z pierwszej darmowej chwilówki, jednak są one przeznaczone jedynie dla nowych klientów, a ich wysokość znacznie ograniczona. Vivus czy Smart Pożyczka oferuje nieoprocentowaną pożyczkę w kwocie maksymalnie 3000 zł.

Pożyczka hipoteczna a kredyt hipoteczny. Różnice i podobieństwa

Zarówno kredyt, jak i pożyczka mogą być udzielone pod zabezpieczenie na hipotece nieruchomości. Takie produkty są oferowane zatem w znacznie wyższej kwocie niż kredyty i pożyczki gotówkowe i z reguły mają też o wiele dłuższy okres spłaty. Są to główne podobieństwa między tymi produktami. A czym różni się kredyt a pożyczka hipoteczna?

Pożyczka hipoteczna a kredyt hipoteczny – różnice

Przeczytaj: Czy warto brać teraz kredyt hipoteczny?

Koszty związane z pożyczką a kredytem hipotecznym

Porównajmy parametry przykładowych ofert kredytu i pożyczki hipotecznej. Na potrzeby naszej analizy wzięliśmy pod uwagę następujące oferty: ING Bank Śląski kredyt hipoteczny – oferta „Mieszkaj wygodnie na swoim” Łatwy Start oraz Santander Bank Polska pożyczka hipoteczna. Zobowiązanie w kwocie 300 000 zł na 20 lat (oprocentowanie zmienne). Szczegóły przedstawiliśmy w tabeli.

Już na pierwszy rzut oka widzimy, że koszt pożyczki hipotecznej jest wyższy. Sprawdźmy dokładne opłaty na przykładzie zobowiązań w wysokości 200 000 i 300 000 zł z okresem kredytowania na 20 lat.

Koszt pożyczki hipotecznej pod zastaw nieruchomości jest wyższy niż kredytu hipotecznego. Różnicę widać już w parametrach obu ofert – kredyt w ING ma RRSO 7,64%, a pożyczka Santander – 11,86%. Kredyt hipoteczny jest zatem bardziej atrakcyjnym produktem finansowym, jednak wymaga odpowiedniej zdolności kredytowej, a bank drobiazgowo analizuje sytuację finansową potencjalnego klienta, co przekłada się na dłuższy proces kredytowy.

Pożyczka czy kredyt – co wybrać?

Zastanawiasz się, co jest lepsze – kredyt czy pożyczka i na co się zdecydować? Oba produkty mają swoje zalety i wady, dlatego zaspokajają nieco inne potrzeby. Rozważając kredyt vs. pożyczka, weź pod uwagę następujące kwestie:

• pożyczkę łatwiej zaciągnąć, ponieważ można ją otrzymać na podstawie prostszych formalności i przy niższej zdolności kredytowej,
• pożyczka jest lepsza, gdy potrzebujesz szybko stosunkowo niewielkiej sumy pieniędzy,
• kredyt jest znacznie tańszy od pożyczki i można jego spłatę rozłożyć na dłuższy okres, dlatego warto się o niego ubiegać w szczególności w wysokiej kwocie np. na samochód lub mieszkanie.

Pamiętaj, że przed wyborem kredytu lub pożyczki zawsze warto porównać oferty, aby zaciągnąć zobowiązanie na jak najlepszych warunkach dostosowanych do swoich potrzeb i możliwości finansowych.